Wikipedia

Mieruniszki

wieś w województwie podlaskim

Mieruniszki (dawniej niem. Mierunsken, 1938-1945 Merunen[6]) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie suwalskim, w gminie Filipów[5][7]. Leży nad jeziorem Mieruńskie Wielkie.

Mieruniszki
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Powiat

suwalski

Gmina

Filipów

Liczba ludności (2011)

170[2][3]

Strefa numeracyjna

87

Kod pocztowy

16-424[4]

Tablice rejestracyjne

BSU

SIMC

0757163[5]

Położenie na mapie gminy Filipów
Mapa konturowa gminy Filipów, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Mieruniszki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Mieruniszki”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Mieruniszki”
Położenie na mapie powiatu suwalskiego
Mapa konturowa powiatu suwalskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Mieruniszki”
Ziemia54°10′11″N 22°34′10″E/54,169722 22,569444[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Do 1954 roku istniała gmina Mieruniszki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Historia edytuj

Mieruniszki to najstarsza miejscowość w dawnym powiecie oleckim. Nazwa Mieruniszek wywodzi się od zamieszkałej tu niegdyś ludności jaćwieskiej. Położona w państwie zakonnym wieś wymieniana była w traktacie pokojowym (tzw. mełneńskim) między Krzyżakami a Jagiełłą z 1422 roku, który wyznaczył granicę krzyżacko-litewską 1 km na wschód od wsi. Granica ta, mimo zmieniających się organizmów państwowych po jej obu stronach, utrzymała się aż do 1945 r.

W 1537[8] r., wkrótce po utworzeniu świeckiej państwowości Prus Książęcych, lokowano tu na 10 włókach wieś czynszową. Kasper von Aulack, starosta książęcy, sprzedał w tym celu ziemię braciom z Turowa w starostwie straduńskim - Janowi, Augustynowi, Wojtkowi i Jakubowi Pietraszewiczom. Była to największa lokacja wiejska w ówczesnym starostwie oleckim. Transakcję potwierdził 11 października 1541 roku książę Albrecht.

Ewangelicką parafię i szkołę parafialną założono prawdopodobnie równocześnie z powstaniem wsi. Potwierdza to istnienie wcześniejszego osadnictwa.

W XVII i XVIII wieku Mieruniszki były w posiadaniu Ciesielskich i Dzięgielów (polska szlachta). Dzięki przygranicznemu położeniu z Suwalszczyzną miejscowość rozwijała się pod względem gospodarczym. W 1860 r. był w Mieruniszkach urząd pocztowy oraz komora celna[9]. W 1871 r. wieś wraz z państwem pruskim weszła w skład Niemiec. W 1911 r. oddana została do użytku kolej wąskotorowa, łącząca Mieruniszki z Oleckiem.

W 1938 podczas tzw. chrztów hitlerowskich ówczesna niemiecka administracja nazistowska zmieniła historyczną nazwę pochodzenia jaćwieskiego Mierunsken na Merunen.

W 1945 r. zniszczona w wyniku walk radziecko-niemieckich miejscowość włączona została do Polski. Linia kolei wąskotorowej uległa rozebraniu.

 
Ruiny Kościoła w Mieruniszkach

Obiekty zabytkowe edytuj

  • Ruiny gotycko-renesansowego kościoła ewangelickiego z lat 1695-1710, spalonego w 1945,nr rej.:391 z 18.03.1983
  • cmentarz ewangelicki, w pn.-wsch. części wsi, nr rej.:775 z 14.03.1990
  • park dworski, XIX-XX, nr rej.:607 z 14.11.1988
  • cmentarz ewangelicki, 300 m. na pd.-wsch. od ruin kościoła, nr rej.:776 z 14.03.1990[10].
  • Plebania tzw. Pastorówka z XIX w. (dwór murowany)

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 79925
  2. ↑ Wieś Mieruniszki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-10-10] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  4. ↑ Poczta Polska. Wyszukiwarka kodów pocztowych
  5. ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  6. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
  7. ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  8. ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom VI - wynik wyszukiwania - DIR [online], dir.icm.edu.pl [dostęp 2024-03-03].
  9. ↑ Ryszard Demby OLECKO Czasy, ludzie, zdarzenia, Urząd Miejski w Olecku, 2000
  10. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mieruniszki&oldid=73167048”