Merchants of Doubt (Handlarze złudzeń) – książka z dziedziny literatury faktu z 2010 r. napisana przez amerykańskich historyków nauki Naomi Oreskes i Erika M. Conwaya. W książce przedstawione są kontrowersje związane z globalnym ociepleniem, paleniem tytoniu, kwaśnymi deszczami, DDT i dziurą ozonową. Oreskes i Conway twierdzą, że podstawową strategią tych, którzy w każdym z tych przypadków sprzeciwiali się podejmowaniu działań, było "podtrzymywanie kontrowersji" poprzez rozpowszechnianie wątpliwości oraz robienie zamieszania po tym, jak został osiągnięty konsensus naukowy[1]. W szczególności wskazują na Freda Seitza, Freda Singera i kilku innych naukowców, którzy połączyli swoje siły z konserwatywnymi think-tankami i prywatnymi korporacjami by stawić czoła naukowemu konsensusowi w wielu współczesnych kwestiach[2].

Merchants of Doubt: How a Handful of Scientists Obscured the Truth on Issues from Tobacco Smoke to Global Warming
ilustracja
Autor

Naomi Oreskes, Erik M. Conway

Tematyka

Etyka zawodowa naukowców
Aspekty moralne i etyczne nauki

Typ utworu

Literatura faktu

Wydanie oryginalne
Język

Angielski

Data wydania

2016-06-03

Wydawca

Bloomsbury Press

Instytut Marshalla i Fred Singer, którzy zostali opisani w książce, ocenili ją krytycznie, jednak większość recenzentów oceniła książkę pozytywnie. Jeden z recenzentów napisał, że Merchants of Doubt jest oparta na szerokich badaniach oraz dobrze udokumentowana i może być jedną z najważniejszych książek 2010 r. Inny krytyk widział ją jako najlepszą książkę naukową 2010 r[3]. Książka stała się podstawą do nakręcenia w 2014 r. filmu Handlarze złudzeń[4].

Tematyka edytuj

 
Fred Singer (2011), jeden z głównym oponentów regulacji emisji gazów cieplarnianych.

Oreskes i Conway twierdzą, że niewielka liczba konserwatywnych naukowców amerykańskich mających silne związki z poszczególnymi gałęziami przemysłu "odegrała nieproporcjonalnie dużą rolę w debatach dotyczących kontrowersyjnych pytań"[5]. Autorzy stwierdzają, że było "celowe zaciemnienie" kwestii, które miały wpływ na stanowisko opinii publicznej w kwestii globalnego ocieplenia i wynikających z tego regulacji[5].

Książka krytykuje tzw. handlarzy złudzeń, niektóre osoby dominujące na amerykańskiej scenie naukowej, w tym przede wszystkim Billa Nierenberga, Freda Seitza, and Freda Singera. Wszyscy trzej są fizykami: Singer m.in. zajmował się inżynierią rakietową, podczas gdy dwaj pozostali uczestniczyli w projektach związanych z bombą atomową[6]. Naukowcy ci wykazali aktywność przy takich tematach jak kwaśne deszcze, palenie tytoniu, globalne ocieplenie i pestycydy. Książka stwierdza, że wskazani naukowcy podważali i rozwadniali istniejący naukowy konsensus w różnych dziedzinach, jak np. skutki palenia tytoniu, kwaśnych deszczy, istnienie dziury ozonowej czy antropogenicznego globalnego ocieplenia[5]. Seitz i Singer byli zaangażowani w działalność takich amerykańskich organizacji jak The Heritage Foundation, Competitive Enterprise Institute czy George C. Marshall Institute. Finansowane przez korporacje i konserwatywne fundacje, organizacje te sprzeciwiały się różnym formom interwencji i regulacji. Książka podaje podobną taktykę stosowaną przez nie w każdym przypadku: "zdyskredytować naukę, rozprowadzić fałszywe informacje, zasiewać wątpliwości i niepewność"[7].

Książka stwierdza, że Seitz, Singer, Nierenberg i Robert Jastrow byli zaciekłymi antykomunistami i postrzegali regulacje rządowe jako krok w kierunku socjalizmu i komunizmu. Autorzy argumentują, że wraz z upadkiem Związku Radzieckiego szukali oni nowego wielkiego zagrożenia dla wolnego rynku i odnaleźli to zagrożenie w ochronie przyrody. Obawiali się, że nadmierna reakcja na problemy środowiskowe będzie prowadziła do znaczących interwencji rządowych na rynku oraz ograniczenie swobód ludzkich[8]. Oreskes i Conway konkludują, że im dłużej odwlekane są interwencje, tym problem staje się większy i jest znacznie bardziej prawdopodobne, że rząd będzie musiał podjąć radykalne działania, których właśnie obawiają się fundamentaliści wolnego rynku[8].

Autorzy wyrażali także powątpiewanie w zdolność mediów do odróżniania błędnych przekonań od prawd naukowych[9]. Oreskes i Conway stwierdzają: "mała grupka ludzi może mieć duży, negatywny wpływ na sytuację, w szczególności jeśli jest dobrze zorganizowana, zdeterminowana i ma dostęp do władzy[7].


Autorzy edytuj

 
Naomi Oreskes (2015), współautorka Merchants of Doubt.

Naomi Oreskes jest profesorem historii nauki na Uniwersytecie Harvarda. Z wykształcenia jest geologiem, obroniła doktorat z dziedziny badań geologicznych i historii nauki. Na jej pracę zwrócono uwagę gdy w 2004 roku opublikowała artykuł "The Scientific Consensus on Climate Change" w piśmie Science[10].

Erik M. Conway jest historykiem w Jet Propulsion Laboratory(NASA) w Kalifornijskim Instytucie Technologii (Caltech)[10].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Steketee, Mike: Some sceptics make it a habit to be wrong. 20 listopada 2010. (ang.).
  2. Naomi Oreskes, Erik M. Conway: Merchants of Doubt: How a Handful of Scientists Obscured the Truth on Issues from Tobacco Smoke to Global Warming. Bloomsbury Press, 2010, s. 6. ISBN 978-1-59691-610-4. (ang.).
  3. RobinMcKie, "Merchants of Doubt by Naomi Oreskes and Erik M Conway", The Guardian, 8.08.2010.
  4. Merchants of Doubt. Sony Pictures Classics. (ang.).
  5. a b c   Philip Kitcher. The Climate Change Debates. „Science”. 328 (5983), s. 1231–1232, 2010. DOI: 10.1126/science.1189312. (ang.). 
  6. Brown, Seth: 'Merchants of Doubt' delves into contrarian scientists. 31 maja 2010. (ang.).
  7. a b McKie, Robin: A dark ideology is driving those who deny climate change. 1 sierpnia 2010. (ang.).
  8. a b Naomi Oreskes, Erik M. Conway: Merchants of Doubt: How a Handful of Scientists Obscured the Truth on Issues from Tobacco Smoke to Global Warming. Bloomsbury Press, 2010, s. 248-255. ISBN 978-1-59691-610-4. (ang.).
  9. Reiner Grundmann. Debunking sceptical propaganda. „BioSocieties”. 8 (3), s. 370-374, 2013. DOI: 10.1057/biosoc.2013.15. 
  10. a b Collins Literary Agency Rights Guide/March 2008

Linki zewnętrzne edytuj