Marta Dymek
Marta Dymek (ur. 3 lipca 1990 we Wrocławiu) – polska kucharka, autorka książek kulinarnych i bloga „Jadłonomia” oraz aktywistka na rzecz weganizmu. Publicystka i kulturoznawczyni.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
3 lipca 1990 |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
kucharka, autorka książek, blogerka |
| Strona internetowa | |
Życiorys edytuj
Młodość edytuj
Urodziła się i wychowała we Wrocławiu. Jest absolwentką XIV Liceum Ogólnokształcącego we Wrocławiu, studiowała na Międzywydziałowych Indywidualnych Studiach Humanistycznych na Uniwersytecie Wrocławskim oraz na gender studies przy Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Po studiach przeniosła się na stałe do Warszawy.
Działalność związana z kulinariami edytuj
W 2010 założyła bloga kulinarnego „Jadłonomia”, na łamach którego dzieliła się przepisami kulinarnymi, ilustrowanymi zdjęciami. W 2013 odebrała za blog nagrodę Blog Roku w kategorii „Kulinaria”. Po otrzymaniu nagrody zadebiutowała ze swoimi przepisami w prasie na łamach Magazynu Kuchnia, prowadząc tam rubrykę, a niedługo potem wydała swoją debiutancką książkę Jadłonomia. Kuchnia roślinna. 100 przepisów nie tylko dla wegan. We wrześniu 2015 książka została pokazana w pawilonie polskim na EXPO w Mediolanie[1]. W dwa lata książka sprzedała się w ponad 250 tysiącach egzemplarzy[2]. Publikacja doczekała się sześciu dodruków i wciąż jest wznawiana[3].
Po wydaniu książki Dymek zaczęła tworzyć przepisy i artykuły, m.in. dla nowojorskiego kwartalnika kulinarnego Chickpea Magazine, Magazynu Smak, Zwierciadła, Twojego Stylu, Kukbuku i Gazety Wyborczej. Otrzymała również autorską rubrykę w czasopiśmie Kuchnia. Magazyn dla smakoszy[3], w kolejnych latach zaczęła na stałe publikować w Przekroju[4] oraz Vogue Polska. W 2014 zaczęła prowadzić własny wegański program kulinarny na antenie Kuchni+, zatytułowany Zielona Rewolucja Marty Dymek. Był to pierwszy pełnoformatowy wegański program o gotowaniu w Polsce[5]. W 2018 nagrano szósty sezon programu, który został zrealizowany w Tajlandii i jest pierwszym w Europie telewizyjnym programem podróżniczo-kulinarnym poświęconym w całości kuchni wegańskiej.
W latach 2015–2017 wykładała food studies na Uniwersytecie SWPS w Warszawie[6].
Prowadzony przez nią blog miesięcznie zalicza ponad milion odsłon[7] i od kilku lat regularnie wymieniany jest jako najbardziej wpływowy polski blog kulinarny[8].
W 2017 ukazała się jej druga książka kulinarna Nowa Jadłonomia. Roślinne przepisy z całego świata[9]. Pierwszy nakład książki, wynoszący 30 tysięcy egzemplarzy, wyczerpał się w 10 dni[10]. W 2019 roku książka została wydana w Niemczech pod tytułem Zufällig vegan[11].
3 czerwca 2020 roku ukazała się jej trzecia książka Jadłonomia po polsku.
Działalność społeczna edytuj
Jest ambasadorką kampanii RoślinnieJemy[12], która jest częścią stowarzyszenia Otwarte Klatki. Bliskie są jej idee pragmatycznego weganizmu oraz efektywnego altruizmu[13].
Poglądy edytuj
Od początku swojej działalności Dymek mówi o kuchni roślinnej[14]. Podkreśla, że w ten sposób chce zachęcać do wegetarianizmu oraz weganizmu[15]. Pytana wprost o weganizm, podkreśla wpływ intensywnej hodowli zwierząt na środowisko[16][17] oraz odwołuje się do argumentów zarówno etycznych[18], jak i ekologicznych oraz środowiskowych[19].
