Marian Orzechowski (1893–1940)
Marian Witalis Orzechowski ps. Burkacki (ur. 15 sierpnia 1893 w Warszawie, zm. 30 kwietnia[1] 1940 w Katyniu) – podporucznik rezerwy piechoty Wojska Polskiego, komisarz Straży Granicznej, kawaler Krzyża Niepodległości, ofiara zbrodni katyńskiej[2].
 podporucznik rezerwy piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
15 sierpnia 1893 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
30 kwietnia 1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
1 Pułk Piechoty |
| Stanowiska |
wykładowca |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
 
| |
.png){kind=small}
Życiorys edytuj
Był synem Antoniego i Emilii z Burchackich[3]. Członek Polskich Drużyn Strzeleckich[4]. 6 sierpnia 1914 wyruszył z krakowskich Oleandrów w szeregach 2. plutonu Pierwszej Kompanii Kadrowej. Żołnierz I Brygady Legionów Polskich w szeregach 2 plutonu III batalionu 1 pułku piechoty[5]. Absolwent Szkoły Oficerskiej przy 1 pułku piechoty Legionów w Zambrowie i Pomiechówku. Członek Polskiej Organizacji Wojskowej i Polskiej Partii Socjalistycznej[4]. W 1920 służył w 201 pułku piechoty i 5 pułku piechoty Legionów[3][4]. Następnie w Straży Granicznej. 29 października 1930, będąc w stopniu sierżanta sztabowego, został mianowany podporucznikiem rezerwy piechoty ze starszeństwem z dniem 29 listopada 1930 i 63 lokatą[6], przydzielony do kadry Okręgu Korpusu Nr I[3]. W 1934 był oficerem rezerwy pełniącym służbę w Straży Granicznej i podlegał pod PKU Warszawa Miasto III[7]. W Straży Granicznej posiadał stopień komisarza. Był wykładowcą w Centralnej Szkole Straży Granicznej w Rawie Ruskiej. Osadnik wojskowy na Wileńszczyźnie[4].
W czasie kampanii wrześniowej dostał się do niewoli radzieckiej. Według stanu z kwietnia 1940 był jeńcem kozielskiego obozu. 28 kwietnia 1940 przekazany do dyspozycji naczelnika smoleńskiego obwodu NKWD[1] – lista wywózkowa 052/1 poz 86, nr akt 1183[8] z 27.04.1940[1]. Został zamordowany 30 kwietnia 1940 przez NKWD w lesie katyńskim[1]. Nie został zidentyfikowany podczas ekshumacji prowadzonej przez Niemców w 1943 wpis w księdze czynności pod datą 21.4.1943. Figuruje liście AM-174-338 i Komisji Technicznej PCK GARF-14-0338 jako nierozpoznany kapitan. Przy powtórnej analizie dokumentów znalezionych przy zwłokach w niemieckim laboratorium w Smoleńsku odczytano poprawnie nazwisko i imię Orzechowskiego. Znajduje się na liście ofiar opublikowanej w Gońcu Krakowskim nr 142 i Nowym Kurierze Warszawskim nr 148.
Krewni do 1990 poszukiwali informacji przez Biuro Informacji i Badań Polskiego Czerwonego Krzyża w Warszawie.
Życie prywatne edytuj
Żonaty z Pauliną z Szymańskich, miał troje dzieci[3].
Upamiętnienie edytuj
- Minister obrony narodowej Aleksander Szczygło decyzją Nr 439/MON z 5 października 2007 awansował go pośmiertnie na stopnień porucznika, natomiast minister spraw wewnętrznych i administracji Władysław Stasiak rozkazem personalnym nr 96 z 26 października 2007 roku mianował go pośmiertnie na stopień nadkomisarza Straży Granicznej. Oba awanse zostały ogłoszone 9 i 10 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (nr 14384) – zbiorowe, pośmiertne odznaczenie żołnierzy polskich zamordowanych w Katyniu i innych nieznanych miejscach kaźni, nadane przez prezydenta RP na uchodźstwie profesora Stanisława Ostrowskiego (11 listopada 1976)
- Krzyż Kampanii Wrześniowej – zbiorowe, pośmiertne odznaczenie pamiątkowe wszystkich ofiar zbrodni katyńskiej (1 stycznia 1986)
Ordery i Odznaczenia edytuj
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d УБИТЫ В КАТЫНИ, Москва Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья» 2015, s. 563.
- ↑ Jędrzej Tucholski, Mord w Katyniu, 1991, s. 182.
- ↑ a b c d Kiński i inni, Katyń, Księga Cmentarna, 2000, s. 452.
- ↑ a b c d Pierwsza Kompania Kadrowa, Józef Piłsudski | Blogmedia24 [online], blogmedia24.pl [dostęp 2019-05-29].
- ↑ Orzechowski Muzeum Józefa Piłsudskiego [online], wykaz.muzeumpilsudski.pl [dostęp 2019-05-29] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-29].
- ↑ „Dziennik Personalny” (R.12, nr 4), Warszawa, 18 kwietnia 1931, s. 150.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw, Warszawa: MSWojsk., 1934, s. 813.
- ↑ J. Tucholski, op cit, s. 644.
- ↑ Monitor Polski nr 140/1932.
Bibliografia edytuj
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych
- Rocznik Oficerski Rezerw, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1934
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
- УБИТЫ В КАТЫНИ, Москва Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья» 2015, ISBN 978-5-78700-123-5.
- Auswaertiges Amt – Amtliches Material Zum Massenmord Von Katyn, Berlin 1943.