Międzynarodowy przepływ siły roboczej

Międzynarodowy przepływ siły roboczej ma zagwarantować pracownikowi polepszenie jego warunków życiowych i pracy oraz promowanie awansu społecznego. W UE każdy obywatel państwa członkowskiego jest zatrudniany na terenie UE na takich samych zasadach jak obywatel tego państwa.

Historia

Zakończenie zagospodarowywania kontynentów pozaeuropejskich, rewolucja przemysłowa i rozwój transportu otworzyły w pierwszej połowie XIX wieku okres masowej migracji. Siłę roboczą tworzyli przede wszystkim zrujnowani chłopi oraz rzemieślnicy, którzy utracili pracę w wyniku rozwoju produkcji maszynowej. Migracja zarobkowa w ówczesnej Europie polegała na migracji z biedniejszych i słabiej uprzemysłowionych regionów Europy Wschodniej i Środkowej do ośrodków przemysłowych. Migracja wzmagała się wraz z rozwojem gospodarczym. Migracje rosły na ogromną skale, dlatego w latach 70. XX w. popyt na siłę roboczą w Europie uległ znacznemu ograniczeniu, natomiast postępująca globalizacja w latach 90. przyspieszyła proces przepływu siły roboczej. Obecnie przepływ siły roboczej odbywa się najczęściej z krajów rozwijających się do krajów wysoko rozwiniętych, a przyspieszenie tego procesu wynika z obniżenia kosztów środków transportu, postępu technicznego oraz pogłębiania się różnic w poziomie płac między krajami biednymi i bogatymi.

Charakter międzynarodowego przepływu siły roboczej

Międzynarodowy przepływ siły roboczej może mieć charakter:

• polityczny,
• kulturowy,
• ideologiczny,
• ekonomiczny.

Przyczyny przepływu siły roboczej

• Podstawową przesłanką przepływu siły roboczej jest międzynarodowe zróżnicowanie stawek płac, co jest związane ze zróżnicowaniem krajów pod względem poziomu rozwoju gospodarczego.
• Na emigracje ekonomiczną decyduje się osoba, która nie ma szans na zdobycie pracy zapewnienie rodzinie minimum egzystencji, bądź osoba mająca za granicą realne szanse na podniesienie stopy życiowej
• Swobodny przepływ siły roboczej prowadzi do integracji rynków pracy i będzie tym większy, im większe będą różnice w poziomie bezrobocia.

Trudności związane z międzynarodowym przepływem siły roboczej

Podejmując decyzję o emigracji osoba musi pokonać wiele trudności:

• zaadaptowanie w kraju osiedlenia,
• dostosowanie do innych zwyczajów
• bariera językowa
• odmienność kulturowa i ryzyko narażenia się na przejawy wrogości i niechęci
• wykształcenie nie zawsze jest przydatne w nowych warunkach
• rozłąka
• ryzyko podejmowania decyzji

Główne przyczyny ekonomiczne międzynarodowego przepływu siły roboczej

• chęć uzyskania większego dochodu, poprawa sytuacji ekonomicznej, podniesienie stopy życiowej
• zapewnienie rodzinie minimum egzystencji
• bezrobocie w kraju
• spełnienie ambicji zawodowych
• podniesienie własnych kwalifikacji
• pogłębienie różnic w poziomie płac między krajami biednymi i bogatymi

Skutki międzynarodowego przepływu siły roboczej

• Państwo opuszczone – skutki pozytywne
  • zmniejszenie bezrobocia
  • podniesienie płac
  • wzrost poziomu wykształcenia, poziomu kulturowego w wyniku kontaktu z innymi krajami
  • transfer części zarobków do kraju macierzystego
  • podniesienie kwalifikacji zawodowych za granicą
  • po powrocie inwestowanie nagromadzonego kapitału

• Państwo opuszczone – skutki negatywne
  • podatki opłacane są za granicą
  • państwo opuszczone ponosi koszty wykształcenia młodych ludzi, a ci z doświadczeniem i wykształceniem wyjeżdżają
  • brain dain (drenaż mózgów) – na emigracje udają się osoby o najwyższych kwalifikacjach. Specjaliści, z krajów rozwijających się do krajów rozwiniętych, w kraju zatrudniane są osoby mało kompetentne, co obniża efekty pracy, ponadto państwo musi znów szkolić nową kadrę
  • przedsiębiorcy muszą więcej płacić pracownikom, nawet mniej wykwalifikowanym.

• Państwo przyjmujące – skutki pozytywne
  • napływ zawodowo czynnej ludności o dobrym wykształceniu (koszty tego wykształcenia nie zostały poniesione przez to państwo)
  • młodzi ludzie w społeczeństwie starzejącym się
  • w przypadku mniej wykształconych – tania siła robocza dla mało atrakcyjnych prac za niewielkie wynagrodzenie
  • obniżenie poziomu płac, zwiększenie konkurencji na rynku i gotowość podejmowania pracy w trudnych warunkach umożliwia większe zyski i wzrost produkcji
  • dostęp do unikatowych kwalifikacji

• Państwo przyjmujące – skutki negatywne
  • spadek poziomu płac
  • koszt dostosowania nowych imigrantów do nowych warunków (kursy finansowane przez państwo)
  • powstawanie gett w biedniejszych dzielnicach, wzrost przestępczości
  • ksenofobia, zamieszki etniczne
  • koszty zabezpieczenia socjalnego dla imigrantów i ich rodzin

Likwidowanie barier fizycznych, technicznych i fiskalnych zapewnia swobodę przemieszczania się osób i osiedlania się na terenie innych krajów. Swoboda ta eliminuje przejawy dyskryminacji ze względu na narodowość pomiędzy pracownikami w odniesieniu do zatrudnienia, plac i innych warunków pracy.

Zobacz też

• Międzynarodowy przepływ kapitału
• Swobodny przepływ osób

Bibliografia

• A. Budnikowski: „Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze” wyd. PWE 2001
• J. Świerkocki: „ Zarys MSG” wyd. PWE 2004
• P. Bożyk : „Międzynarodowe Stosunki Ekonomiczne" wyd. PWE 2002