Marian Metelski
Marian Metelski[a] (ur. 16 stycznia 1899 w Kórniku, zm. 5 lutego 1943 w Auschwitz) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, skaut, działacz niepodległościowy.
| |
 kapitan piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
16 stycznia 1899 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
5 lutego 1943 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1917–1943 |
| Siły zbrojne |
Armia Cesarstwa Niemieckiego |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca kompanii |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
      
| |
Życiorys edytuj
Urodził się 16 stycznia 1899 w Kórniku, w rodzinie Stanisława i Pelagii z Smolibockich[2][3][4]. W 1913 ukończył siedmioklasową szkołę elementarną w rodzinnej miejscowości[3]. W maju tego roku został członkiem I Drużyny Skautowej im. ks. Józefa Poniatowskiego w Kórniku, na przełomie kwietnia i maja 1915 zastępowym, a następnie (w tym samym roku) drużynowym[5]. Od 1915 do stycznia lub lutego 1917 oraz od początku 1918 miejscem zbiórek drużyny tzw. „skautówką” było zaplecze warsztatu krawieckiego jego ojca[6]. Na początku grudnia 1916 wziął udział w zjeździe drużynowych drużyn skautowych w Poznaniu[7]. Na przełomie lutego i marca 1917 drużyna pod jego kierownictwem rozpoczęła intensywne szkolenie wojskowe[7].
W 1917 został członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej Zaboru Pruskiego[3]. 11 lipca tego roku został wcielony do armii niemieckiej i przydzielony do 20 Pułku Artylerii Polowej w Poznaniu[3]. Do 17 sierpnia 1918 walczył na froncie zachodnim, a od 18 sierpnia do 28 września 1918 był leczony w szpitalu[3]. Po wybuchu rewolucji listopadowej zdezerterował z armii niemieckiej, wrócił do Kórnika, gdzie został członkiem Rady Żołnierskiej oraz ponownie objął obowiązki drużynowego[3][8].
Od 27 grudnia 1918 walczył w powstaniu wielkopolskim jako dowódca plutonu kompanii kórnickiej. Następnie w szeregach kompanii skautowej 1 Pułku Strzelców Wielkopolskich wziął udział w walkach o Lwów. Został ranny pod wsią Milatyn. W międzyczasie (18 stycznia 1919) został kapralem, a dwa dni później dowódcą plutonu. We wrześniu 1919 walczył z bolszewikami nad Berezyną, gdzie nabawił się dyzenterii. Po wyleczeniu wrócił na front. We wrześniu 1920 awansował na sierżanta, a w następnym roku chorążego[3].
Po zakończeniu wojny z bolszewikami pozostał w wojsku jako podoficer zawodowy. Służył w 55 Pułku Piechoty w Lesznie na stanowisku młodszego oficera 9. kompanii. W 1922 pełnił obowiązki adiutanta batalionu, a w marcu 1923 powierzono mu funkcję gospodarza kasyna oficerskiego. W 1924 został przesunięty na stanowisko młodszego oficera 2. kompanii[3].
Był absolwentem Oficerskiej Szkoły dla Podoficerów w Bydgoszczy. 15 sierpnia 1928 Prezydent RP mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z 15 sierpnia 1928 i 119. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a minister spraw wojskowych wcielił do 8 Pułku Piechoty Legionów w Lublinie[9][10][11][12]. 2 grudnia 1930 został mianowany porucznikiem ze starszeństwem z 1 stycznia 1931 i 107. lokatą[13], a na stopień kapitana ze starszeństwem z 19 marca 1937 i 318. lokatą w korpusie oficerów piechoty[14][15]. W 1938 został przeniesiony do 75 Pułku Piechoty w Chorzowie[3]. W 1939 dowodził 4. kompanią karabinów maszynowych[16]. 24 sierpnia 1939, w czasie mobilizacji alarmowej, dowodzony przez niego pododdział wszedł w skład baonu km spec. nr III, należącego do Grupy Fortecznej Obszaru Warownego „Śląsk”.
Na czele 4. kompanii karabinów maszynowych walczył w kampanii wrześniowej[3][b]. Uniknął niewoli i włączył się w działalność konspiracyjną w szeregach Służby Zwycięstwu Polski, a następnie Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej[3].
18 kwietnia 1942 przybył do obozu koncentracyjnego Auschwitz, w którym 5 lutego 1943 został zamordowany[21][22].
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari pośmiertnie[3]
- Krzyż Niepodległości – 20 lipca 1932 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[23][2][24]
- Krzyż Walecznych trzykrotnie[25][26][27]
- Srebrny Krzyż Zasługi[15][28]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[3]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[3]
- Brązowy Medal za Długoletnią Służbę[3]
Uwagi edytuj
- ↑ W Wojsku Polskim pełnił służbę również kapitan taborów Marian I Metelski (ur. 10 kwietnia 1890)[1].
- ↑ Wg Ludwika Głowackiego, Władysława Steblika i Adama Śliwy dowódcą 4. kompanii km był kpt. piech. Wacław II Metelski[17][18][19] ale wg Ryszarda Rybki i Kamila Stepana wymieniony oficer pełnił służbę w 5 btlgr w Krakowie na stanowisku oficera administracyjno-materiałowego[20].
Przypisy edytuj
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 284, 786, 1030, 1035.
- ↑ a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-02-25].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Krawiarz 2010 ↓, s. 21.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-02-25].
- ↑ Antkowiak, Biernacka i Szymańska-Bereta 2013 ↓, s. 1, 4.
- ↑ Antkowiak, Biernacka i Szymańska-Bereta 2013 ↓, s. 4-6.
- ↑ a b Antkowiak, Biernacka i Szymańska-Bereta 2013 ↓, s. 5.
- ↑ Antkowiak, Biernacka i Szymańska-Bereta 2013 ↓, s. 7.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 15 sierpnia 1928, s. 270, 278.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 118, 538.
- ↑ Lista starszeństwa 1933 ↓, s. 125.
- ↑ Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 124, tu podano, że pełnił służbę w 37 Pułk Piechoty w Kutnie.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 3 grudnia 1930, s. 337.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 438.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 56.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 638.
- ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 323.
- ↑ Steblik 1989 ↓, s. 697.
- ↑ Śliwa 2019 ↓, s. 38.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 47, 821.
- ↑ Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2022-02-25].
- ↑ Informacja o więźniach : Metelski Marian. Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu. [dostęp 2022-02-25].
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 167, poz. 198.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 11 listopada 1932, s. 381.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 118.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-02-25].
- ↑ Jednodniówka 1934 ↓, s. 45.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-02-25].
Bibliografia edytuj
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1 lipca 1933. Warszawa: Przegląd Piechoty, 1933.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwiec 1935. Warszawa: Departament Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1935.
- Odznaczenia. „55 Poznański Pułk Piechoty 1919–1934. Jednodniówka”, 1934. [dostęp 2022-02-26].
- Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
- Władysław Steblik: Armia „Kraków” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1989. ISBN 83-11-07434-8.
- Kazimierz Krawiarz. Marian Metelski (1899–1943), skaut kórnicki. „Kórniczanin”. 10, 2010-05-21. Kórnik..
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Krystyna Antkowiak, Anna Biernacka, Zuzanna Szymańska-Bereta: Kalendarium harcerstwa kórnickiego 1913–2013. Hufiec ZHP Kórnik, 2013. [dostęp 2022-02-26].
- Adam Śliwa: Grupa Forteczna Obszaru Warownego "Śląsk". Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2019, seria: Wielka Księga Piechoty Polskiej 1918–1939. ISBN 978-83-8164-222-4.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.