Mauzoleum Che Guevary
Mauzoleum Che Guevary – monumentalny pomnik w Santa Clara na Kubie, gdzie spoczywają szczątki kubańskiego, marksistowskiego rewolucjonisty Ernesto „Che” Guevary i dwudziestu dziewięciu jego towarzyszy zabitych w 1967 r. w Boliwii.
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ obiektu |
architektoniczno-rzeźbiarski |
| Projektant |
Jorge Cao Campos, |
| Data budowy |
1982–28 grudnia 1988 |
Położenie na mapie Kuby  | |
 22°24′07,7″N 79°58′46,4″W/22,402139 -79,979556
| |
Po blisko trzydziestu latach od śmierci ciało Guevary ekshumowano i przetransportowano na Kubę, gdzie 17 października 1997 r. został pochowany ze wszystkimi wojskowymi honorami. Na terenie kompleksu znajduje się też muzeum poświęcone życiu rewolucjonisty i płonie wieczny ogień zapalony przez Fidela Castro.
Mauzoleum zbudowano w miejscowości Santa Clara, którą oddziały Che zdobyły 31 grudnia 1958 r. Była to ostatnia bitwa rewolucji kubańskiej, po której były dyktator Fulgencio Batista udał się na wygnanie. W pobliżu znajduje się również oryginalny wojskowy pociąg z zaopatrzeniem, który Guevara wykoleił ze swoimi towarzyszami podczas bitwy[1].
Historia edytuj
Budowla edytuj
Prace nad kompleksem rozpoczęły się w 1982 r. i trwały sześć lat. 28 grudnia 1988 r. oficjalnie zakończono je w obecności Raúla Castro na uroczystej inauguracji. Projekt mauzoleum stworzyło trzech architektów: Jorge Cao Campos, Blanca Hernández i José Ramón Linares oraz dwóch rzeźbiarzy José de Lázaro Bencomo i José Delarra. Przy budowie rzeźbiarskiego kompleksu pomagało pół miliona ochotników z Santa Clara, którzy pracowali wspólnie z wykwalifikowanymi rzemieślnikami z Eliseo Díaz Machado Foundry[2].
Mauzoleum ulokowane jest na wzniesieniu, z którego rozpościera się widok na miasto. Przed kompleksem znajduje się duży wyłożony płytami plac, na końcu którego znajdują się dwie tablice z cytatami Castro. Jeden z nich głosi Queremos que sean como el Che („Chcemy, żeby byli tacy jak Che”)[2]. Z kolei pod ogromnym, kilkudziesięciutonowym pomnikiem rewolucjonisty widnieje jego cytat:
Jedynej rzeczy jakiej się nauczyłem w Gwatemali od Arbenzy było to, że jeżeli chcę być rewolucyjnym doktorem, albo tylko rewolucjonistą, najpierw musi być rewolucja.
Pogrzeb Che edytuj
17 października 1997 r. szczątki Guevary oraz sześciu jego towarzyszy przywieziono z Hawany w małych drewnianych trumnach do Santa Clara. Kiedy zdjęto je z przyczepy, setki tysięcy zgromadzonych ludzi wysłuchało chóru uczniów śpiewających na cześć Guevary elegię Carlosa Puebla Hasta Siempre („Na zawsze”), a Fidel Castro oznajmił:
Dlaczego myśleli, że zabijając go przestanie on istnieć jako bojownik? Dzisiaj jest on w każdym miejscu, gdziekolwiek jest słuszny powód do obrony. Jego niezmazalny ślad jest teraz w historii a jego świecące spojrzenie proroka stało się symbolem dla wszystkich ubogich tego świata.
Mowa Castro została skoordynowana z 21 salwami armatnimi, które oddano zarówno w Hawanie jak i Santa Clara, a na całej wyspie rozbrzmiały syreny[3].
Symbolika edytuj
Projektując kilkunastometrowy pomnik Guevary, José Delarra umieścił w nim kilka elementów o symbolicznym znaczeniu. Na przykład statua Che obrócona jest o 190 stopni w kierunku Ameryki Południowej, co odzwierciedla jego nastawienie i pogląd na zjednoczoną Amerykę Łacińską. W dłoni rewolucjonista trzyma broń, co jest symbolem „ciągłego trwania”. Temblak, na którym Guevara nosił złamaną rękę podczas bitwy, również jest wkomponowany w pomnik, ale nie nosi go na ręce co ma symbolizować „tę część jego osobowości, która buntuje się nawet przeciwko sobie”[2]. U podstawy statuy umieszczono motto Che, Hasta la Victoria Siempre („Zawsze do zwycięstwa”)[1].
.jpg)
(„Zawsze do zwycięstwa”)
Towarzysze Che złożeni w mauzoleum edytuj
17 października 1997 r. razem z Guevarą pogrzebano w mauzoleum także sześciu innych partyzantów, którzy zginęli w czasie boliwijskiego powstania.
