Monaster Przemienienia Pańskiego w Tryhorach
Monaster Przemienienia Pańskiego – prawosławny męski klasztor w Tryhorach[a], w jurysdykcji eparchii żytomierskiej Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego.
 Widok ogólny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Miejscowość | |
| Kościół | |
| Eparchia | |
| Ihumen |
Galakcjon (Korniczuk)[1] |
| Klauzura |
nie |
| Typ monasteru |
męski |
| Liczba mnichów (2012) |
9 |
| Obiekty sakralne | |
| Sobór |
Przemienienia Pańskiego |
| Cerkiew |
św. Barbary |
| Fundator |
Nikołaj i Fiodor Woroniczowie (?) |
| Data budowy |
XVI–XVII w. |
| Data zamknięcia |
1939 |
| Data reaktywacji |
1990 |
Położenie na mapie obwodu żytomierskiego  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
 50°11′54″N 28°22′22″E/50,198333 28,372778
| |
| Strona internetowa | |
Historia edytuj
Dokładny czas powstania monasteru nie jest znany. Według Urszuli Pawluczuk wspólnota funkcjonowała już w XVI stuleciu[2]. Według innego źródła klasztor powstał po 1575, lub też ufundowali go w 1613 Mikołaj i Feodor Woroniczowie[3]. Według SgKP, klasztor został założony w roku 1583[4].
Monaster należał do Kościoła prawosławnego, podlegając bezpośrednio metropolicie kijowskiemu, do 1723, gdy przyjął unię. Przełożeni klasztoru zaczęli posługiwać się wówczas łacińskim tytułem superiora. W końcu XVIII w. w monasterze przebywało tylko dziesięciu mnichów, zaś sytuacja ekonomiczna wspólnoty była bardzo trudna[3]. Mimo to w 1782 w klasztorze wzniesiono murowany budynek mieszkalny z celami mnichów na miejscu starszego drewnianego obiektu, następnie zbudowano cerkwie Świętych Niewiast Niosących Wonności i św. Barbary[3].
Wskutek rozbiorów Rzeczypospolitej Tryhory razem z całą ziemią żytomierską znalazły się w granicach Imperium Rosyjskiego. W ramach stopniowej likwidacji Kościoła unickiego w tym państwie z praktyki liturgicznej klasztoru usunięto elementy pochodzenia łacińskiego (m.in. organy), zaś w latach 1839–1841 kierowano do niego najbardziej niechętnych przejściu na prawosławie duchownych unickich (Kościół prawosławny na ziemiach litewskich i białoruskich został zlikwidowany na synodzie połockim w 1839)[3]. W 1841 monaster w Tryhorach oficjalnie przyłączył się do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego[5]. W latach 1848–1852 w klasztorze wzniesiono nową cerkiew Objawienia Pańskiego, zaś w 1873 ukończono budowę nowej głównej świątyni wspólnoty – soboru Przemienienia Pańskiego. W 1842 wspólnotę zaliczono do monasterów II klasy, z szesnastoma etatami[b]. Od 1883 monaster prowadził szkołę parafialną[3]. Po 1915 na bieżeństwo do monasteru udały się mniszki klasztoru w Turkowicach[6].
Po rewolucji październikowej wspólnota została poddana prześladowaniom, zaś w 1939 ostatecznie zlikwidowana. Cerkwie Świętych Niewiast Niosących Wonności i Objawienia Pańskiego zostały zniszczone. W 1941 okupacyjne władze hitlerowskie zgodziły się na otwarcie soboru monasterskiego w charakterze cerkwi parafialnej. Funkcję tę obiekt spełniał do 1990; w budynku mieszkalnym dla mnichów mieściła się po wojnie szkoła średnia. Monaster został w 1990 reaktywowany i według danych z 2012 przebywa w nim dziewięciu mnichów i 11 posłuszników[3].
Szczególnym kultem otoczona jest w monasterze osiemnastowieczna Tryhorska Ikona Matki Bożej[3]. W 2018 r. Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego rozszerzył ten kult na cały Kościół[7].
Linki zewnętrzne edytuj
- Monaster Przemienienia Pańskiego, Тригорский монастырь. trigirie.dbmm.org.ua. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-16)].
Uwagi edytuj
- ↑ Współczesna nazwa ukraińska: Tryhirja (Тригір'я)
- ↑ Tj. z prawem przyjmowania szesnastu braci w następującej proporcji: przełożony noszący godność archimandryty, sześciu hieromnichów, trzech hierodiakonów, dwóch mnichów bez święceń duchownych, czterech posłuszników.
Przypisy edytuj
- ↑ Главная. [dostęp 2013-12-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-16)].
- ↑ Pawluczuk U. A.: Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, s. 24. ISBN 978-83-7431-127-4.
- ↑ a b c d e f g Спасо-Преображенський Тригірський чоловічий монастир
- ↑ Tryhurya, Tryhory, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 529.
- ↑ Pawluczuk U. A.: Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, s. 30. ISBN 978-83-7431-127-4.
- ↑ Pawluczuk U. A.: Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, s. 161. ISBN 978-83-7431-127-4.
- ↑ Журнали засідання Священного Синоду Української Православної Церкви від 25 вересня 2018 року – Українська Православна Церква [online], 25 września 2018 [dostęp 2018-09-28] (ukr.).