Modzurów
Modzurów (niem. Mosurau, pol. po wojnie Mozurów) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie raciborskim, w gminie Rudnik. Modzurów jest położony w zachodniej części gminy[3]. Ma powierzchnię 8,95 km² oraz ponad czterystu mieszkańców[4].
| wieś | |
 Pałac w Modzurowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2008) |
398 |
| Strefa numeracyjna |
32 |
| Kod pocztowy |
47-415[2] |
| Tablice rejestracyjne |
SRC |
| SIMC |
0220894 |
Położenie na mapie gminy Rudnik  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu raciborskiego  | |
 50°09′23″N 18°08′00″E/50,156389 18,133333[1]
| |
| Strona internetowa | |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.
Położenie edytuj
W 2004 roku sołectwo miało powierzchnię 9,25 km²[5][6], natomiast w 2016 powierzchnia sołectwa wynosiła 8,95 km²[4].
Nazwa edytuj
W 1475 roku w łacińskich statutach Statuta Synodalia Episcoporum Wratislaviensium miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Modzeraw[7].
Wieś nosiła niemiecką nazwę Mosern[3]. Wg niemieckich językoznawców nazwa wsi pochodzi od słowa Mosurau, które oznacza "miejsce mokre i bagniste"[3].
Historia edytuj
W VI-X wieku istniała tutaj osada[8]. Wieś wzmiankowana po raz pierwszy w 1274 r., a następnie w 1358 r. jako Mozorow[8][3]. Około 1300 r. powstał tutaj kościół. W latach 1896-1897 powstał nowy, neogotycki kościół. W 1829 roku właścicielem majątku była rodzina von König, która wybudowała tutaj pałac. W 1921 roku przed kościołem męczeńską śmierć poniósł jego proboszcz, ks. Augustyn Strzybny[8]. Po II wojnie światowej w pałacu znajduje się roślinna stacja doświadczalna[9].
Demografia edytuj
W 2016 roku w Modzurowie i Dolędzinie ludność w wieku przedprodukcyjnym na 100 mieszkańców wynosiła 15,2, co uplasowało wieś poniżej średniej w gminie (16,95). Natomiast ludność w wieku produkcyjnym wynosiła 66,18 (średnia w gminie – 66,90), a w wieku poprodukcyjnym – 18,63 (średnia w gminie – 16,25). Stosunek mieszkańców w wieku poprodukcyjnym do mieszkańców w wieku produkcyjnym wynosił 28% (średnia w gminie – 24%). Mediana wieku mieszkańców wynosi 46,5 lat (średnia w gminie - 47,11)[10].
| Rok | Liczba ludności | Gęstość zaludnienia (os./km²) |
|---|---|---|
| 2004 | 419[5] | 45,3 |
| 2011 | 375[6] | 40,5 |
| 2016 | 408[4] | 45,59 |
Zabytki edytuj
We wsi mieści się neogotycki kościół parafialny pw. Trójcy Świętej, który został wybudowany w latach 1896-1897[9][11][12]. W środku znajdują się barokowe rzeźby: św. Notburgii z końca XVII wieku, Matki Boskiej Dobrej Rady, a także późnobarokowa figura Chrystusa Króla[9]. Przy kościele znajduje się krzyż kamienny z postacią Chrystusa Króla na postumencie z niszą, w której stoi figura Matki Boskiej Bolesnej. Krzyż pochodzi z końca XIX wieku. Na cmentarzu parafialnym znajduje się kaplica z końca XIX wieku[13].
Znajduje się tutaj również wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków (A/OP-654/59) pałac rodziny von König z 1864 roku zbudowany w stylu neogotyku angielskiego[8][14][12]. W holu znajduje się duży witraż z przewagą motywów roślinnych. W pałacu mieści się również witraż secesyjny. Pałac otacza rozległy park krajobrazowy, gdzie na uwagę zasługują aleja grabowa i liczne okazy egzotycznych drzew[8]. W parku znajduje się także neogotycka kapliczka z ok. 1890 r., w której znajduje się maswerk kamienny z około 1300 r., który pochodził z dawnego kościoła parafialnego. Jest tutaj również późnoklasycystyczne mauzoleum z I połowy XIX wieku[8][12].
