Mroczeń

Mroczeń – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kępińskim, w gminie Baranów.

Mroczeń

wieś
Pałac w Mroczeniu Feliksa Wężyka
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	kępiński
Gmina	Baranów
Liczba ludności (2006)	ponad 1500
Strefa numeracyjna	62
Kod pocztowy	63-611
Tablice rejestracyjne	PKE
SIMC	0193619
Położenie na mapie gminy Baranów Mroczeń
Położenie na mapie Polski Mroczeń
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Mroczeń
Położenie na mapie powiatu kępińskiego Mroczeń
51°13′33″N 17°59′21″E

Kaplica pod wezwaniem Św. Stanisława Biskupa Męczennika w Mroczeniu

Leży przy drodze krajowej nr 39 Baranów-Brzeg, ok. 5 km na południe od Kępna i ok. 45 km na południe od Ostrowa. Liczy ponad 1500 mieszkańców; znajduje się tu gimnazjum, które współpracuje z gminą Ihlow w Niemczech. W centralnej części wsi znajduje się stadion wiejski z trybunami na około 500 miejsc, na którym swe mecze rozgrywa drużyna „Orła” Mroczeń. Z boiska korzysta również młodzież z gimnazjum. Na tym obiekcie odbywają się ważniejsze imprezy wiejskie, jak chociażby festyny czy dożynki. Znajduje się również kaplica pod wezwaniem Św. Stanisława Bp Męczennika, która w 2008 r. obchodziła 25 – lecie istnienia. Obrzędów uroczystości dokonał Biskup kaliski Stanisław Napierała.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Mroczeń. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kaliskiego.

Integralne części wsi Mroczeń

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0193625	Borówno	część wsi
0193677	Feliksów	przysiółek (do 2023 r.)
0193631	Katarzynka	część wsi
0193648	Nowy Mroczeń	część wsi
0193654	Stary Mroczeń	część wsi
0193660	Wężyków	część wsi

Historia

Nazwa miejscowości wywodzi się od mrocznych borów, które ciągnęły się tu wśród trzęsawisk i mokradeł, które rosły tu do XVI wieku. W przeszłości bory te zamieszkiwała znaczna liczba wilków, chwytano je w tzw. wilczych dołach. Pierwsza wzmianka o Mroczeniu pochodzi z 1616 roku.

Według legendy w pobliżu Mroczenia ma być zatopiony skarb, który pochodzi z czasów wojennych. Nieznany żołnierz miał obładować pieniędzmi swego konia do tego stopnia, że koń nie mógł go unieść, a sam skarb musiał zostać zatopiony.

Wieś przez kilka stuleci była częścią klucza baranowskiego, którym władali Tomiccy. W 1784 r. przeszła na własność Franciszka z Osin Wężyka i jego żony Julianny z Tomickich. Do rodziny Wężyków Mroczeń należał do 1900 r, a także Łęka Mroczeńska, Joanka Mroczeńska, Marianka Mroczeńska i Feliksów; nazwy miejscowości zostały nadane przez rodzinę Wężyków od imion potomków. W tym także roku na podstawie przetargu przymusowego nabyła go pruska Komisja Kolonizacyjna. Ziemia została rozparcelowana między sprowadzonych tu osadników niemieckich. W czasie okupacji niemieckiej Mroczeń przyjął nazwę Moorschütz/Maidburg. Ze źródeł dowiadujemy się, że w końcu XIX wieku znaleziono tu skarb wczesnohistoryczny: monety srebrne “cienkie jak papier”.

Sport

We wsi działa miejscowy klub sportowy "Orzeł Mroczeń", który aktualnie (sezon 2023/2024) występuje w V lidze, gr. wielkopolskiej III.

Zabytki

• