Międzykółkowa baza maszynowa
Międzykółkowa baza maszynowa (MBM) – jednostka organizacyjna kółek rolniczych mająca za zadanie obsługę gospodarstw rolnych w zakresie mechanizacji rolnictwa. W zależności od miejscowych warunków międzykółkowe bazy maszynowe nadzorowane były przez powiatowe zarządy kółek rolniczych lub państwowe ośrodki maszynowe.
Międzykółkowe bazy maszynowe funkcjonowały w latach 1965–1973.
Powstanie międzykółkowych baz maszynowych edytuj
Zgodnie z uchwałą Rady Ministrów z 1959 r. w sprawie Funduszu Rozwoju Rolnictwa dokonywano sukcesywnie zakupu sprzętu traktorowo-maszynowego przez kółka rolnicze[1]. Do zarządzania tym sprzętem zobowiązano zarządy kółek rolniczych, które nie były uprzednio przygotowane do tej nowej roli. Z tego tytuły wystąpiły problemy z prawidłową eksploatacją sprzętu, jego konserwacją i równomiernym dostępem do usług przez wszystkich członków kółek rolniczych.
Zarządy kółek rolniczych nie radziły sobie z zarządzaniem sprzętem traktorowo-maszynowym. W 1965 r. w wyniku dyskusji podjęto decyzję w sprawie skupienia sprzętu w ramach kilku sąsiednich wsi i utworzenia międzykółkowych baz maszynowych[2].
Koncentracja sprzętu rolniczego w międzykółkowych bazach maszynowych miała na celu zapewnienia lepszej obsługi maszyn i narzędzi rolniczych[2]. Bazy posiadały większy zasięg działania, dysponowały większą ilością sprzętu, posiadały zaplecze naprawcze w postaci segmentu warsztatowego lub stacji obsługi z warsztatem naprawczym. Powstające stacje obsługi międzykółkowych baz maszynowych przeprowadzały bieżące konserwacje maszyn i narzędzi rolniczych, dokonywały prostych napraw silników i maszyn oraz przeglądów technicznych.
Funkcjonowanie międzykółkowych baz maszynowych edytuj
Zarządzanie bazami powierzono kierownikowi, który za swoją pracę odpowiadał przed zarządem kółka rolniczego lub przed dyrekcją państwowego ośrodka maszynowego[3]. Bieżącą kontrolę i nadzór społeczny sprawowała rada użytkowników, składająca z oddelegowanych członków zarządów kółek rolniczych. Międzykółkowe bazy maszynowe zobowiązane były do prowadzenia działalności finansowo-gospodarczej na zasadach pełnego (wewnętrznego) rozrachunku gospodarczego.
W skład bazy wchodziły składniki majątku trwałego i obrotowego wniesione przez kółka rolnicze, wraz z wygospodarowanymi przez nie środkami własnymi. Międzykółkowe bazy maszynowe uzyskały dostęp do części środków Funduszu Rozwoju Rolnictwa przypadające na dane wsie oraz do dotacji i kredytów udostępnionych w bankach spółdzielczych.
Liczba międzykółkowych baz maszynowych edytuj
Według danych rocznika statystycznego GUS liczba międzykółkowych baz maszynowych przedstawiała się następująco[4]:
| Rok | Liczba kółek rolniczych | Liczba MBM | Międzykółkowe bazy maszynowe zarządzane przez: | |
|---|---|---|---|---|
| Kółka rolnicze | Państwowe ośrodki maszynowe | |||
| 1966 | 33 568 | 529 | 344 | 185 |
| 1966 | 34 168 | 1094 | 741 | 353 |
| 1968 | 34 366 | 1891 | 1289 | 602 |
| 1969 | 34 814 | 2575 | 1838 | 737 |
Powstanie spółdzielni kółek rolniczych edytuj
W 1973 r. podjęto decyzję o dalszej koncentracji parku traktorowo-maszynowego, w wyniku której powstały spółdzielnie kółek rolniczych (SKR)[2]. Spółdzielnie kółek rolniczych wchłonęły dotychczas funkcjonujące międzykółkowe bazy maszynowe i stały się podstawową jednostką organizacyjną kółek rolniczych na terenie gminy.
Przypisy edytuj
- ↑ Uchwała Rady Ministrów z dnia 24 listopada 1959 r. w sprawie Funduszu Rozwoju Rolnictwa
- ↑ a b c Bogdan Wawrzyniak, Spółdzielnie kółek rolniczych – dzieje ich rozwoju, „Zagadnienie Doradztwa Rolniczego”, 3, 2021.
- ↑ Encyklopedia Ekonomiczno-Rolnicza, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1984.
- ↑ Rocznik Statystyczny Rolnictwa 1971, Warszawa: GUS, 1971.