Michał Wilczewski
Michał Wilczewski vel Michał Janik pseud.: „Uszka”, „Seret” (ur. 4 listopada[1] 1907 w Kurzelówce, zm. 14 lutego 1945 we Lwowie) – polski nauczyciel, oficer Wojska Polskiego II RP, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i Armii Krajowej, kapitan piechoty, cichociemny.
 Michał Wilczewski (ze zbiorów NAC) | |
 kapitan
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1932–1945 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
54 Pułk Piechoty Strzelców Kresowych, |
| Stanowiska |
dowódca kompanii, zastępca dowódcy kompanii, szef dywersji okręgu, dowódca oddziału partyzanckiego |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
Był synem Ludwika, posiadacza ziemskiego, i Zofii z domu Wacowskiej. Po ukończeniu IV Państwowego Seminarium Nauczycielskiego Męskiego w Czortkowie uzyskał maturę z prawem do nauczania w szkołach powszechnych. Był nauczycielem i rolnikiem. Mieszkał we wsi Cygany i uczył w szkołach powiatu borszczowskiego.
We wrześniu 1939 roku dowodził 2 kompanią I batalionu 54 pułku piechoty Strzelców Kresowych na terenie Lubelszczyzny. 18 listopada przekroczył granicę polsko-węgierską. Był internowany na Węgrzech do lutego 1940 roku. 2 marca dotarł do Francji, gdzie został przydzielony do 7 pułku piechoty na stanowisko zastępcy dowódcy kompanii. Po upadku Francji ewakuował się do Wielkiej Brytanii, gdzie służył jako zastępca dowódcy 7 kompanii 3 Batalionu 1 Brygady Strzelców.
Zgłosił się do służby w kraju. Po przeszkoleniu w dywersji został zaprzysiężony 4 marca 1943 roku w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza. Zrzutu dokonano w nocy z 18 na 19 października 1943 roku w ramach operacji „Oxygen 8” dowodzonej przez kpt. naw. Antoniego Freyera (zrzut na placówkę „Obrus” położoną w okolicy wsi Nieborów). Po aklimatyzacji w Warszawie dostał 1 grudnia przydział do Kedywu Obszaru Lwowskiego AK. Po przybyciu do Lwowa 10 grudnia, między 16 a 18 grudnia doprecyzowano jego przydział na szefa dywersji Okręgu Stanisławów AK. Organizował ośrodki Kedywu na terenie podległych mu inspektoratów, uczestniczył w 15 akcjach kolejowych, odebrał 4 zrzuty lotnicze z zaopatrzeniem dla AK. Od czerwca 1944 roku był dowódcą Oddziału Specjalnego Dywersyjno-Dyspozycyjnego przy 40 pułku piechoty AK. Około 24 czerwca 1944 roku dowodził śmiałym rajdem oddziału 36 partyzantów, o długości ok. 140 km, przez tereny całkowicie opanowane przez UPA, w celu zademonstrowania obecności polskich sił niepodległościowych na terenie. Doszło do szeregu potyczek z Niemcami i Ukraińcami.
W związku ze zbliżaniem się Armii Czerwonej jego oddział został rozwiązany. Po wkroczeniu wojsk radzieckich do Lwowa Wilczewski kontynuował działalność w konspiracji. Utrzymywał kontakty z dowództwem AK i NIE. Popełnił samobójstwo przy próbie jego aresztowania przez NKWD. Jego miejsce spoczynku nie jest znane.
Awanse edytuj
- podporucznik – ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932 i 2000. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty[2]
- porucznik – ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1936 i 424. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty[2]
- kapitan – 15 stycznia 1944 roku ze starszeństwem z dniem 19 października 1943 roku.
Odznaczenia edytuj
- Krzyż Walecznych – czterokrotnie
- Medal Wojska.
Upamiętnienie edytuj
W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę Pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych – spadochroniarzy z Anglii i Włoch, poległych za niepodległość Polski. Wśród wymienionych 110 poległych cichociemnych jest Michał Wilczewski.
Przypisy edytuj
- ↑ Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 548, tu 3 listopada.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 548.
Bibliografia edytuj
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.
- Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 4. Zwierzyniec – Rzeszów: Obywatelskie Stowarzyszenie „Ostoja”, 2011, s. 229–231. ISBN 978-83-933857-0-6.
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1984, s. 433. ISBN 83-211-0537-8.
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, 1984, s. 179–180.