Publikacje edytuj
- Jadłonomia. 100 przepisów nie tylko dla wegan (Wydawnictwo Dwie Siostry, 2014)
- Nowa Jadłonomia. Roślinne przepisy z całego świata (Wydawnictwo Marginesy, 2017)
- Jadłonomia po polsku (Wydawnictwo Marginesy, 2020)[20]
Przypisy edytuj
- ↑ SUPERMEDIA Interactive, IWP – Expo 2015 [online], iwp.com.pl [dostęp 2018-09-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-09-23].
- ↑ Marta Dymek – wege inspiracja bez końca! [online], hellozdrowie.pl [dostęp 2018-09-26] (pol.).
- ↑ a b Marta Dymek – Kuchnia+ [online], www.kuchniaplus.pl [dostęp 2018-12-23] (pol.).
- ↑ Huncwot.com, Co zamiast mięsa? – Kwartalnik Przekrój [online], przekroj.pl [dostęp 2019-02-13] (pol.).
- ↑ O mnie [online], Jadłonomia · wegańskie przepisy nie tylko dla wegan [dostęp 2018-12-23] [zarchiwizowane z adresu 2019-09-15] (pol.).
- ↑ Food Studies dla głodnych wiedzy, „gazetapl” [dostęp 2018-09-23] (pol.).
- ↑ Magdalena Drozdek, Wielki sukces polskiej blogerki. Ile warta jest Jadłonomia?, „kobieta.wp.pl”, 19 lutego 2016 [dostęp 2018-09-25] (pol.).
- ↑ RANKING NAJBARDZIEJ WPŁYWOWYCH BLOGERÓW 2017 ROKU | JasonHunt, „JasonHunt”, 11 grudnia 2017 [dostęp 2018-09-25] (pol.).
- ↑ Marta Dymek: Opracowałam wegańską mapę świata. Zrozumiałam, że nikt tego za mnie nie zrobi, „gazetapl” [dostęp 2018-09-23] (pol.).
- ↑ Fenomen jadłonomii, „pb.pl” [dostęp 2018-09-26] (pol.).
- ↑ Zufällig vegan – 100 Rezepte für die regionale Gemüseküche [online], smarticular [dostęp 2019-12-12] (niem.).
- ↑ „Żeby nie oszaleć z przejęcia” – rozmowa z Martą Dymek [online], roslinniejemy.org [dostęp 2019-08-01] (pol.).
- ↑ Marta z misją, czyli wegańska kuchnia nie tylko na święta [online], cojestgrane24.wyborcza.pl [dostęp 2019-08-01] (pol.).
- ↑ Nowa Jadłonomia – Marta Dymek (2017) [Wrocław]. PIK – Punkt Informacji Kulturalnej 2017-12-02. [dostęp 2019-02-13].
- ↑ W poszukiwaniu wegańskich inspiracji – kulinarne podróże z Martą Dymek i jej „Nową Jadłonomią” [online], Newsweek.pl [dostęp 2019-02-13] (pol.).
- ↑ Marta Dymek: nie musimy jeść mięsa w ramach każdego posiłku, „Onet Kultura”, 7 sierpnia 2018 [dostęp 2018-09-23] (pol.).
- ↑ Spójrzcie na te krowy, co złego im się dzieje? O weganizmie z Martą Dymek [WYWIAD] [online], Liberté!, 14 listopada 2018 [dostęp 2019-02-13] (pol.).
- ↑ Wideoteka Teatru Starego w Lublinie \ Bitwa o kulturę. Łapa w łapę [online], video.teatrstary.eu [dostęp 2019-02-13].
- ↑ Jadłonomia od kuchni – Vege | weganizm, ochrona zwierząt, zdrowy styl życia, „Vege | weganizm, ochrona zwierząt, zdrowy styl życia”, 28 października 2016 [dostęp 2018-09-23] (pol.).
- ↑ Jadłonomia po polsku