Pierwszy kontakt z lodowiskiem miał w wieku ośmiu lat[2]. Jako wychowanek GKS Tychy grał w zespołach tego klubu w kolejnych kategoriach wiekowych[2]. Jego pierwszym trenerem był Józef Zagórski[3][4]. W wieku juniorskim do 1990 roku grał w barwach GKS w rozgrywkach Centralnej Ligi Juniorów. W seniorskich rozgrywkach I ligi występował od 1988. W sezonie I ligi 1990/1991 w 24 meczach zdobył 40 punktów (25 bramek, 15 asyst), dzięki czemu w wieku 19 lat został najmłodszym laureatem nagrody pod nazwą Złoty Kij dla najlepszego hokeisty rozgrywek. Jednocześnie sezon 1990/1991 był pierwszym i jedynym w karierze Czerkawskiego, w którym rozegrał pełny sezon w lidze polskiej. Wraz z tyską drużyną dotarł do ćwierćfinału fazy play-off. W 1991 był w klasie maturalnej w liceum w Tychach[2].
Znakomite występy zarówno w lidze polskiej, ale przede wszystkim w turniejach reprezentacyjnych, spowodowały, że talent Mariusza Czerkawskiego zauważyli działacze klubu z północnoamerykańskiej ligi NHL – Boston Bruins, którzy dnia 22 lipca 1991 wybrali go w piątej rundzie draftu NHL z numerem 106.
Następnym klubem w karierze Czerkawskiego był Djurgårdens IF w szwedzkiej lidze Elitserien. W trakcie sezonu ligi polskiej 1990/1991 w lutym 1991 przebywał na testach w tym zespole w Szwecji[5], przekonując do siebie działaczy tego klubu[6]. W jego barwach zadebiutował dnia 26 września 1991 roku w wygranym 4:3 meczu wyjazdowym 1. kolejki przeciwko Brynäs IF oraz zaliczył dwie asysty (12. minuta przy golu Jensa Öhlinga na 2:0, 55. minuta przy golu Orwara Stamberta na 4:3). Swojego pierwszego gola w rozgrywkach ligi zdobył dnia 29 września 1991 roku, w 17. minucie przegranego 3:4 meczu 2. kolejki przeciwko Malmö IF na 1:0. Łącznie w fazie zasadniczej sezonu 1991/1992 rozegrał 39 meczów (nie wystąpił tylko dnia 26 stycznia 1991 w przegranym 0:2 meczu 31. kolejki przeciwko VIK Västerås), zdobywając w nich 13 punktów (8 bramek, 5 asyst), a jego zespół z dorobkiem 43 punktów zajął trzecie miejsce w fazie zasadniczej ligi Elitserien (16 zwycięstw, 11 remisów i 13 porażek) i awansował do fazy play-off, gdzie w finale uległ Malmö IF w rywalizacji 2:3 i ostatecznie zdobył wicemistrzostwo Szwecji], jednak w tej fazie Czerkawski zagrał w jedynie w trzech meczach, nie zdobywając żadnego punktu. Mariusz Czerkawski zdobył również ze swoim klubem Puchar Europy w edycji 1991/1992 po zwycięstwie w finale 7:2 z niemieckimDüsseldorfer EG w Düsseldorfie. Pod koniec czerwca 1992 wyjechał do USA na testy w klubie Boston Bruins[7].
W sezonie 1992/1993 został wypożyczony do II-ligowegoHammarby IF, w którym został jednym z najlepszych zawodników w historii klubu, uzyskując 92 punkty (55 bramek, 37 asyst) w 45 meczach w sezonie. W pierwszej rundzie rozgrywek Division 1, w której Hammarby IF zajęło czwarte miejsce, Czerkawski w 18 meczach zdobył 34 punkty (19 bramek, 15 asyst). Jednak kolejną rundę, w której nie grały już dwie najsilniejsze ekipy, Hammarby IF wygrało zdecydowanie (13 zwycięstw i jeden remis), a Czerkawski w 14 meczach zdobył 35 punktów (20 bramek, 15 asyst). Łącznie w fazie zasadniczej zdobył 69 punktów (39 bramek, 30 asyst). W fazie play-off Czerkawski w 7 meczach zdobył 13 punktów (9 goli, 4 asysty), notując przy tym hat trick w wygranym 6:4 meczu z AIK Ishockey, który dał Hammarby IF awans do turnieju finałowego, w którym zespół z 2 zwycięstwami i 4 porażkami zajął 3. miejsce i nie awansował do ligi Allsvenskan, a Czerkawski w tym turnieju zdobył 5 punktów (3 bramki, 2 asysty).
