Modroliczek[5], gołook obrożny[6] (Phaenostictus mcleannani) – gatunek małego ptaka z rodziny chronkowatych (Thamnophilidae). Zasiedla Amerykę Centralną oraz północno-zachodnią część Ameryki Południowej. Jedyny przedstawiciel rodzaju Phaenostictus[5][7].

Modroliczek
Phaenostictus mcleannani[1]
(Lawrence, 1860)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

tyrankowce

Rodzina

chronkowate

Podrodzina

chronki

Plemię

Pithyini

Rodzaj

Phaenostictus[2]
Ridgway, 1909

Gatunek

modroliczek

Synonimy
  • Phlogopsis MeLeannani Lawrence, 1860[3]
Podgatunki
  • P. m. saturatus (Richmond, 1896)
  • P. m. mcleannani (Lawrence, 1860)
  • P. m. pacificus Hellmayr, 1924
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Podgatunki i zasięg występowania edytuj

Wyróżnia się trzy podgatunki P. mcleannani[3][7]:

  • P. m. saturatus (Richmond, 1896) – wschodni Honduras do zachodniej Panamy
  • P. m. mcleannani (Lawrence, 1860) – wschodnia Panama i północno-zachodnia Kolumbia. Proponowany podgatunek chocoanus uznany za jego synonim.
  • P. m. pacificus Hellmayr, 1924 – południowo-zachodnia Kolumbia i północno-zachodni Ekwador

Morfologia edytuj

Długość ciała wynosi 19–19,5 cm, masa ciała 48–54 g[3]. Samiec i samica wyglądają podobnie. Cechują się nagą, niebieską skórą wokół oka, brązowymi, gęsto i ciemno plamkowanymi grzbietem i skrzydłami oraz rdzawym spodem ciała.

Ekologia i zachowanie edytuj

Środowiskiem życia tego gatunku są wilgotne lasy równikowe i wysokie nizinne lasy wtórne, czasami przebywa także w cienistych plantacjach.

Gatunek ten podąża za mrówkami wojownicami w poszukiwaniu pożywienia i dominuje nad innymi gatunkami, które przyłączają się do niego (niekiedy jednak sam zostaje zdominowany). Wokół pary tego gatunku ptaka zbiera się do ośmiu ptaków, często młodych, z nieznanego powodu tolerują obecność pary. Jaja wysiadują oboje rodzice. Młode podążają za mrówkami, gdy mają już 23 tygodnie.

Status edytuj

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje modroliczka za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako rzadki. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy ze względu na niszczenie siedlisk[4].

Przypisy edytuj

  1. Phaenostictus mcleannani, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Phaenostictus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2010-08-02] (ang.).
  3. a b c K. Zimmer, M. L. Isler: Ocellated Antbird (Phaenostictus mcleannani). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2015. [dostęp 2015-03-15]. (ang.).
  4. a b BirdLife International, Phaenostictus mcleannani, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2014.3 [dostęp 2015-03-13] (ang.).
  5. a b Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Pithyini Ridgway, 1911 (wersja: 2020-11-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-12-11].
  6. P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 209, 1999. 
  7. a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Antbirds. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-11]. (ang.).

Bibliografia edytuj

  • David Burni, Ben Hoare, Joseph DiCostanzo, BirdLife International (mapy wyst.), Phil Benstead i inni: Ptaki. Encyklopedia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 352. ISBN 978-83-01-15733-3.

Linki zewnętrzne edytuj