Mleczaj złocisty
Mleczaj złocisty (Lactarius chrysorrheus Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
mleczaj złocisty |
| Nazwa systematyczna | |
| Lactarius chrysorrheus Fr. Epicr. syst. mycol..: 342 (Uppsala, 1838) | |
| Zasięg | |
 Zasięg w Europie i Azji | |
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też pod nazwami: bedłka tygrysowa, podrydzyk ostry, podrydzyk psi[2]. Synonimy naukowe:[3].
- Galorrheus chrysorrheus (Fr.) P. Kumm. 1871
- Lactarius chrysorrheus f. immutabilis Maire 1937
- Lactarius theiogalus var. chrysorrheus (Fr.) Quél. 1886
- Lactifluus chrysorrheus (Fr.) Kuntze 1891
Morfologia edytuj
Średnica 4–6(9) cm, kształt początkowo wypukły szybko jednak rozpłaszcza się i w końcu jest staje się, w środku zagłębiony do wklęsłego. Brzeg początkowo podwinięty, później rozpostarty, ostry. Powierzchnia gładka, w stanie wilgotnym śliska. Barwa od jasno mięsistej do jasno-ochrowo-pomarańczowej. Posiada kilka ciemniejszych, wyraźnych lub rozmytych pręg[4].
Blaszki z międzyblaszkami, przy trzonie przyrośnięte, czasami rozwidlone. Mają barwę jasnopłową pomarańczowym odcieniem[4].
Wysokość 2,5–4(8) cm, grubość cm i grubości 0,7–1(2) cm, walcowaty, młody gąbczasty, dojrzały pusty. Powierzchnia gładka. Delikatnie oszroniona, czasami z małymi i płytkimi jamkami. Barwa trochę jaśniejsza od kapelusza[4].
Kruchy, biały, na powietrzu szybko żółknący. Smak początkowo łagodny, później piekący[5].
Obficie wyciekające, najpierw białe, po 2–3 sekundach cytrynowożółte. W pierwszym momencie wydaje się lagodne, później jednak jest silnie piekące na języku i w gardle[4].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników białawy z cielistym odcieniem. Zarodniki szeroko owalne o rozmiarach 7,1–9,1 × 6–7,5 μm. Na powierzchni posiadają niskie brodawki połączone różnej długości listewkami tworzącymi rzadką siateczkę. Podstawki mają rozmiar 36–44 × 7–10 μm. Niezbyt liczne, wrzecionowate cystydy mają rozmiar 45–65 × 7–10 μm i wystają zarówno na ostrzu, jak i na bokach blaszek[4].
Występowanie i siedlisko edytuj
W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[6]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Estonii i Holandii[2].
Rośnie od lipca do końca jesieni, w lasach liściastych i mieszanych, głównie pod dębami, zwykle w dużych grupach. Gatunek dość częsty na nizinach.
Znaczenie edytuj
Gatunki podobne edytuj
- mleczaj modrzewiowy (Lactarius porninsis), z nieżółknącym mleczkiem, towarzyszący modrzewiowi.
- mleczaj bagienny (Lactarius lacunarum), również rosnący pod dębami, z mleczkiem tylko trochę żółknącym.
Przypisy edytuj
- ↑ a b Index Fungorum. [dostęp 2013-03-05]. (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).
- ↑ a b c d e Alina Skirgiełło: Mleczaj (Lactarius). Grzyby (Mycota), tom 25. Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), mleczaj (Lactarius). Kraków: PWN, 1998. ISBN 83-85444-65-3.
- ↑ Aurel Dermek: Grzyby znane i mniej znane. Warszawa: Państ. Wydaw. Rolnicze i Leśne, 1988, s. 354. ISBN 83-09-01196-2.
- ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.