Marija Koczubej
Marija Wasilijewna Koczubej z d. Wasilczikowa, ros. Мария Васильевна Кочубей, Васильчикова (ur. 10 września 1779 w Moskwie, zm. 12 stycznia 1844 w Paryżu) – rosyjska arystokratka, księżna jako żona Wiktora Koczubeja, patronka poetów.
| Мария Васильевна Кочубей | |
 mal. François Gérard, 1809, Muzeum Sztuk Pięknych im. Puszkina w Moskwie | |
| |
| księżna | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec |
Wasilij Semionowicz Wasilczikow |
| Matka | |
| Mąż | |
| Dzieci |
Natalija Stroganowa, Lew Koczubej, Wasilij Koczubej, Michaił Koczubej, Siergiej Koczubej |
| Rodzeństwo |
Jekaterina Wiaziemska, Aleksiej Wasilczikow, Aleksandr Wasilczikow, Kiriłł Wasilczikow |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Urodziła się w rodzinie Wasilija Semionowicza Wasilczikowa (1743–1808), szambelana, i Anny Kiriłłowny Razumowskiej (1754–1826), damy dworu Katarzyny II. Miała czworo rodzeństwa, siostrę Jekaterinę (1773–1816) oraz braci: Aleksieja (1776–1854), Aleksandra (1777–1842) i Kiriłła (1780–1827). Od wczesnych lat dzieciństwa wychowywała się w Petersburgu pod opieką ciotki Naliji Zagrjażskiej (1747–1837), jednak z dala od rodziców i rodzeństwa[1]. We wrześniu 1799 została zaręczona z Wiktorem Koczubejem (1767–1834), wicekanclerzem Imperium i faworytem cara Pawła I, za którego wyszła w listopadzie t.r.[1]
Niedługo potem mąż Mariji został odsunięty od dworu carskiego i małżeństwo zamieszkało w Dykańce, wyjeżdżając następnie do Drezna. W wyniku intronizacji Aleksandra I, w 1801 Koczubejowie powrócili do stolicy, gdzie Wiktor zrobił błyskotliwą karierę, szybko stając się jednym z najbliższych współpracowników cara. Dzięki temu także Marija umacniała swoją pozycję w otoczeniu carowej, uzyskując tytuły damy rycerstwa (ros. Кавалерственная дама) w 1804, następnie damy dworu (ros. статс-дамa) 22 sierpnia 1826. W 1831 otrzymała tytuł księżnej jako małżonka podniesionego do tej rangi Wiktora.[1]
W 1817–1818 zamieszkała w Paryżu, gdzie jej mąż wypełniał misję dyplomatyczną. Po powrocie Koczubejowie osiedli w Carskim Siole, gdzie Marija urządziła wzorową rezydencję w tzw. Pałacu Zapasowym[2][2]. Prowadziła salon artystyczno-naukowy, którego częstym gościem był Aleksandr Puszkin[3]. Po śmierci męża w 1834 sprzedała posiadłość w Carskim Siole, aby spłacić ciążące na niej długi, i zamieszkała w Petersburgu[4]. Kontynuowała wystawne życie, chętnie otaczając się artystami i poetami, ale także duchownymi[5]. Śmierć ciotki w 1837, której była jedyną spadkobierczynią, znacznie poprawiła jej status materialny[6]. Zmarła w 1844 w trakcie jednej z podróży zagranicznych w Paryżu. Została pochowana na cmentarzu Montmartre, po czym jej szczątki przeniesiono do cerkwi św. Ducha w Ławrze Aleksandra Newskiego w Petersburgu[6].
