Monaster Rawanica
Monaster Rawanica, Манастир Раваница – męski obronny klasztor prawosławny położony w pobliżu miasta Ćuprija, w dolinie rzeki Wielkiej Morawy w Serbii.
 nr rej. СК 244
| |
.jpg)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość |
okolice Ćuprija |
| Kościół | |
| Rodzaj klasztoru | |
| Typ zakonu |
męski |
| Fundator | |
| Materiał budowlany |
kamień, cegła |
| Data budowy |
1377 |
| Data zburzenia |
1398, 1436, 1717 |
| Data reaktywacji |
XIX w. |
Położenie na mapie Serbii  | |
 43°58′22″N 21°29′48″E/43,972778 21,496667
| |
Historia edytuj
Fundatorem monasteru był książę Łazarz I Hrebeljanović, późniejszy święty Serbskiego Kościoła Prawosławnego. Ufundowany przez niego kompleks klasztorny powstał w 1377, a książę został w nim pochowany. Już po ośmiu latach, mimo wzniesienia wokół niego potężnych murów obronnych, monaster zniszczony przez najazd turecki, odbudowany i ponownie zrujnowany w 1398, a następnie w 1436.
Dwa stulecia względnie spokojnej egzystencji monasteru przerwał kolejny napad turecki. W marszu na Wiedeń Turcy splądrowali klasztor i zabili większość przebywających w nim zakonników. W 1690 ostatnia pozostała w nim grupa uznała monaster za zbyt niebezpiecznie położony i wyjechała z niego, wywożąc relikwie księcia Hrebeljanovicia. Dopiero w 1717 jeden z nich, mnich imieniem Stefan, wrócił do zrujnowanych zabudowań i z pomocą miejscowych chłopów dokonał remontu klasztoru. Odrodzona wspólnota monastyczna została ponownie napadnięta w czasie pierwszego powstania Serbów przeciw Turkom. W połowie XIX w. konieczna była faktyczna odbudowa klasztoru z zupełnej ruiny.
Po raz ostatni klasztor został splądrowany w czasie II wojny światowej, kiedy naziści wywieźli z niego całe wyposażenie oraz zabili archimandrytę Makarego 24 lutego 1943.
Architektura edytuj
Monaster Rawanica jest pierwszym zabytkiem szkoły morawskiej w serbskiej sztuce i architekturze średniowiecznej. Stanowi jedną, trójdzielną bryłę, której najwyższym punktem jest dziewięciokątna kopuła, otoczona przez cztery mniejsze, ośmioboczne. Cały klasztor ma 62 niewielkie otwory okienne, jest wybudowany z kamienia i cegły. Pierwotnie był bogato dekorowany motywami geometrycznymi, florystycznymi, zoologicznymi i antropomorficznymi wykonanymi z kolorowych cegieł. Całość tej dekoracji nie zachowała się do naszych czasów.
Wnętrze monasteru Rawanica zostało w II połowie XIV w. ozdobione zespołem fresków autorstwa nieznanych artystów – tylko jeden z nich podpisał swoją pracę imieniem Konstantin. Najbardziej znanymi kompozycjami są Wjazd Chrystusa do Jerozolimy, Adoracja Baranka i cykl malowideł przedstawiających święta kościelne.
Powstanie monasteru Rawanica opisuje ludowa epicka pieśń Budowanie Rawanicy[1].
Przypisy edytuj
- ↑ A. Kamieńska, Wstęp [w:] A. Kamieńska, Perły i kamienie. Wybór serbsko-chorwackiej poezji ludowej, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1967, s.6