Po udanym sezonie 1992/1993 w Hammarby IF powrócił na sezon 1993/1994 do Djurgårdens IF, dla którego ostatni mecz w Elitserien rozegrał dnia 1 kwietnia 1994, gdy Djurgårdens IF przegrał półfinałowy mecz 2:5 z MODO Hockey i odpadł z rozgrywek. Łącznie w rozgrywkach rozegrał 45 meczów i zdobył 38 punktów (16 bramek, 22 asysty) oraz wystąpił w Meczu Gwiazd Elitserien.
Po zakończeniu rozgrywek w Szwecji wyjechał do Stanów Zjednoczonych i podjął występy w elitarnych rozgrywkach NHL w barwach Boston Bruins. Debiut w NHL zaliczył 9 kwietnia 1994 w Bostonie w meczu przeciwko Tampa Bay Lightning. Mecz zakończył się porażką Misiów 0:3, a Czerkawski oddał w tym meczu dwa strzały na bramkę Wendella Younga. Kolejny mecz 10 kwietnia 1994 przeciwko Flyers w Filadelfii, był bardziej udany, gdyż jego drużyna wygrała 3:4, a on sam zanotował swój pierwszy punkt w NHL, asystując wspólnie z Adamem Oatesem przy golu Dona Sweeneya na 3:3. Swojego pierwszego gola w rozgrywkach zdobył w dniu swoich 22. urodzin, tj. 13 kwietnia 1994 w meczu wyjazdowym z Ottawa Senators, gdy w 39. minucie trafił do bramki bronionej przez Craiga Billingtona, podwyższając wynik na 4:0 (asystowali mu Adam Oates i Dave Reid). Mecz zakończył się wygraną Niedźwiadków 8:0.
W ostatnim meczu fazy zasadniczej sezonu 14 kwietnia 1994, przegranym u siebie 2:3 z Hartford Whalers, ponownie wpisał się na listę strzelców, pokonując pod koniec meczu Seana Burke’a i był to jednocześnie jego pierwszy gol w lidze zdobyty w przewadze. Łącznie w fazie zasadniczej sezonu 1993/1994 rozegrał cztery mecze i zdobył w nich trzy punkty (2 bramki, 1 asysta), natomiast w fazie play-off Boston Bruins uległ w półfinale Konferencji Wschodniej New Jersey Devils w rywalizacji 2:4, a Czerkawski rozegrał 13 meczów i zdobył 6 punktów (3 bramki, 3 asysty) oraz spędził 4 minuty na ławce kar.
Z powodu lockoutu w NHL (trwał od października 1994 roku do stycznia 1995 roku) początek sezonu 1994/1995 spędził w klubie fińskich rozgrywek SM-liiga – Kiekko-Espoo, w którym rozegrał siedem meczów ligowych, zdobywając w nich 12 punktów (9 bramek, 3 asysty) oraz spędził 10 minut na ławce kar.
Po pobycie w Finlandii wrócił do Boston Bruins, gdzie w fazie zasadniczej sezonu 1994/1995 rozegrał 47 meczów i zdobył 26 punktów (12 goli, 14 asyst) oraz spędził 31 minut na ławce kar, natomiast w fazie play-off, w której jego drużyna uległa w ćwierćfinale Konferencji Wschodniej późniejszemu zdobywcy Pucharu Stanleya – New Jersey Devils w rywalizacji 1:4, rozegrał 5 meczów i strzelił 1 bramkę oraz zajął 3. miejsce w klasyfikacji asystentów w kategorii debiutantów oraz 5. miejsce w klasyfikacji strzelców w kategorii debiutantów sezonu.
Barwy Boston Bruins reprezentował również w sezonie 1995/1996, w którym rozegrał 33 mecze, uzyskując 11 punktów (5 bramek, 6 asyst) oraz spędził 10 minut na ławce kar. Ostatni mecz w bostońskim zespole rozegrał 9 stycznia 1996 w przegranym 3:0 meczu wyjazdowym z Colorado Avalanche w Denver. Łącznie dla Bostonu rozegrał 80 meczów, zdobywając zdobył 37 punktów (17 bramek, 20 asyst) oraz spędził 41 minut na ławce kar w fazie zasadniczej, a także rozegrał 5 meczów i strzelił 1 bramkę w fazie play-off NHL.
Następnym klubem w lidze NHL w karierze Czerkawskiego był Edmonton Oilers, w którym zadebiutował 13 stycznia 1996 w Buffalo podczas wygranego 4:5 meczu wyjazdowego z Buffalo Sabres, w którym Czerkawski zanotował dwie asysty. Pierwszego gola dla Edmonton Oilers Czerkawski zdobył 16 stycznia 1996 w następnym meczu, tym razem u siebie wygranym 5:1 z St. Louis Blues. Ostatni mecz w Edmonton Oilers rozegrał 11 maja 1997, w którym jego drużyna przegrała u siebie 3:4 z Colorado Avalanche w półfinale Konferencji Zachodniej i odpadła z rozgrywek, przegrywając rywalizację 1:4. Łącznie dla Oilers rozegrał 113 meczów i zdobył 76 punktów (38 bramek, 38 asyst) oraz spędził 24 minuty na ławce kar w fazie zasadniczej, a także rozegrał 12 meczów i zdobył 3 punkty (2 bramki, 1 asysta) oraz spędził 10 minut na ławce kar w fazie play-off NHL.
25 sierpnia 1997 został zawodnikiem New York Islanders, w którym odnosił największe sukcesy podczas gry w NHL. Debiut w nowojorskiej drużynie zaliczył 3 października 1997 w meczu u siebie w lokalnym rywalem – New York Rangers, zakończonym remisem 2:2. Pierwszego gola dla Islanders zdobył 19 października 1997 w wygranym 5:2 meczu u siebie z Mighty Ducks of Anaheim w 27. minucie meczu na 4:1 oraz zaliczył asystę[8]. Łącznie w fazie zasadniczej sezonu 1997/1998 rozegrał 68 meczów i zdobył 25 punktów (12 bramek, 13 asyst) oraz spędził 23 minuty na ławce kar, a jego zespół zajął 10. miejsce w Konferencji Wschodniej i nie awansował do fazy play-off.
W następnym sezonie 1998/1999 rozegrał 78 meczów i zdobył 38 punktów (21 bramek, 17 asyst) oraz spędził 14 minut na ławce kar, a jego zespół zajął 13. miejsce w Konferencji Wschodniej i nie awansował do fazy play-off.
W następnych sezonach: 1999/2000 i 2000/2001 był najlepszym strzelcem i najskuteczniejszym zawodnikiem drużyny (1999/2000 – 70 punktów (35 bramek, 35 asyst), 2000/2001 – 62 punkty (30 bramek, 32 asysty), w dodatku sezonie 1999/2000 otrzymał nagrodę Islander of the Year, przeznaczoną dla najlepszego zawodnika drużyny w danym sezonie. Mimo świetnej skuteczności Czerkawskiego w żadnym z tych sezonów New York Islanders nie udało się awansować do fazy play-off.
W fazie zasadniczej sezonu 2001/2002 rozegrał wszystkie 82 mecze i zdobył 51 punktów (22 bramki, 29 asyst) oraz spędził 48 minut na ławce kar, a New York Islanders zajął 5. miejsce w Konferencji Wschodniej i po 8 latach awansował do fazy play-off, gdzie ich przeciwnikiem w ćwierćfinale Konferencji Wschodniej było Toronto Maple Leafs, z którym Wyspiarze po zaciętej walce ulegli w rywalizacji 4:3 i odpadli z dalszych rozgrywek. Po zakończeniu sezonu Czerkawski odszedł z klubu.
