Mermerna pećina
Mermerna pećina[1] (serb. Мермерна пећина, pol. „Jaskinia Marmurowa”[2]; alb. Shpella e Gadimës, pol. „Jaskinia Gadime”[3]) – jaskinia krasowa znajdująca się w Kosowie, w pobliżu miejscowości Donje Gadimlje (alb. Gadime e Ulët) w gminie Lipljan, ok. 20 km na południe od stolicy kraju, Prisztiny[1][4][5].
 Mermerna pećina w 2016 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Długość |
1260 m |
| Data odkrycia |
1966 |
| Odkrywca |
Ahmet Diti |
| Ochrona i dostępność |
udostępniona częściowo |
Położenie na mapie Kosowa  | |
Położenie na mapie Serbii  | |
 42°28′48″N 21°12′20″E/42,480061 21,205539
| |
Historia edytuj
Wejście do jaskini odkrył w 1966 roku miejscowy rolnik, Ahmet Diti, podczas rozbudowy swojego domu we wsi Donje Gadime koło Lipljanu[4]. Przez kolejne 10 lat jaskinia – w dużej części zasypana żwirem i mułem – pozostawała zamknięta dla zwiedzających[5][4]. W 1969 roku obszar jaskini o powierzchni 56,25 ha uznano za obszar chroniony III kategorii (pomnik przyrody) wg klasyfikacji IUCN[6]. W 1976 roku dla celów turystycznych udostępniono 440-metrowy odcinek jaskini, której łączna długość odkrytych i przebadanych korytarzy wynosi 1260 m[4][5].
Charakterystyka edytuj
Mermerna pećina powstała w wyniku trwających miliony lat przeobrażeń mezozoicznych skał wapiennych w marmur, co ma miejsce również i w czasach współczesnych[7][1][4]. We wnętrzu jaskini na stosunkowo niewielkiej powierzchni[1] występują bardzo liczne formy nacieków krasowych, takie jak draperie naciekowe, stalaktyty, stalagmity czy osiągające nawet 5 m wysokości stalagnaty[4].
Jaskinia składa się z czterech korytarzy: wejściowego, zachodniego (w formie labiryntu korytarzy i ślepych zaułków), północnego (z licznymi stalaktytami) i wschodniego (z dwoma kanałami – plavi kanal i dugi kanal)[4][1][8]. Łączna długość znanych korytarzy wynosi 1260 m[5][4], choć szacuje się, że mogą one mieć nawet 3 km[6].
Temperatura powietrza w jaskini waha się od 12 do 15 °C w zależności od pory roku oraz korytarza. Wilgotność powietrza wynosi prawie 100%[1].
Jaskinię można zwiedzać z przewodnikiem[3][5].
Galeria edytuj
-
Wejście do jaskini (2013) -
Jaskinia w 2010 roku -
Podświetlone wnętrze jaskini (2016) -
Wnętrze jaskini z rożnymi formami nacieków krasowych (2006)
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Mermerna pećina*. [w:] serbia-tourism.org [on-line]. [dostęp 2023-05-14]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (serb.).
- ↑ 32 Ciekawostki o Kosowie [online], Podróż Trwa, 11 stycznia 2021 [dostęp 2023-05-14] (pol.).
- ↑ a b Magdalena Prask, Jaskinia Gadime [online], magdalenaprask.pl, 27 maja 2011 [dostęp 2023-05-14] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h 501 must-visit natural wonders, London: Bounty Books, 2007, s. 349, ISBN 978-0-7537-1591-8 [dostęp 2023-05-14] (ang.).
- ↑ a b c d e Fisnik Dragusha: Gadime Cave (Gadime e Ulët), Kosovo. [w:] Western Balkans – geoturism MapGuide [on-line]. National Geographic Society. [dostęp 2023-05-14]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
- ↑ a b Tmava i in. 2013 ↓, s. 10.
- ↑ Tmava i in. 2013 ↓, s. 11.
- ↑ Tmava i in. 2013 ↓, s. 12.
Bibliografia edytuj
- Ahmet Tmava, Sabri Avdullahi, Afat Serjani, Islam Fejza. Human impacts in a tourist karstic Gadime Cave (Kosova). „International Journal of Engineering and Applied Sciences”. 2 (2), s. 9–14, 2013-02. EAAS & ARF. ISSN 2305-8269. (ang.).