Monastyr Galata
Monastyr Galata – obronny monastyr prawosławny z cerkwią pod wezwaniem Wniebowstąpienia Pańskiego znajdujący się w Jassach w Rumunii.
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Obiekty sakralne | |
| Cerkiew |
Wniebowstąpienia Pańskiego |
| Fundator | |
| Styl | |
| Data budowy |
1576–1584 |
Położenie na mapie okręgu Jassy  | |
Położenie na mapie Rumunii  | |
 47°08′47″N 27°34′08″E/47,146389 27,568889
| |
Monastyr Galata został wzniesiony w latach 1576–1584 na południowych obrzeżach ówczesnych Jassów z fundacji hospodara mołdawskiego Piotra Kulawego.
Centrum monastyru stanowi cerkiew pod wezwaniem Wniebowstąpienia Pańskiego. Jest zwieńczona dwiema wieżami (nad nawą oraz narteksem), na ścianach zewnętrznych biegną rzędy ślepych arkad[1]. Jej architektura nawiązuje nie tylko do dotychczasowego dorobku sztuki mołdawskiej, ale zawiera także – z powodu pochodzenia jej fundatora – elementów charakterystycznych dotąd dla sztuki wołoskiej, m.in. potrójne okna w apsydach bocznych (zamiast pojedynczych) oraz trójarkadowy prześwit pomiędzy nawą a komorą grobową (zamiast ściany z portalem)[2]. Wołoskie pochodzenie ma także sposób dekoracji ścian zewnętrznych za pomocą różnokolorowych cegieł i płytek ceramicznych oraz podział elewacji poziomym gzymsem[3]. Cerkiew stała się wzorcem dla wielu późniejszych świątyń mołdawskich.
W 1762 cerkiew padła ofiara pożaru, wskutek czego zniszczona została dekoracja malarska jej wnętrza. Jedynie na północnej ścianie nawy znajduje się obraz wotywny przedstawiający fundatora świątyni z rodziną przekazującego model cerkwi siedzącemu na tronie Chrystusowi. Ikonostas pochodzi z XIX w. W komorze grobowej cerkwi znajdują się grobowce fundatora i jego córki.
W obrębie monastyru znajduje się także dawny pałac hospodarski, przebudowany w pierwszej połowie XVIII w. staraniem hospodara Grzegorza Ghiki II, pełniący obecnie funkcje muzealne. Część zabudowań pałacowych stanowi kaplica św. Jakuba Apostoła, w której zachowały się fragmenty polichromii. Monastyr otaczają mury obronne. Funkcję bramy stanowi potężna wieża dzwonnica, nadbudowana w połowie XIX w. staraniem hospodara Michała Sturdzy.
Przypisy edytuj
- ↑ Vasile Florea: Sztuka rumuńska. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1989, s. 140, seria: Artystyczne Regiony Świata. ISBN 83-221-0423-5.
- ↑ Ryszard Brykowski, Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki: Sztuka Rumunii. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich. Wydawnictwo, 1979, s. 90. ISBN 83-04-00121-7.
- ↑ Witold Korsak, Jacek Tokarski: Rumunia. Wydawnictwo Pascal, 2004, s. 194, seria: Przewodnik Pascala. ISBN 83-7304-380-2.
Bibliografia edytuj
- Łukasz Galusek, Michał Jurecki, Alexandru Dumitru: Rumunia: Mozaika w żywych kolorach. Kraków: Wydawnictwo Bezdroża, 2004, s. 244. ISBN 83-89676-03-6.
Linki zewnętrzne edytuj
- Manastirea Galata. [w:] Monumente de arhitectura. Patrimoniul istoric si arhitectural Iasi, Romania [on-line]. [dostęp 2015-02-27].
- Manastirea Galata. [w:] CrestinOrtodox.ro [on-line]. [dostęp 2015-02-27].