- Carlos Coello (Tuma) – Kubańczyk, zabity w Rio Piraí 26 czerwca 1967.
- Alberto Fernandez Montes de Oca (Pacho) – Kubańczyk, zabity w Quebrada del Yuro 8 października 1967.
- Orlando Pantoja Tamayo (Olo) – Kubańczyk, zabity w Quebrada del Yuro 8 października 1967.
- René Martínez Tamayo (Arturo) – Kubańczyk, zabity w Quebrada del Yuro 8 października 1967.
- Juan Pablo Navarro-Lévano Chang (El Chino) – Peruwiańczyk, schwytany i stracony w La Higuera 9 października 1967.
- Simeon Cuba Sarabia (Willy) – Boliwijczyk, schwytany i stracony w La Higuera 9 października 1967.
Dzięki wysiłkom sądowych antropologów działających w południowo-wschodniej Boliwii, w latach 1997-2000 udało się odzyskać szczątki 23 partyzantów. Wszystkie sprowadzono na Kubę i złożono w mauzoleum Che. Pierwszy z tych pogrzebów miał miejsce 29 grudnia 1998 r. w czterdziestą rocznicę zwycięstwa Guevary w bitwie o Santa Clara. Złożono wówczas szczątki dziesięciu osób:
- Haydée Tamara Bunke Bider (Tania) – Argentynka, zabita w Vado del Yeso 31 sierpnia 1967.
- Manuel Hernández Osorio (Miguel) – Kubańczyk, zabity w Quebrada de Batan 26 września 1967.
- Mario Gutierrez Ardaya (Julio) – Boliwijczyk, zabity w Quebrada de Batan 26 września 1967.
- Roberto Peredo Leigue (Coco) – Boliwijczyk, zabity w Quebrada de Batan 26 września 1967.
- Aniceto Reinaga Cordillo (Aniceto) – Boliwijczyk, zabity w Quebrada del Yuro 8 października 1967.
- Francisco Huanca Flores (Pablito) – Boliwijczyk, zabity w Los Cajones 12 października 1967.
- Garvan Edilverto Lucio Hidalgo (Eustace) – Peruwiańczyk, zabity w Los Cajones 12 października 1967.
- Jaime Arana Campero (Chapaco) – Boliwijczyk, zabity w Los Cajones 12 października 1967.
- Octavio de la Concepcion Pedraja (Moro) – Kubańczyk, zabity w Los Cajones 12 października 1967.
- Julio César Méndez Korné (Nato) – Boliwijczyk, zastrzelony przez towarzysza z partyzantki, po tym jak został poważnie ranny w Mataral 15 listopada 1967.
Druga seria pogrzebów odbyła się 8 października 1999 r. a w mauzoleum spoczęły szczątki siedmiu partyzantów:
- Apolinar Aguirre Quispe (Polo) – Boliwijczyk, zabity w Vado del Yeso 31 sierpnia 1967.
- Freddy Maimura Hurtado (Ernesto) – Boliwijczyk, schwytany i stracony w Vado del Yeso 31 sierpnia 1967.
- Gustavo Manchin Hoed de Beche (Alejandro) – Kubańczyk, zabity w Vado del Yeso 31 sierpnia 1967.
- Israel Reyes Sayas (Braulio) – Kubańczyk, zabity w Vado del Yeso 31 sierpnia 1967.
- Juan Vitalio Acuña Nuñez (Joaquin) – Kubańczyk, zabity w Vado del Yeso 31 sierpnia 1967.
- Moises Guevara Rodriguez (Moses) – Boliwijczyk, zabity w Vado del Yeso 31 sierpnia 1967.
- Walter Arencibia Ayala (Abel) – Boliwijczyk, zabity w Vado del Yeso 31 sierpnia 1967.
Ostatnie pochówki odbyły się równo po roku, 8 października 2000, kiedy to pochowano sześć osób:
- Eliseo Reyes Rodriguez (Rolando) – Kubańczyk, zabity w El Meson 25 kwietnia 1967.
- Antonio Sanchez Diaz (Marcos) – Kubańczyk, zabity w Peña Colorada 2 czerwca 1967.
- Serapio Aquino Tudela (Serafin) – Boliwijczyk, zabity w Iquira 9 lipca 1967.
- Condori Casildo Varga (Victor) – Boliwijczyk, zabity w Rio Rosita 30 lipca 1967.
- Jose Maria Martinez Tamayo (Papi) – Kubańczyk, zabity w Rio Rosita 30 lipca 1967.
- Restituto José Cabrera Flores (El Negro) – Peruwiańczyk, schwytany i stracony w Rio Palmarito 4 września 1967.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b Rum, cygara, Che Guevara (cz. I) (data dostępu: 2012-11-08)
- ↑ a b c Santa Clara's Che Guevara Memorial and Museum Wywiad z José Delarra
- ↑ Cuban Revolutionary Guevara Laid to Rest Associated Press