Mariusz Olgierd Julian Buhardt (ur. 9 kwietnia 1891 w Warszawie, zm. 12 listopada 1964 w Penley) – major administracji (piechoty) Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Mariusz Buhardt
Ilustracja
major administracji major administracji
Pełne imię i nazwisko

Mariusz Olgierd Julian Buhardt

Data i miejsce urodzenia

9 kwietnia 1891
Warszawa

Data i miejsce śmierci

12 listopada 1964
Penley

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

Szefostwo Wywiadu Korpusu Ochrony Pogranicza

Stanowiska

I zastępcy szefa

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-ukraińska
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Srebrny Krzyż Zasługi (II RP)

Życiorys edytuj

Urodził się 9 kwietnia 1891 w Warszawie, ówczesnej stolicy Królestwa Polskiego, w rodzinie Lucjana i Jadwigi z Żejmów[1]. Był starszym bratem Zbigniewa (ur. 1897). W 1912 ukończył Gimnazjum Wojciecha Górskiego w Warszawie, w 1917 kursy dla urzędników administracyjnych zorganizowane przez Towarzystwo Kursów Naukowych, a w 1918 trzy semestry w Szkole Nauk Politycznych[2].

14 października 1914 wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej. Ukończył w niej szkoły: żołnierską, podoficerską i podchorążych[3]. 5 sierpnia 1915 zmobilizowany do Batalionu Warszawskiego POW i wyznaczony na stanowisko sekcyjnego w I plutonie 1. kompanii[4]. 22 sierpnia tego roku został mianowany starszym żołnierzem, a po wcieleniu batalionu do I Brygady Legionów Polskich przydzielony do III batalionu 1 pułku piechoty[5]. W szeregach tego pułku wziął udział w kampanii wołyńskiej, a później został przydzielony do posterunku żandarmerii polowej w Kamieńsku[4]. Od stycznia 1916 pełnił służbę żandarma w Domu Rekonwalescentów Polskich Legionów w Kamieńsku[6]. W maju zachorował i trafił do szpitala[6]. Po zakończeniu leczenia został przydzielony do Stacji Zbornej LP w Krakowie[6]. 27 sierpnia został superabitrowany[6]. We wrześniu wrócił do Warszawy[6]. Od 14 października 1916 służył w Żandarmerii POW[5]. Awansował na podoficera, a następnie podchorążego POW[6].

W listopadzie 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. W grudniu 1918 został przydzielony Milicji Ludowej, a 3 stycznia 1919 wyznaczony na stanowisko kierownika referatu nr IIIb (politycznego) w Komendzie Głównej Milicji Ludowej[7]. Tego samego dnia rozkazem Dowództwa Okręgu Generalnego Warszawa został mianowany podchorążym[8]. W marcu 1919 kierował pracą wywiadowczą w czasie ekspedycji karnej w ziemi kieleckiej, która była skierowana przeciwko bandytyzmowi i tzw. zielonym kadrom[8]. 1 maja 1919, na własną prośbę został przeniesiony do Ekspozytury w Wilnie Oddziału II Naczelnego Dowództwa WP na stanowisko zastępcy kierownika Sekcji Defensywy, podporucznika Rybickiego[9]. 1 listopada tego roku został wyznaczony na stanowisko dowódcy posterunku nr 3 w Lidzie Sekcji Defensywy Frontu Litewsko-Białoruskiego, a 1 stycznia 1920 przeniesiony na stanowisko dowódcy posterunku nr 3 w Mołodecznie[3].

3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 1479. lokatą w korpusie oficerów piechoty[10]. W 1923 pełnił służbę w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr III w Grodnie na stanowisku referenta Oddziału II Sztabu, pozostając oficerem nadetatowym 66 pułku piechoty w Chełmnie[11]. W następnym roku pozostawał w 66 pp[12]. W 1928 służył w 6 pułku piechoty Legionów w Wilnie[13], a w 1932 w Sztabie Głównym w Warszawie[14].

Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 6. lokatą w korpusie oficerów administracji, grupa administracyjna[15][16]. Był to tzw. „awans emerytalny”, związany z przeniesieniem w stan spoczynku[17]. W tym czasie pełnił służbę w Szefostwie Wywiadu Korpusu Ochrony Pogranicza na stanowisku I zastępcy szefa wywiadu[18].

Po wybuchu II wojny światowej pozostawał początkowo bez przydziału, po 8 września 1939 służył jako oficer do zleceń w Dowództwie Obszaru Warownego „Wilno”. 19 września 1939 ze swoją jednostką przekroczył granicę litewską. Został internowany, zbiegł z obozu 8 października 1939. 27 października 1939 powrócił do Wilna. Tam wstąpił do organizacji Służba Zwycięstwu Polski, po jej przekształceniu został członkiem Związku Walki Zbrojnej. Był kierownikiem grupy wywiadowczej. Został zdekonspirowany i w lutym 1940 przedostał się do Szwecji. Tam służył w placówce wywiadowczej "Sajgon", następnie w Ekspozyturze "Północ" Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza w Sztokholmie i Attachacie Wojskowym w Helsinkach. Po likwidacji polskiego poselstwa w Helsinkach powrócił do Szwecji, a w sierpniu 1941 przedostał się do Wielkiej Brytanii. 15 sierpnia 1941 zgłosił się w Stacji Zbornej Oficerów w Rothesay[19]. 15 stycznia 1942 został przeniesiony w stan nieczynny. Powrócił do służby z dniem 1 stycznia 1944. Do marca 1945 służył w Centrum Wyszkolenia Zarządu Wojsk i Ośrodku Prac Okupacyjnych, następnie w Wydziale Opieki nad Żołnierzem Jednostek Wojskowych w Wielkiej Brytanii. W 1947 wstąpił do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia. Od 1949 mieszkał w polskim osiedlu w Penrhos. Zmarł 12 listopada 1964, w poslkim szpitalu w Penley, został pochowany na cmentarzu we Wrexham (razem z żoną)[20][21].

 
Henryka z Jaroszyńskich Buhardtowa

Życie prywatne edytuj

Był żonaty z Henryką Jaroszyńską (1895–1961), córką literata Tadeusza Jaroszyńskiego i Natalii z Rakowskich[22], działaczką niepodległościową, odznaczoną Krzyżem Niepodległości[23].

Ordery i odznaczenia edytuj

Przypisy edytuj

  1. Buhardt Mariusz 1920 ↓, s. 18.
  2. Buhardt Mariusz 1920 ↓, s. 15, 19.
  3. a b Buhardt Mariusz 1920 ↓, s. 15.
  4. a b c Buhardt Mariusz 1920 ↓, s. 16, 20.
  5. a b Buhardt Mariusz 1920 ↓, s. 16.
  6. a b c d e f Buhardt Mariusz 1920 ↓, s. 20.
  7. Buhardt Mariusz 1920 ↓, s. 16, 21.
  8. a b Buhardt Mariusz 1920 ↓, s. 21.
  9. Buhardt Mariusz 1920 ↓, s. 15, 21.
  10. Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 97.
  11. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 85, 314, 434.
  12. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 280, 377.
  13. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 22, 221.
  14. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 62, 422.
  15. Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 760.
  16. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 289.
  17. Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 29–31.
  18. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 921.
  19. Rozkaz dzienny ↓, Nr 189 z 18 sierpnia 1941.
  20. a b Tadeusz Dubicki, Andrzej Suchcitz Oficerowie wywiadu WP i PSZ w latach 1939–1945. Tom III, wyd. LTW, Łomianki 2018, s. 45–49.
  21. Karolina Grodziska, Polskie groby na cmentarzach północnej Walii, wyd. Polska Akademia Umiejętności, Kraków 2004, s. 38
  22. Buhardt Henryka 1920 ↓, s. 24.
  23. M.P. z 1931 r. nr 218, poz. 296.
  24. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 43 z 27 grudnia 1921, s. 1723.
  25. M.P. z 1937 r. nr 178, poz. 294.

Bibliografia edytuj