Moe
Moe (jap. 萌え) – japońskie slangowe określenie reakcji emocjonalnej – uczucia upodobania, sympatii lub miłości – wzbudzanej przez postacie fikcyjne[2][3].
Postacie będące źródłem tej reakcji, zwane „postaciami moe” (jap. 萌えキャラ moe kyara), pochodzą najczęściej z mang i anime, a także gier i powieści zawierających ilustracje w tym stylu[4]. W ich projektach determinującą rolę odgrywa obecność czynników afektywnych, „czynników moe” (jap. 萌え要素 moe yōso), rozpoznawalnych w kulturze otaku[4][5] – są to zarówno atrybuty wizualne, np. kocie uszy, strój pokojówki i zielone włosy, jak i inne cechy, takie jak osobowość, sposób mówienia, zawód czy sytuacja, w jakiej postać się znajduje[5][6].
Reakcję emocjonalną wzbudzają nie tylko postacie z mang/anime, ale także ich przedstawienia w przedmiotach fizycznych, takich jak figurki, lalki lub poduszki z ich wizerunkami. Uczucie moe może wywołać także człowiek, gdy jest on postrzegany jako postać fikcyjna – np. podczas pozowania i cosplayu. Jako postacie moe personifikowane są m.in. rośliny, zwierzęta, przedmioty nieożywione, maszyny, budynki i kraje[4].
Uczucie moe oraz wiążący się z nim aspekt wchodzenia w relacje i interakcje z postaciami fikcyjnymi są przedmiotem szerokiej dyskusji w Japonii prowadzonej m.in. wśród fanów, marketingowców, artystów, naukowców, krytyków kultury i aktywistów[7]. Temat jest omawiany w kontekstach filozoficznych, estetycznych i literackich[8], a także ekonomicznych, społecznych i politycznych[7].
Etymologia edytuj
Moe to rzeczownikowa forma czasownika moeru (jap. 萌える, „kiełkować, pączkować”). Pochodzenie współczesnego, slangowego znaczenia tego terminu nie jest dokładnie znane. Słowo to od VIII wieku było używane w japońskiej poezji w kontekście młodzieńczego wigoru. Jest to również imię, które w mangach i anime noszą głównie młode dziewczyny. Nowego znaczenia termin ten zaczął nabierać na początku lat 90. XX wieku w internetowych dyskusjach prowadzonych przez fanów takich postaci jak Moe Takatsu z mangi Taiyō ni sumasshu! (1993) czy Moe z anime Kyōryū wakusei (1993–1994). W języku japońskim istnieje homofoniczny, zapisywany innym znakiem kanji, czasownik moeru (jap. 燃える, „płonąć”). Według jednej z teorii fani, którzy chcieli napisać, że „płoną [pasją do] Moe”, podczas konwersji z zapisu fonetycznego wybierali formę z niewłaściwym znakiem kanji (萌え zamiast 燃え). Ta gra słów rozpowszechniła się i utrwaliła w slangu otaku i już w następnym dziesięcioleciu termin moe był powszechnie używany przez fanów postaci z mang/anime w Japonii i na świecie[9].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Amit 2012 ↓, s. 178.
- ↑ Galbraith 2019 ↓, s. 82, 113.
- ↑ Azuma 2009 ↓, s. 128.
- ↑ a b c Galbraith 2019 ↓, s. 82.
- ↑ a b Azuma 2009 ↓, s. 42–43.
- ↑ Nagayama 2021 ↓, s. 106.
- ↑ a b Galbraith 2020 ↓.
- ↑ Wada i in. 2014 ↓, s. 458.
- ↑ Galbraith 2019 ↓, s. 81–82.
Bibliografia edytuj
- Rea Amit, On the Structure of Contemporary Japanese Aesthetics, „Philosophy East and West”, 62 (2), 2012, JSTOR: 41426844 (ang.).
- Hiroki Azuma, Otaku: Japan’s Database Animals, Jonathan E. Abel, Shion Kono (tłum.), Minneapolis: University of Minnesota Press, 2009, ISBN 978-0-8166-5351-5, OCLC 527737445 (ang.).
- Patrick W. Galbraith, Otaku and the Struggle for Imagination in Japan, Durham: Duke University Press, 2019, ISBN 978-1-4780-0701-2, OCLC 1089792393 (ang.).
- Patrick W. Galbraith, Moe, [w:] Japanese Media and Popular Culture [online], University of Tokyo, 2020 [dostęp 2022-01-30] (ang.).
- Kaoru Nagayama, Erotic Comics in Japan: An Introduction to Eromanga, Patrick W. Galbraith, Jessica Bauwens-Sugimoto (tłum.), Amsterdam: Amsterdam University Press, 2021, ISBN 94-6372-712-4, OCLC 1160012499 (ang.).
- Yuki Wada i inni, A perceptual study on face design for “Moe” characters in “Cool Japan” contents, [w:] KEER2014. Proceedings of the 5th Kanesi Engineering and Emotion Research, Linköping University Electronic Press, 2014 (ang.).