W wyniku dobrej gry w pierwszej połowie sezonu 1999/2000 został powołany przez władze NHL do 50. Meczu Gwiazd NHL, który odbył się 6 lutego 2000 w Toronto. Wystąpił w drużynie „Świata” (World All-Stars), która w obecności 19 300 widzów pokonała „Amerykę Północną” (North America All-Stars) 9:4. Czerkawski, który oddał w meczu pięć strzałów na bramkę (więcej – osiem – miał tylko Rosjanin Pawieł Bure, wybrany najlepszym graczem zawodów), asystował w 51. minucie (wspólnie z Czechem Radkiem Bonkiem) przy golu Słowaka Miroslava Šatana na 8:4.
Montreal Canadiens i Hamilton Bulldogs (2002/2003)edytuj
W 2002 po pięciu latach spędzonych w New York Islanders został zawodnikiem Montreal Canadiens, w którym zadebiutował 11 października 2002 w wygranym 4:1 meczu u siebie z New York Rangers, strzelając także bramkę. Mimo tego nie znajdował on uznania w oczach trenerów klubu i dwukrotnie odsyłany był do Hamilton Bulldogs, filialnej drużyny występującej w AHL, bezpośrednim zapleczu NHL. Zadebiutował tam 28 grudnia 2002 w wygranym 4:1 meczu u siebie z St. John’s Maple Leafs, strzelając bramkę i notując asystę. W okresie od 6 do 12 stycznia 2002 w czterech meczach zdobył 8 punktów (5 bramek, 3 asysty), co dało mu tytuł gracza tygodnia ligi AHL. Dobre występy spowodowały, że 16 stycznia 2003 powrócił do pierwszego składu Montreal Canadiens na mecz domowy z Philadelphia Flyers (1:4).
Jednak nadal niespełniająca oczekiwań forma Czerkawskiego w lidze NHL (4 punkty za 3 gole i 1 asystę w 18 meczach) tym razem ostatecznie zmusiła trenerów do przesunięcia Polaka do drużyny rezerw. Do Hamilton Bulldogs Czerkawski wrócił 28 lutego 2003 asystując przy jednym z goli w wygranym 4:2 meczu z Philadelphia Phantoms, w którym grał do końca fazy zasadniczej sezonu 2002/2003, gdzie rozegrał 20 meczów i zdobył 20 punktów (8 bramek, 12 asyst) oraz spędził 12 minut na ławce kar, a jego zespół ze 110 punktami został mistrzem fazy zasadniczej, zdobywając tym samym Macgregor Kilpatrick Trophy.
Hamilton Bulldogs dotarł do finału Pucharu Caldera, w którym przegrał z Houston Aeros w rywalizacji 3:4, jednak Czerkawski grał tylko w dwóch pierwszych rundach przeciwko Springfield Falcons (4 mecze, wygrana rywalizacja 3:1) oraz Manitoba Moose (2 mecze, wygrana rywalizacja 4:3). Czerkawski w tej fazie rozegrał 6 meczów i zdobył 4 punkty (1 bramka, 3 asysty) oraz spędził 6 minut na ławce kar w fazie play-off.
Natomiast dla Montreal Canadiens rozegrał w NHL 43 mecze i zdobył 14 punktów (5 bramek, 9 asyst) oraz spędził 16 minut na ławce kar.
Po nieudanym pobycie w Montreal Canadiens w sezonie 2003/2004 wrócił do New York Islanders, gdzie ponownie stanowił o sile zespołu (najlepszy strzelec wraz z Trentem Hunterem – 25 bramek). W fazie zasadniczej rozegrał 81 meczów i zdobył 49 punktów (25 bramek, 24 asysty) oraz spędził 16 minut na ławce kar, a New York Islanders zajął 8. miejsce w Konferencji Wschodniej i awansował do fazy play-off, gdzie ich przeciwnikiem w ćwierćfinale Konferencji Wschodniej było Tampa Bay Lightning, z którym Wyspiarze ulegli w rywalizacji 4:1 i odpadli z dalszych rozgrywek.
Łącznie dla New York Islanders rozegrał 470 meczów, w których zdobył 295 punktów (145 bramek, 150 asyst) oraz spędził 183 minuty na ławce kar w fazie zasadniczej, a także rozegrał 12 meczów i zdobył 5 punktów (2 bramki, 3 asysty) oraz spędził 4 minuty na ławce kar w fazie play-off NHL. 145 goli dało mu wówczas 15. miejsce na liście najskuteczniejszych zawodników w historii klubu.