Rodzina edytuj
13 listopada 1799 w cerkwi śś. Symeona i Anny w Petersburgu wyszła za mąż za Wiktora Pawłowicza Koczubeja (1767–1834), syna Pawła Wasilijewicza (1738–1786) i Uljany Andriejewny z d. Biezborodko (1742–1777), hrabiów Koczubejów; świadkowali im Nikołaj Zagrażski i Piotr Razumowski[1]. Małżeństwo miało trzynaścioro dzieci, z których tylko pięcioro dożyło wieku dorosłego[2]:
- Natalija Wiktorowna (1800–1855), zamężna za Aleksandra Grigorijewicza Stroganowa (1795–1891);
- Aleksandr Wiktorowicz (1802–1808);
- Pawieł Wiktorowicz (1803–1807), chrześniak Ilji Bezborodki;
- Nikołaj Wiktorowicz (1805–1811), zmarł na odrę;
- Andriej Wiktorowicz (1807–1816), zmarł na czerwonkę;
- Jekaterina Wiktorowna (1808–1809);
- Jelizawieta Wiktorowna (1809–1809);
- Lew Wiktorowicz (1810–1890), żonaty z Jelizawietą Wasilijewną Koczubej (1821–1897);
- Jelena Witorowna (1811–1811);
- Wasilij Wiktorowicz (1812–1850), żonaty z Jeleną Pawłowną Biełosielską (1812–1888), pasierbicą Aleksandra von Benckendorffa;
- Anna Wiktorowna (1813–1827), zmarła na czerwonkę;
- Michaił Wiktorowicz (1816–1874), żonaty z Mariją Iwanowną Bariatynską (1818–1843), córką Iwana Iwanowicza Bariatynskiego (1772–1825);
- Siergiej Wiktorowicz (1820–1890), żonaty z Sofiją Aleksandrowną Diemidową (1825–1875), córką Aleksandra von Benckendorffa (1782–1844).
Odznaczenia edytuj
Dama Orderu św. Anny II kl. (22 lipca 1804), I kl. (15 kwietnia 1841)
Genealogia edytuj
| Prapradziadkowie | ?
(?–?) ∞? ? (?–?) |
?
(?–?) ∞? ? (?–?) |
?
(?–?) ∞? ? (?–?) |
?
(?–?) ∞? ? (?–?) |
Jakow Razum
(?–?) ∞? ? (?–?) |
Demian Demieszko
(?–?) ∞? ? (?–?) |
Lew Kiriłłowicz Naryszkin
(1664–1705) ∞? Anna Pietrowna Sołtykowa (1670–1728) |
Kiriłł Aleksandrowicz Naryszkin
(ok. 1670–1723) ∞? Anastasija Jakowlewna Mszeczka (?–?) |
| Pradziadkowie | Grigorij Semionowicz Wasilczikow
(1663–?) ∞? ? (?–?) |
?
(?–?) ∞? ? (?–?) |
Grigorij Jakowlewicz Razum
(ok. 1680–ok. 1730) ∞? (ok. 1690–1762) |
Iwan Lwowicz Naryszkin
(1700–1734) ∞? Darija Kiriłłowna Naryszkina (1709–1730) | ||||
| Dziadkowie | Semion Grigorijewicz Wasilczikow (ok. 1700–?)
∞? Marija Bogdanowna Chodowska (?–?) |
Kiriłł Grigorijewicz Razumowski (1728–1803)
∞1746 Jekaterina Iwanowna Naryszkina (1729–1771) | ||||||
| Rodzice | Wasilij Semionowicz Wasilczikow (1743–1808)
∞1773 Anna Kiriłłowna Razumowska (1754–1826) | |||||||
| Marija Wasilijewna Wasilczikowa (1779–1844) | ||||||||
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Николаенко 2012 ↓, s. 4.
- ↑ a b c Николаенко 2012 ↓, s. 3–10.
- ↑ Николаенко 2012 ↓, s. 5.
- ↑ Николаенко 2012 ↓, s. 8.
- ↑ Долли (Дарья Фёдоровна) Фикельмон, Дневник 1829–1837. Весь пушкинский Петербург, Мария Чакырова (tłum.), Светлана Мрочковская (tłum.), Виктор Владимирович Савицкий (oprac.), Москва: „Минувшее”, 2009, s. 60, ISBN 978-5-902073-66-6 (ros.).
- ↑ a b Николаенко 2012 ↓, s. 9–10.