Miesiącznica (Lunaria L.) – rodzaj roślin należący do rodziny kapustowatych. Należą do niego trzy gatunki[4][5], czasem włącza się tu także gatunek czwarty Lunaria elongata Thunb.[6] Rośliny te rosną w Europie, miesiącznica roczna introdukowana i zadomowiona została także w Ameryce Północnej i Południowej[5]. Występują w lasach i zaroślach, poza tym często uprawiane są jako rośliny ozdobne[4]. W Polsce gatunkiem rodzimym jest miesiącznica trwała (L. rediviva), uprawiana jest miesiącznica roczna (L. annua)[7].

Miesiącznica
Ilustracja
Morfologia (miesiącznica roczna)
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

kapustowce

Rodzina

kapustowate

Rodzaj

miesiącznica

Nazwa systematyczna
Lunaria L.
Sp. Pl. 653. 1 Mai 1753[3]
Typ nomenklatoryczny

Lunaria annua L.[3]

Homonimy

Lunaria Hill = Botrychium Sw.

Morfologia edytuj

Pokrój
Rośliny dwuletnie lub byliny osiągające do 1,4 m wysokości[4]. Pędy nagie lub owłosione, prosto rosnące, nierozgałęzione lub rozgałęzione w górnej części[5].
Liście
Pojedyncze, ząbkowane, zwykle owłosione[4]. Dolne, przyziemne liście długoogonkowe, liście łodygowe krótkoogonkowe lub w górze siedzące[5].
Kwiaty
Zebrane w złożone kwiatostany groniaste. Kielich czterodziałkowy. Płatki korony także cztery, białe lub różowe, zwężone u nasady (z wyraźnym paznokciem). Pręcików 6, czterosilnych; 4 wewnętrzne dłuższe od 2 zewnętrznych. Zalążnia górna z krótką szyjką słupka[4][5].
Owoce
Łuszczynki owalne lub kuliste, silnie spłaszczone, o srebrzystych i trwałych przegrodach z płaskimi nasionami[4][5].

Systematyka edytuj

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Należy do rodziny kapustowatych (Brassicaceae), rzędu kapustowców (Brassicales), kladu różowych (rosids) w obrębie okrytonasiennych (Magnoliophyta)[2].

Pozycja rodzaju w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd Capparanae Reveal, rząd kaparowce (Capparales Hutch.), podrząd Capparineae Engl., rodzina kapustowate (Brassicaceae Burnett), plemię Lunarieae Dumort., rodzaj miesiącznica (Lunaria L.)[8].

Wykaz gatunków[6]

Przypisy edytuj

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-13] (ang.).
  3. a b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-18].
  4. a b c d e f Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 168. ISBN 0-333-74890-5.
  5. a b c d e f Ihsan A. Al-Shehbaz: Lunaria Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2016-03-12].
  6. a b Lunaria. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2016-03-12].
  7. Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 111, ISBN 978-83-62975-45-7.
  8. Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Lunaria. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-01-18]. (ang.).