Matylda Herbst
Matylda Zofia Herbst z domu Scheibler (ur. 27 marca 1856 w Łodzi, zm. 8 czerwca 1939 w Sopocie)[1] – filantropka, odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi za działalność filantropijną[2].
| |
| Imię i nazwisko urodzenia |
Matylda Zofia Scheibler |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku |
Kaplica Herbstów, Cmentarz ewangelicki w Sopocie |
| Zawód, zajęcie | |
| Miejsce zamieszkania | |
| Rodzice | |
| Małżeństwo | |
| Dzieci |
Karol Edward |
| Odznaczenia | |
| |
Działalność filantropijna edytuj
Matylda Herbst słynęła ze swojej działalności filantropijnej. Swój majątek przeznaczała głównie na cele związane z pediatrią oraz na budowę kościołów.
Wraz m.in. z mężem, Edwardem Herbstem, i innymi łódzkimi rodami fabrykanckimi współfinansowała budowę łódzkiej archikatedry[3]. Ufundowała z mężem szpital im. Anny Marii (szpital im. Janusza Korczaka w Łodzi)[4], pierwszy szpital pediatryczny w Polsce, który dla upamiętnienia przedwcześnie zmarłej córki Anny Marii nosił jej imię. W późniejszym okresie Herbstowie przekazali szpital Łódzkiemu Chrześcijańskiemu Towarzystwu Dobroczynności, hojnie finansowo wspierając jego działania[5]. Po wybudowaniu szpitala sfinansowali również budowę oddziału ortopedycznego, a w 1911 Matylda Herbst indywidualnie ufundowała szklany pawilon dla dzieci chorych na gruźlicę, piwnice oraz bibliotekę[6]. Ufundowała również sanatorium „Letnią Kolonię Sokolniki Anny Marii” w Sokolnikach, przekazując na jego cele swoją posiadłość. Obiekt był przeznaczony dla ok. 50 dzieci, a grunty sanatorium obejmowały 22 morgi lasu[5].
Należała do Komitetu Dam ŁChTD wraz z Idą Petters – żoną Jakuba Pettersa i Gabrielą Grohman – żoną Alfreda Grohmana[6], w ramach którego kobiety gromadziły fundusze, naczynia i bieliznę oraz organizowały imprezy dobroczynne[6]. Była fundatorką tzw. daru radowego dla Towarzystwa Zwalczania Raka w Łodzi[1][6].
Wspierała kościoły: sfinansowała freski kościele Podwyższenia Świętego Krzyża w Łodzi[7], dzwony do kościoła Zbawiciela i kościoła Gwiazdy Morza w Sopocie, a także oraz organy do Kościoła Pokoju[8], dzwony i witraże w Kościele św. Jerzego[9].
Oprócz własnych inicjatyw filantropijnych, udzielała się w inicjatywach organizowanych przez swoją matkę – Annę Scheibler[10].
Pozostała działalność edytuj
Wraz z mężem była właścicielką willi Edwarda Herbsta na Księżym Młynie, będącą prezentem ślubnym od jej ojca – Karola Scheiblera[4]. Herbstowie z czasem zamieszkali w Sopocie, w zakupionej w 1891 od Johanessa Icka Willi Herbstów[11].
Matylda Herbst była akcjonariuszką Towarzystwa Akcyjnego Wielkich Pieców i Zakładów Ostrowieckich[12]. Była honorową prezeską szpitala Anny Marii i członkinią honorową Łódzkiego Chrześcijańskiego Towarzystwa Dobroczynności[6]. Ufundowała zmarłemu mężowi kaplicę grobową według projektu Heinricha Dunkella na cmentarzu ewangelickim w Sopocie[11]. Pasjonowała się ogrodnictwem[8].
Życie prywatne edytuj
Była córką Karola Scheiblera oraz Anny Scheibler z d. Werner. Jej mężem był Edward Herbst – łódzki fabrykant. Mieli 4 dzieci:
- Karola Edwarda (1875–1945),
- Leo Feliksa (1880–1942),
- Edwarda Waltera (1885–1929),
- Annę Marię Caritas (1889–1899)[13].
Została pochowana na cmentarzu ewangelickim w Sopocie w kaplicy obok męża[11].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Tomasz Dobrowolski, Wchodzić bez pukania, wyd. Edycja limitowana, przedpremierowa, Sopot: Estilla, 2012, ISBN 978-83-63709-30-3, OCLC 857908339 [dostęp 2021-09-30].
- ↑ Zaduszki w Sopocie, czyli dzień pamięci o jego wielkich mieszkańcach [online], www.sopot.pl [dostęp 2021-09-30].
- ↑ Dariusz. Kacprzak, Kolekcje ziemi obiecanej. Zbiory artystyczne łódzkiej burżuazji wielkoprzemysłowej w latach 1880–1939, ISBN 83-64889-08-7, OCLC 1164109874 [dostęp 2021-09-30].
- ↑ a b Monika. Nowakowska, Pałac Herbsta po modernizacji. Tu mieszkali łódzcy filantropi, 2013, OCLC 899824663 [dostęp 2021-09-30].
- ↑ a b Grygiel T., Szpital Anny Marii widziany oczyma historyka miasta i architektury, [w:] Gołębiowska M. (red.), Szpital Anny Marii w Łodzi. Zasługi dla pediatrii, Łódź 2005, s. 59–67.
- ↑ a b c d e Joanna Sosnowska, Działalność socjalna i opiekuńczo-wychowawcza Łódzkiego Chrześcijańskiego Towarzystwa Dobroczynności (1885-1940), wyd. 1, Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, 2011, ISBN 978-83-7525-522-5, OCLC 759918463 [dostęp 2021-09-30].
- ↑ Podw. Św. Krzyża w Łodzi » Historia budowy [online], Podw. Św. Krzyża w Łodzi [dostęp 2021-09-30] (pol.).
- ↑ a b Sopocianki. Wybierz postacie do muralu Marty Frej [online], sopot.pl [dostęp 2021-09-30].
- ↑ Sopot śladami Edwarda Herbsta [online], Muzeum Sopotu.
- ↑ Redakcja, Rodzina Herbstów: filantropia była jednym z celów ich życia [online], Dziennik Łódzki, 23 marca 2014 [dostęp 2021-09-30] (pol.).
- ↑ a b c Herbstowie. Dzieje zapomnianej sopockiej rodziny [online], trojmiasto.pl, 30 marca 2017 [dostęp 2021-10-01] (pol.).
- ↑ Towarzystwo Akcyjne Wielkich Pieców i Zakładów Ostrowieckich [online], 200lathutywostrowcu.pl [dostęp 2021-09-30].
- ↑ Dorota Berbelska, Magdalena Michalska-Szałacka, Herbstowie. Historia fabrykantów, Muzeum Pałac Herbsta. Oddział Muzeum Sztuki w Łodzi, 2019, ISBN 978-83-63820-95-4, OCLC 1150488300 [dostęp 2021-09-30].