Monaster Gračanica
Monaster Gračanica – średniowieczny klasztor prawosławny w pobliżu kosowskiego miasta Prisztina. Od 1999 monaster jest siedzibą biskupa raszko-prizreńskiego.
| Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ |
kulturowy |
| Spełniane kryterium |
I, III, IV |
| Numer ref. | |
| Region[b] |
Europa i Ameryka Północna |
| Historia wpisania na listę | |
| Wpisanie na listę |
2006 |
Położenie na mapie Kosowa  | |
Położenie na mapie Serbii  | |
 42°35′54,5″N 21°11′36,2″E/42,598472 21,193389
| |
Lokalizacja edytuj
Klasztor znajduje się w serbskiej enklawie niedaleko miasteczka Lipljan, około 5 km od Prisztiny.
Historia edytuj
Monaster został ufundowany przez serbskiego króla Milutina i zbudowany w XIV wieku. Wcześniej w tym miejscu wznosiła się od VI wieku bazylika wczesnochrześcijańska, a później od XIII wieku kościół[1]. Z zabudowań klasztornych do naszych czasów zachowała się jedynie cerkiew Matki Boskiej[1].
13 lipca 2006 monaster został wpisany na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO – do istniejącego już wpisu monasteru Visoki Dečani dodano trzy zabytki: monster Gračanica, cerkiew Bogurodzicy Ljeviškiej w Prizrenie i monaster Peć, które wspólnie tworzą wpis Średniowieczne zabytki Kosowa i jako całość znalazły się na liście zabytków światowego dziedzictwa w niebezpieczeństwie[2].
Cerkiew Matki Boskiej edytuj
Cerkiew przyklasztorna pod wezwaniem Matki Boskiej stanowi jeden z cenniejszych zabytków sztuki bizantyjsko-serbskiej. Świątynia ma oryginalny układ przestrzenny – jest organicznym połączeniem dwóch cerkwi krzyżowo-kopułowych i bogatą dekorację plastyczną.
Freski edytuj
Wnętrza świątyni zdobią freski wykonane m.in. przez Michaela Astrapę i Eutychiosa[1]. Malowidła przedstawiają m.in. portrety fundatora – króla Milutina oraz cykle ikonograficzne ze Starego i Nowego Testamentu[1]. Freski te są przykładem stylu renesansu Paleologów[1].
-
Portret fundatora – Milutina, XIV w. -
Portret żony Milutina, Simonidy Paleologiny, XIV w. -
Jan Chrzciciel, ok. 1235 -
Sąd Ostateczny
_001.jpg)
Kopią świątyni jest Hercegowińska Gračanica, cerkiew w Trebinju w Bośni i Hercegowinie[3].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e UNESCO: Serbian Medieval Monuments (Serbia and Montenegro). s. 142. [dostęp 2011-11-25]. (ang.).
- ↑ UNESCO: World Heritage Committee puts Medieval Monuments in Kosovo on Danger List and extends site in Andorra, ending this year’s inscriptions. 2006-07-13. [dostęp 2011-11-25]. (ang.).
- ↑ Manastir Hercegovačka Gračanica