Wikipedia

Masakra w areszcie w Nadwórnej

Masakra w areszcie w Nadwórnej – mord na więźniach przetrzymywanych w areszcie w Nadwórnej dokonany przez funkcjonariuszy NKWD pod koniec czerwca 1941 roku. Ofiarą zbrodni padło około 80 osób. Była to jedna z wielu tzw. masakr więziennych, dokonanych przez NKWD po rozpoczęciu niemieckiej inwazji na ZSRR.

Masakra w areszcie w Nadwórnej
Państwo

 Polska (pod okupacją ZSRR)

Miejsce

Nadwórna

Data

czerwiec 1941

Liczba zabitych

ok. 80 osób

Typ ataku

masowy mord

Sprawca

NKWD

Położenie na mapie okupowanej Polski (1939–1941)
Mapa konturowa okupowanej Polski (1939–1941), na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „miejsce zdarzenia”
Ziemia48°38′05″N 24°34′06″E/48,634722 24,568333

Przebieg wydarzeń edytuj

22 czerwca 1941 roku nazistowskie Niemcy dokonały inwazji na Związek Radziecki. Pierwsze tygodnie wojny miały bardzo pomyślny przebieg dla strony niemieckiej. Dywizjom Wehrmachtu udało się bowiem rozbić wojska nadgranicznych okręgów wojskowych ZSRR, a następnie wedrzeć się w głąb sowieckiego terytorium. Wobec szybkich postępów niemieckiej ofensywy NKWD przystąpiło do likwidacji więźniów politycznych przetrzymywanych w strefie działań wojennych. Latem 1941 roku w więzieniach i aresztach na okupowanych Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej zamordowano od 20 tys. do 30 tys. osób[1].

Osobny artykuł: Masakry więzienne NKWD 1941.

Jednym z kresowych miast, w których dokonano masowego mordu na więźniach była Nadwórna. Sowieckie archiwa milczą na temat liczby więźniów przetrzymywanych w tamtejszym areszcie, a także ich losów po rozpoczęciu niemieckiej inwazji[2]. Z relacji świadków wynika natomiast, że NKWD zamordowało w Nadwórnej około 80 więźniów[2][3]. Masowy grób kryjący zwłoki ofiar tej masakry odkryto w lipcu 1941 roku nad brzegiem Bystrzycy Nadwórniańskiej[a][4][5]. Krzysztof Popiński podaje, że więźniów wyprowadzono z aresztu i zamordowano w tym samym miejscu, w którym zostali pogrzebani[5]. Jerzy Węgierski sugeruje natomiast, że enkawudziści zamordowali swoje ofiary na terenie aresztu, a następnie przewieźli zwłoki nad brzeg rzeki i tam zakopali[4].

Wśród odnalezionych zwłok znajdowały się ciała kobiet, a nawet dzieci[5]. Polskie źródła podają, że co najmniej część ofiar zamordowano przy użyciu tępych narzędzi – młotów i kolb karabinowych[4][5].

Uwagi edytuj

  1. ↑ Według niektórych relacji mogiłę z ciałami 82 ofiar NKWD miano także odnaleźć we wsi Bukowina pod Nadwórną. Niewykluczone jednak, że świadkowie wspominali o tym samym grobie, który odkryto nad brzegiem Bystrzycy Nadwórniańskiej. Patrz: Popiński, Kokurin i Gurjanow 1995 ↓, s. 14.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Popiński, Kokurin i Gurjanow 1995 ↓, s. 7.
  2. ↑ a b Zbrodnicza ewakuacja 1997 ↓, s. 76.
  3. ↑ Popiński, Kokurin i Gurjanow 1995 ↓, s. 14 i 31.
  4. ↑ a b c Węgierski 1991 ↓, s. 278.
  5. ↑ a b c d Popiński, Kokurin i Gurjanow 1995 ↓, s. 14.

Bibliografia edytuj

  • Krzysztof Popiński, Aleksandr Kokurin, Aleksandr Gurjanow: Drogi śmierci. Ewakuacja więzień sowieckich z Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej w czerwcu i lipcu 1941. Warszawa: Wydawnictwo „Karta”, 1995. ISBN 83-900676-9-2.
  • Jerzy Węgierski: Lwów pod okupacją sowiecką 1939–1941. Warszawa: Editions Spotkania, 1991. ISBN 83-85195-15-7.
  • Zbrodnicza ewakuacja więzień i aresztów NKWD na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej w czerwcu – lipcu 1941 roku. Materiały z sesji naukowej w 55. rocznicę ewakuacji więźniów NKWD w głąb ZSRR, Łódź 10 czerwca 1996 r. Warszawa: GKBZpNP-IPN, 1997. ISBN 83-903356-6-2.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Masakra_w_areszcie_w_Nadwórnej&oldid=72950784”