W wyniku lokautu w NHL rozgrywki w sezonie 2004/2005 nie odbyły się, w związku z czym Czerkawski po 10 latach przerwał występy w tych rozgrywkach. Wówczas, został ponownie zawodnikiem szwedzkiego klubu Djurgårdens IF (po 10 latach od odejścia w 1994), podpisując roczny kontrakt. W fazie zasadniczej sezonu Elitserien 2004/2005 rozegrał 46 meczów i zdobył 24 punkty (15 bramek, 9 asyst) oraz spędził 20 minut na ławce kar, a w fazie play-off, gdzie jego zespół przegrał w półfinale z Frölunda HC w rywalizacji 4:1, rozegrał 5 meczów i strzelił 1 bramkę oraz spędził 2 minuty na ławce kar.
Mariusz Czerkawski jako zawodnik Boston Bruins (2006)
Po roku spędzonym w Szwecji w 2005 wrócił do NHL, tym razem do klubu Toronto Maple Leafs, w którym zadebiutował 5 października 2005 w przegranym 3:2 wyjazdowym meczu z Ottawa Senators. Polak jednak nie zdołał przebić się do pierwszego składu drużyny (19 meczów, 5 punktów (4 bramki, 1 asysta), 6 minut na ławce kar) i w trakcie sezonu przeniósł się do Boston Bruins, gdzie również nie zdołał przebić się do pierwszego składu drużyny (19 meczów, 5 punktów (4 bramki, 1 asysta), 4 minuty na ławce kar), a dnia 15 kwietnia 2006 rozegrał swój ostatni mecz w NHL, przegrany 3:4 u siebie z Atlanta Trashers, w którym zdobył również ostatnią bramkę w lidze (7. minuta na 1:0 po asyście Travisa Greena.
Łącznie w latach 1994-2006 w meczach fazy zasadniczej NHL rozegrał 745 meczów, zdobył 435 punktów (215 bramek, 220 asyst) oraz spędził 274 minuty na ławce kar, natomiast w fazie play-off rozegrał 42 mecze, zdobył 15 punktów (8 bramek, 7 asyst) oraz spędził 18 minut na ławce kar.
Następnym klubem w karierze Czerkawskiego był klub występujący w szwajcarskiej lidze National League A – Rapperswil-Jona Lakers, w którym spędził ostatnie lata kariery. Z klubem dwukrotnie awansował do fazy play-off ligi (2006/2007, 2007/2008), w której dwukrotnie odpadł w ćwierćfinale oraz dwukrotnie był najlepszym strzelcem drużyny (2006/2007 – 21 goli, 2007/2008 – 22 gole).
Łącznie dla klubu rozegrał 43 mecze, zdobył 94 punkty (43 bramki, 51 asyst) w fazie zasadniczej, natomiast w fazie play-off rozegrał 12 meczów i zdobył 13 punktów (7 bramek, 6 asyst).
24 lipca 2008 ogłosił zakończenie kariery sportowej[9], jednak swój ostatni oficjalny mecz rozegrał 25 stycznia 2009 w barwach GKS Tychy[10] – pojawił się wówczas na lodzie jednorazowo w wygranym 3:2 meczu ze Stoczniowcem Gdańsk podczas sezonu ekstraligi polskiej 2008/2009.
W trakcie kariery określany pseudonimami Polish Prince (Polski Książę)[11], Marre, Mario[12].
Występował w reprezentacjach Polski[2]. W wieku 14 lat był kadrowiczem reprezentacji do lat 16[2]. Rok później został reprezentantem wyższej wiekowo kadry Polski[2]. W barwach reprezentacji Polski do lat 18 uczestniczył w turniejach mistrzostw Europy juniorów edycji 1989 w Grupie B (awans do Grupy A) i 1990 w Grupie A. Podczas edycji z 1989 w austriackimKlagenfurcie zdobył 11 punktów (5 goli, 6 asyst), co dało mu pierwsze miejsce w klasyfikacji kanadyjskiej turnieju oraz pierwsze miejsce w klasyfikacji asystentów turnieju[13], a podczas turnieju 1990 Grupy A w Szwecji z 9 golami został najlepszym strzelcem turnieju[14]. W barwach reprezentacji Polski do lat 20 uczestniczył w turniejach mistrzostw świata juniorów edycji 1990 w Grupie A – spadek do Grupy B oraz 1991 w Grupie B. Podczas turnieju z 1991 w Tychach i Oświęcimiu z 15 punktami (12 bramek, 3 asysty) okazał się najskuteczniejszym zawodnikiem, najlepszym strzelcem oraz MVP turnieju[15].
