Minna Kleeberg
Minna Kleeberg (ur. 21 lipca 1841 w Elmshorn, w Holsztynie, zm. 31 grudnia 1878, New Haven w stanie Connecticut) – żydowsko-niemiecko-amerykańska poetka.
| Imię i nazwisko |
Minna Cohen Kleeberg |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci |
31 grudnia 1878 |
| Narodowość |
żydowska |
| Dziedzina sztuki |
Była autorką żydowską ze względu na narodowość i wyznawaną religię, niemiecką z uwagi na miejsce urodzenia i język, którego używała w twórczości literackiej i amerykańska z powodu miejsca zamieszkania i śmierci.
Życiorys edytuj
Minna Kleeberg przyszła na świat 21 lipca 1841[1] w położonym na północ od Hamburga mieście Elmshorn, należącym do dawnego księstwa Holsztyn w jeszcze niezupełnie zjednoczonych Niemczech jako Minna Cohen[1], córka lekarza Marcusa Cohena[1]. Otrzymała gruntowne wykształcenie[1]. Już jako czternastolatka pisała do czasopism w Hamburgu, Budapeszcie[2], jak również do Der Freitag-Abend[1]. W 1862 roku wyszła za mąż za rabina Leopolda (Leviego) Kleeberga[3]. Małżonkowie zamieszkali w Prusach Nadreńskich[1]. Tam młoda poetka obracała się w kręgu literackim Emila Rittershausa. W roku 1866 autorka wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych[1]. Zamieszkała w Louisville w stanie Kentucky, gdzie jej mąż został wybrany na rabina[1], a potem przeniosła się do New Haven[1]. Poetka zmarła 31 grudnia 1878 w New Haven[4].
Twórczość edytuj
Minna Kleeberg była autorką języka niemieckiego, ale tożsamości narodowej żydowskiej. Występowała ostro przeciwko antysemickim wypowiedziom Richarda Wagnera[1]. Sławę przyniósł jej wiersz Ein Lied vom Salz (Pieśń o soli), będąca apelem o zniesienie podatku solnego w Prusach[1]. W roku 1877, już na emigracji w Stanach Zjednoczonych, poetka wydała w Louisville tomik Gedichte (Poezje)[4]. Liryka Minny Kleeberg jest wysmakowana formalnie. Poetka wykorzystała między innymi sycylianę abababab w wierszu O, halte fest an deinen Idealen (Trzymaj się twardo swoich ideałów) i oktawę abababcc w wierszu Es lebt ein Gott! (Bóg jest):
- Es lebt ein Gott! – Auf aller Forschung Gleisen
- Wird ewig neu erkannt der Gottheit Spur;
- Den letzten Urgrund aus dem All verweisen
- Wird kein Entwicklungs-Dogma der Natur.
- Die Welten und die Menschengeister kreisen
- Um ihres Daseins ew'gen Urquell nur.
- In seinen Räthseln sucht die Seele Nahrung -
- Das ist der Gottheit größte Offenbarung![5]
W swojej twórczości poetka wypowiadała się zarówno o sprawach wielkiej polityki, jak wojna francusko-pruska, jak i o życiu rodzinnym. Pisała też hymny religijne. zostały one wydane w antologii Isaaca M. Wise’a Hymns, Psalms and Prayers, In English and German (Hymny, psalmy i modlitwy po angielsku i niemiecku), opublikowanej w Cincinnati w 1868 roku[4].
Feminizm edytuj
Minnę Kleeberg można uznać za jedną z pierwszych przedstawicielek feminizmu. Rabin Leopold Kleeberg w ten sposób wypowiedział się o zmarłej żonie: Almost from her childhood she complained of the subordinate position which tradition and custom assigned to woman[4] (Niemal od dzieciństwa nie mogła się pogodzić z podrzędna pozycją, którą tradycja i zwyczaje przyznały kobietom).
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k Cyrus Adler, Henrietta Szold: Kleeberg, Minna Cohen. Jewish Encyclopedia. [dostęp 2016-09-12]. (ang.).
- ↑ Minna Kleeberg. ebooklibrary.org. [dostęp 2016-09-12]. (ang.).
- ↑ Jonathan D. Sarna: Innovation and Consolidation. Phases in the History of Temple Mishkan Israel. brandeis.edu. [dostęp 2016-09-12]. (ang.).
- ↑ a b c d Minna Kleeberg. Jewish Virtual Library. [dostęp 2016-09-12]. (ang.).
- ↑ Minna Kleeberg: Es lebt ein Gott!. deutsche-liebeslyrik.de. [dostęp 2016-09-12]. (niem.).