Mieczysław Gutkowski
Mieczysław Witold Gutkowski (ur. 9 lipca 1893[1] w Szumlinie, zm. 17 września 1943 w Wilnie) – polski prawnik, od 1924 profesor nauki skarbowości i prawa skarbowego na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie.
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
9 lipca 1893 |
| Data i miejsce śmierci |
17 września 1943 |
| Zawód, zajęcie |
urzędnik |
| Profesor skarbowości | |
| Specjalność: prawo skarbowe | |
| Alma Mater |
Uniwersytet w Petersburgu |
| Nauczyciel akademicki | |
| uczelnia |
Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie |
| jednostka |
Ministerstwo Skarbu |
| Odznaczenia | |
| |
.JPG)
Życiorys edytuj
Wykształcenie średnie zdobył w Warszawie. Studia prawnicze ukończył w Petersburgu, następnie pozostał w tym mieście jako asystent w Katedrze Nauki Skarbowości[1]. Napisał wówczas kilka opracowań i prac z zakresu finansów Królestwa Polskiego. W 1917 brał również udział w Komisji Likwidacyjnej do spraw Królestwa Polskiego.
W okresie II Rzeczypospolitej rozpoczął pracę w Ministerstwie Skarbu, gdzie zajmował się głównie pracami z zakresu ekonomii, prawa skarbowego, i gospodarki państwowej. Zajmował się metodologią nauk finansowych, był wówczas jedynym z niewielu naukowców zajmujących się tym zagadnieniem w Polsce. Był autorem pionierskich prac, m.in. wydany w 1927 „Zarys prawodawstwa z dziedziny skarbowości i gospodarki państwowej”. W 1924 powołany został na Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie, z tytułem profesora nadzwyczajnego[1] (w 1936 uzyskał tytuł profesora zwyczajnego USB). Jako pedagog uniwersytecki, wykształcił wielu młodych specjalistów. W latach 1931–1939 wydawał i redagował wydawnictwo zbiorowego dla naukowców „Prace seminarium ze skarbowości i prawa skarbowego oraz ze statystyki”.
Podczas pobytu w Wilnie zaangażował się w sprawy ogólnopaństwowe. Był przewodniczącym Komisji do spraw Finansowania Miast Polskich, które zaciągnęły zobowiązania finansowe w bankach amerykańskich na rozbudowę infrastruktury komunikacyjnej. Równolegle został delegatem Ministerstwa Skarbu na Ziemię Wileńską i członkiem zarządu m.st. Warszawy. W procesach politycznych z 1936 został obrońcą studentów (głównie związanych z lewicą), co spowodowało, iż posądzano go o sprzyjanie komunizmowi. Postawa ta miała przypuszczalnie wpływ na umieszczenie go na „czarnej liście” polskich intelektualistów, sporządzanej przez Litwinów dla administracji niemieckiej, przed wkroczeniem sił niemieckich do Wilna w 1941.
2 maja 1923 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[2].
Mieczysław Gutkowski był represjonowany od początku wojny, usunięto go najpierw z mieszkania, które wraz z żoną zajmował na ul. Wielkiej. Wraz z innymi profesorami zwolnionymi przez okupacyjne władze litewskie z Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie (uczelnia została zamknięta), popadł w kłopoty materialne. Spowodowało to, iż głównym źródłem utrzymania stała się dla niego wyprzedaż majątku prywatnego.
Aresztowany przez Litwinów i przez nich natychmiast rozstrzelany w nocy z 16 na 17 września 1943 w podziemiach budynku litewskiej policji bezpieczeństwa Saugumy w Wilnie, w odwecie za wykonanie wyroku przez Kedyw na funkcjonariuszu litewskiej policji bezpieczeństwa Saugumy, Marionie Padabasie.
Na cmentarzu komunalnym Północnym w Warszawie znajduje poświęcona mu płyta granitowa „Pro Memoria”, umieszczona na grobie jego żony.
Publikacje edytuj
Autor prac, m.in.:
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 240.
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 24.
Bibliografia edytuj
- Helena Pasierbska, Ponary. Największe miejsce kaźni koło Wilna (1941–1944), Zarząd Ochrony i Konserwacji Zespołów Pałacowo-Ogrodowych, Warszawa, 1993, ISBN 83-85548-23-8.
- Tadeusz Czeżowski, Wspomnienia, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” R. 22:1977 nr 3 s. 427–440.
Linki zewnętrzne edytuj
- Dzieła Mieczysława Gutkowskiego w bibliotece Polona