Michał Chanenko (ukr. Михайло Ханенко ur. ok. 1620, zm. 1680) – kozacki hetman prawobrzeżny w latach 1669–1672.

Michał Chanenko
Ilustracja
Herb rodowy
Herb Michała Chanenki
Data urodzenia

1620

Data śmierci

1680

Rodzice

Stefan Chanenko

Wojny i bitwy

wojna polsko-turecka 1672-1676

Administracja

hetman zaporoski

Życiorys edytuj

Pochodził z książęcego rodu tatarskiego, Chanenko syn, potomek chana[1]. Był synem zaporoskiego kozaka Stefana Chanenko i według legendy, uwolnioniej z niewoli córki polskiego starosty[2]. Od 1658 roku był pułkownikiem humańskim. Uczestniczył w wyborze Iwana Wyhowskiego na hetmana. W czasie podpisywania "ugody cudnowskiej" w 1660 roku zwolennik polityki propolskiej; starał się o ponowne podporządkowanie Ukrainy Koronie.

W 1661 roku został nobilitowany. W 1670 roku w czasie podpisywania ugody ostrogskiej mianowany przez króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego hetmanem kozackim prawobrzeżnej Ukrainy.

W czasie wojny polsko-tureckiej, w lipcu 1672 roku, wspierany przez Karola Łużeckiego, kasztelana podlaskiego, w bitwie pod Czetwerynówką pokonał kozaków Piotra Doroszenki.

W 1672 roku z nienawiści prywatnej zabił pułkownika królewskiego Piwo-Zapolskiego. Jednak już 18 sierpnia 1672 roku pod Batohem jego wojska zostały rozbite przez Doroszenkę.

W 1674 roku przekazał insygnia hetmańskie Iwanowi Samojłowiczowi[3] i został obywatelem Ukrainy carskiej.

Ciekawostka edytuj

Pod nazwiskiem "Haneńko" jest wzmiankowany w Panu Wołodyjowskim Henryka Sienkiewicza - w 1672 roku w walce z Doroszenką wspomagał go powieściowy pan Motowidło ze swoimi semenami.

Przypisy edytuj

  1. Miron Korduba: Chanenko Michał. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 3: Brożek Jan – Chwalczewski Franciszek. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1937, s. 261. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0
  2. Słownik encyklopedyczny Brockhausa i Efrona
  3. Muzeum Pałac w Wilanowie, Indeks osób, Chanenko Michał

Bibliografia edytuj

  • Zawistowski W., Kto był kim w "Trylogii" Henryka Sienkiewicza?, Gdańsk 1999, s. 97.
  • Н.Костомаров: Руина. Petersburg: 1882. (ros.).

Literatura dodatkowa edytuj