Maria Baranowska-Dohrn
Maria Baranowska-Dohrn (ur. 1856, zm. 1909)[1] – polska tłumaczka, poliglotka, żona Antona Dohrna, współzałożycielka Stazione Zoologica Anton Dohrn w Neapolu[potrzebny przypis] i kolekcji dzieł antycznych rodziny Dohrnów, eksponowanej od roku 1913 w Muzeum Miejskim w Szczecinie (współcześnie Muzeum Narodowe), tłumaczka na język niemiecki pracy Waleriana Kalinki (1826–1886) na temat Sejmu Czteroletniego.
| |
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
Życiorys edytuj
Była córką Grzegorza I. Baranowskiego, wysokiego urzędnika w prowincjach zabranych – wschodnich terenach I Rzeczypospolitej, zagarniętych przez Imperium Rosyjskie w czasie rozbiorów Polski (zob. zabór rosyjski po powstaniu listopadowym), który wskutek represji po powstaniu styczniowym był zmuszony do emigracji[1][2]. Otrzymał azyl polityczny we Włoszech. Gdy w roku 1868 przebywał – wraz z córką – w Mesynie, spotkał Antona Dohrna, syna Carla Augusta i brata Heinricha Dohrna[1]. Anton Dorn był przyrodnikiem (przyjacielem Darwina i Haeckela), który organizował we Włoszech morską stację zoologiczną (późniejsza Stazione Zoologica Anton Dohrn w Neapolu) oraz gromadził – wraz z bratem – eksponaty do przyszłego muzeum w Szczecinie[2].
W czerwcu 1874 roku Maria Baranowska wyszła za mąż za Antona Dohrna[2]. Dzięki biegłej znajomości kilku języków obcych (w tym dialektu neapolitańskiego)[1] oraz zdolnościom literackim odegrała ważną rolę, cementując małą międzynarodową społeczność tworzonej stacji zoologicznej[2]. Utrzymywała liczne kontakty ze środowiskiem kulturalnym Neapolu, z którego m.in. pochodziły główne nabytki dla antycznej kolekcji Dohrnów, w przyszłości (od roku 1913) eksponowanej w Muzeum Miejskim w Szczecinie (współcześnie Muzeum Narodowe)[1].
Maria Baranowska-Dohrn zamieszkała z mężem w Forte dei Marmi. Spędzała również długie okresy w majątku rodzinnym w Wydrance (rejon włodzimierski w obwodzie wołyńskim)[2]. Jest znana jako tłumaczka wielokrotnie wznawianej książki o. Waleriana Kalinki (1826–1886) nt. Sejmu Czteroletniego. Praca została przetłumaczona z języka polskiego („Sejm Czteroletni”, wyd.1 1880[3]) na język niemiecki i wydana trzykrotnie, ze wstępem Marii Baranowskiej-Dohrn, w latach 1896 i 1898[4].
Maria Baranowska-Dohrn i Anton Dohrn mieli czterech synów: Bogusław prowadził rodzinne przedsiębiorstwo w Hökendorfie k. Szczecina (obecnie Klęskowo), Wolfgang został politykiem i pisarzem, jednym z założycieli Garden City Hellerau koło Drezna, promotorem sztuki, Reinhard kierował po ojcu stacją zoologiczną, Harald zajmował się homeopatią (został zabity 29 kwietnia 1945 roku przez nazistów za udział w niemieckim ruchu oporu)[2].
Upamiętnienie edytuj
Imię Marii Baranowskiej-Dohrn nosi rondo w sąsiedztwie Klęskowa[5].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Aleksandra Solarska: Dohrn-Baranowska Maria. W: Praca zbiorowa, red. Tadeusz Białecki: Encyklopedia Szczecina. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, Instytut Historii, Zakład Historii Pomorza Zachodniego, 1999, s. 193. ISBN 83-87341-45-2. (pol.).
- ↑ a b c d e f Christiane Groeben: DOHRN, Felix Anton. [w:] Dizionario Biografico degli Italiani - Volume 40 (1991) [on-line]. www.treccani.it. [dostęp 2014-11-02]. (wł.).
- ↑ Walerian Kalinka: Showing all editions for 'Sejm Czteroletni'. [w:] WorldCat [on-line]. [dostęp 2014-11-02].
- ↑ Kalinka, Walerian, 1826–1886; Dohrn, Marie von Baranowska, tłum. (Introduction signed: Marie Dohrn, geb. v. Baranowska): Der vierjährige polnische reichstag, 1788 bis 1791. Berlin: E.S. Mittler und sohn, 1896. (WorldCat)
- ↑ Maria Baranowska-Dohrn patronką szczecińskiego ronda. Radio Szczecin, 2019-01-22. [dostęp 2019-01-23].