Mitsubishi F1M
Mitsubishi F1M (amerykańskie oznaczenie kodowe Pete) – japoński wodnosamolot obserwacyjny z okresu drugiej wojny światowej. Potocznie nazywany był też skróconą nazwą japońską Reikan (od rei-shiki kansokuki - wodnosamolot obserwacyjny typ 1)[1].
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
Mitsubishi |
| Typ |
wodnosamolot obserwacyjny |
| Konstrukcja |
dwupłat o konstrukcji całkowicie metalowej, podwozie – pływakowe, stałe |
| Załoga |
2 |
| Historia | |
| Data oblotu |
1936 |
| Lata produkcji |
1940 – 1944 |
| Wycofanie ze służby |
1945 |
| Liczba egz. |
944 |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
1 silnik gwiazdowy, 14-cylindrowy Mitsubishi Zuisei 13 |
| Moc |
875 KM (645 kW) |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
11,00 m |
| Długość |
9,50 m |
| Wysokość |
4,00 m |
| Powierzchnia nośna |
29,50 m² |
| Masa | |
| Własna |
1960 kg |
| Startowa |
2550 kg (normalna) |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
370 km/h |
| Prędkość przelotowa |
205 km/h |
| Prędkość wznoszenia |
5 min 4 sek. na wysokość 3000 m |
| Pułap |
9440 m |
| Zasięg |
445 km (normalny) |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 2 km Typ 97 kal. 7,7 mm 1 km Typ 92 kal. 7,7 mm 2 bomby o łącznej masie 120 kg (do zastosowań samobójczych 1 bomba o masie 250 kg) | |
| Użytkownicy | |
| Japonia, Tajlandia | |
| Rzuty | |
| |
Historia edytuj
W 1934 roku dowództwo lotnictwa japońskiej marynarki wojennej ogłosiło wymagania dla wodnosamolotu obserwacyjnego małego zasięgu nowej kategorii F, który miał uzupełnić i częściowo zastąpić wodnosamoloty Nakajima E8N1/2. Dzięki lepszym osiągom, zwrotności i uzbrojeniu, miał w założeniach łączyć funkcje wodnosamolotu obserwacyjnego dla dużych okrętów oraz wodnosamolotu myśliwskiego, do zwalczania wrogich samolotów rozpoznawczych[2]. Dobra prędkość wznoszenia miała także ułatwić jego zastosowanie do korygowania ognia artylerii pancerników[2]. Na podstawie tych wymagań projekty opracowały wytwórnie: Aichi (F1A1), Kawanishi i Mitsubishi. Najlepszym okazał się projekt Mitsubishi, mający oznaczenie fabryczne Ka-17, opracowany przez zespół inż. Eitarō Sano, pod nadzorem inż. Jōjiego Hattoriego[2].
W czerwcu 1936 roku oblatano prototyp samolotu, który otrzymał skrócone oznaczenie F1M1 i nazwę opisową rei-shiki kansokuki ichi-ichi-gata (wodnosamolot obserwacyjny typ 1 model 11), w skrócie Reikan[1]. W samolocie zastosowano silnik Nakajima Hikari-1. Wymogi dla osiągów samaolotu nakazały zastosowanie zwartej konstrukcji, z centralnym pływakiem, dobrze opracowanej aerodynamicznie. Próby samolotu prowadzone w Nagoi wykazały szereg usterek. Samolot był niestateczny i łatwo wpadał w korkociąg. Po dokonaniu zmian i zainstalowaniu mocniejszego silnika Mitsubishi Zuisei 13, o mniejszej średnicy, samolot otrzymał oznaczenie F1M2 i został w 1940 roku wprowadzony do produkcji seryjnej.
Wodnosamoloty F1M2 produkowano w wytwórni Mitsubishi Jukogyo K. K, gdzie według najnowszych publikacji zbudowano 342 samoloty, oraz w wytwórni samolotów Arsenału Marynarki w Sasebo, a następnie 21. Arsenału Lotniczego Marynarki w Ōmura koło Sasebo, gdzie zbudowano łącznie 598 samolotów[a]. Produkcję zakończono w 1944 roku; łącznie zbudowano 944 samoloty, w tym 4 prototypy[a].
Użycie w lotnictwie edytuj
Wodnosamolot F1M2 w grudniu 1940 roku został wprowadzony do jednostek lotnictwa japońskiej marynarki wojennej, gdzie był wykorzystywany jako samolot obserwacyjny, ale również wodnosamolot myśliwski i szturmowy. Startował zarówno z okrętów przy użyciu katapult, jak i z baz przybrzeżnych.
Stosowany był do końca drugiej wojny światowej, do jego głównych zadań należało zwalczanie okrętów podwodnych i eskortowanie konwojów.
Opis konstrukcji edytuj
Wodnosamolot Mitsubishi F1M2 był dwupłatem o konstrukcji całkowicie metalowej. Kabina pilota odkryta, a kabina strzelca-obserwatora częściowo zakryta.
Napęd samolotu stanowił silnik gwiazdowy, czternastocylindrowy, chłodzony powietrzem.
Uzbrojenie samolotu stanowiły trzy karabiny maszynowe: dwa stałe i jeden ruchomy. Samolot też mógł przenosić dwie bomby lotnicze o masie 30 lub 60 kilogramów każda lub (do ataków samobójczych) jedną o masie 250 kilogramów.
Uwagi edytuj
- ↑ a b Według Wieliczko 2017 ↓, s. 20-22 powyższe dane pochodzą z najnowszej literatury, natomiast w starszych publikacjach podawane były inne liczby, jak np. 524 w Mitsubishi i 470 w 21. Arsenale, łącznie 1016 wraz z prototypami.
Przypisy edytuj
- ↑ a b Wieliczko 2017 ↓, s. 19.
- ↑ a b c Wieliczko 2017 ↓, s. 17.
Bibliografia edytuj
- Tadeusz Januszewski, Krzysztof Zalewski: Japońskie samoloty marynarki. T. I. Warszawa: Lampart, 2000. ISBN 83-86776-50-1.
- Joao Paulo Juliao Matsuura: Mitsubishi F1M. WWII Imperial Japanese Naval Aviation Page. [dostęp 2010-08-10]. (ang.).
- Leszek A. Wieliczko. Mitsubishi F1M (Pete). „Technika Wojskowa Historia”. Nr specjalny 6(36)/2017, s. 16-25, 2017. Magnum X.