Na terenie dawnego folwarku przypałacowego, który później przekształcono w PGR, znajduje się pochodząca z 1904 r. obora, a także spichlerz z końca XIX wieku[12]. Przy wjedzie znajduje się metalowy krzyż z XX wieku, a także drewniana figura św. Jana Nepomucena na ceglanym postumencie. Rzeźba ma cechy barokowe i pochodzi z XIX wieku[13].
Na ul. Słowackiego znajdują się dwa budynki mieszkalne pochodzące z początku XX wieku (nr 2 i 4). Przy ul. 22 Lipca (nr 1) stoi krzyż kamienny z postacią Chrystusa Króla na postumencie z niszą, w której stoi figura Matki Boskiej Bolesnej. Krzyż pochodzi z końca XIX wieku[13].
| Nr ewidencyjny | Obiekt | Forma ochrony | Adres |
|---|---|---|---|
| A/OP-654/59 | Pałac z trzeciej ćwierci XIX wieku, murowany | wpis do woj. rej. zabytków | |
| 7 | spichlerz na terenie d. gosp. przypałacowego, koniec XIX w. | wpis do gminnej ewidencji zabytków | ul. Słowackiego |
| obora na terenie d. gosp. przypałacowego, pocz. XX w. | wpis do gminnej ewidencji zabytków | ul. Słowackiego | |
| 1 | kościół parafialny pw. św. Trójcy, koniec XIX w. | wpis do gminnej ewidencji zabytków | ul. Strzybnego |
| kapliczka cmentarna, koniec XIX w. | wpis do gminnej ewidencji zabytków | ul. Strzybnego | |
| 11 | budynek mieszkalny, poł. XX w. | wpis do gminnej ewidencji zabytków | ul. Słowackiego 4 |
| 10 | budynek mieszkalny, poł. XX w. | wpis do gminnej ewidencji zabytków | ul. Słowackiego 2 |
| 2 | mauzoleum przypałacowe, I poł. XIX w. | wpis do gminnej ewidencji zabytków | ul. Słowackiego |
| kapliczka, poł. XIX w. | wpis do gminnej ewidencji zabytków | ul. Słowackiego |
We wsi znajduje się stanowisko archeologiczne wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków (A-99/66), gdzie znaleziono ślady neolitu i średniowiecza. Oprócz tego znajdują się tutaj cztery niewpisane do rejestru stanowiska archeologiczne, gdzie znaleziono ślady cmentarzysk ciałopalnych z epoki kamiennej, brązu, kultury łużyckiej i czasów rzymskich[13].
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 82518
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 801 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d Anna Bindacz: Gmina Rudnik – kraina pałaców i zieleni. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Informacyjna WAW, 2005, s. 28. ISBN 83-89802-09-0. (pol.).
- ↑ a b c Program rewitalizacji gminy Rudnik na lata 2017-2023. 2017, s. 10.
- ↑ a b Urząd Gminy Rudnik: Gmina w liczbach – Gmina Rudnik. [dostęp 2008-09-30]. (pol.).
- ↑ a b Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rudnik. 2011, s. 12.
- ↑ Franz Xaver Seppelt,"Die Breslauer Diözesansynode vom Jahre 1446", Franz Goerlich, Breslau 1912, str. 97. - tekst łaciński statutów w wersji zdigitalizowanej.
- ↑ a b c d e f Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Rudnik na lata 2013 - 2016. Rudnik: 2013, s. 13.
- ↑ a b c Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Rudnik na lata 2013 - 2016. Rudnik: 2013, s. 14.
- ↑ Program rewitalizacji gminy Rudnik na lata 2017-2023. 2017, s. 16.
- ↑ Harry Shulz: Strona miejscowości Modzurów. [dostęp 2008-10-03]. (pol.).
- ↑ a b c d Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Rudnik na lata 2013 - 2016. Rudnik: 2013, s. 33.
- ↑ a b c d Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Rudnik na lata 2013 - 2016. Rudnik: 2013, s. 34.
- ↑ Anna Bindacz: Gmina Rudnik – kraina pałaców i zieleni. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Informacyjna WAW, 2005, s. 30. ISBN 83-89802-09-0. (pol.).
- ↑ Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Rudnik na lata 2013 - 2016. Rudnik: 2013, s. 17-19.
Bibliografia edytuj
- Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Rudnik na lata 2013 - 2016. Rudnik: 2013.
Linki zewnętrzne edytuj
- Mozurów, nie. Mosurau, gmina pow. kozielski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 754.