Udany występ na MŚ juniorów w 1991 spowodowała, że Czerkawskim zainteresował się trener reprezentacji Polski – Leszek Lejczyk, który powołał go na turniej seniorskich mistrzostw świata edycji 1991 w Jugosławii, na których Polska zajęła 4. miejsce i awansowała do Grupy A. Podczas turnieju zdobył m.in. dwa gole 3 kwietnia 1991 w wygranym 6:3 meczu z gospodarzami[16].
Wystąpił także w meczu reprezentacji Polski z Drużyną Gwiazd Ligi NHL, który odbył się 22 grudnia 2004 w katowickimSpodku. Mecz zakończył się remisem 3:3 w regulaminowym czasie gry, natomiast w rzutach karnych lepsza okazała się Drużyna Gwiazd Ligi NHL, które wygrała 0:2[21]
Złoty Krążek od dziennikarzy TVP Sport, magazynu „Hokej” oraz portalu Sport24.pl w uznaniu za całokształt kariery i działalność na rzecz rozwoju hokeja w Polsce: 2009
Pierwszy hat trick (w formie klasycznej – trzy kolejne gole w meczu) w NHL w barwach Edmonton Oilers przeciw swojej byłej drużynie Boston Bruins (7 listopada 1996)[23].
Najwięcej punktów w jednym meczu: 4 (dwukrotnie – 3 gole i asysta przeciwko Toronto Maple Leafs w sezonie 1996/97 oraz 2 gole i 2 asysty przeciwko Tampa Bay Lightning w sezonie 1999/00)
Najwięcej strzałów w jednym meczu: 10 (dwukrotnie – w sezonie 1994/95 przeciwko Pittsburgh Penguins (bez gola) oraz w sezonie 1999/2000 także przeciwko Pittsburgh Penguins (2 gole)
Mariusz Czerkawski (2017)Po zakończeniu czynnej kariery zawodniczej pojawia się w stacjach TVP Sport i Polsat Sport jako ekspert i komentator meczów hokeja na lodzie.
Od 4 września 2008 pełnił funkcję doradcy Prezesa PZHL ds. Sportowych[25].
Był doradcą prezesa PZHL, Zdzisława Ingielewicza oraz konsultantem (menadżer, team leader) selekcjonera reprezentacji Polski seniorów, Szweda Petera Ekrotha[26].
Po zakończeniu kariery hokejowej zaangażował się w sport golfowy. W przeciągu dwóch lat gry doszedł do handicapu 5. W 2010 wygrał turniej World Golfers Poland Championship 2010 w kategorii Celebrities. W 2011 otrzymał nagrodę Polishgolf Awards 2010 w kategorii „Improvement of the Year”.
W 2012 został prezesem Stowarzyszenia Sport7, mającym na celu „aktywizację dzieci i młodzieży do uprawiania sportu, w tym w szczególności sportów zimowych oraz promocja wśród najmłodszych adeptów aktywnego spędzania czasu”.
Dnia 23 stycznia 2009 na uroczystej sesji inaugurującej obchody 75-lecia nadania Tychom praw gminy miejskiej tytuł Honorowego ObywatelaMiasta Tychy zostały wręczony Mariuszowi Czerkawskiemu za osiągnięcia sportowe w lidze NHL, za promowanie Tychów w Polsce, Europie i na świecie, za promowanie wśród mieszkańców miasta sportu i zdrowego stylu życia.
Jest dwukrotnie żonaty. W latach 1996–1998 jego żoną była aktorkaIzabella Scorupco, którą poślubił w styczniu 1996 w Waszyngtonie[38] i z którą ma córkę Julię (ur. 1997).
.portrait.jpg)
.jpg)
GKS Tychy U-20
Djurgårdens IF
Boston Bruins
Kiekko-Espoo
Edmonton Oilers
Rapperswil-Jona Lakers
_(cropped).jpg)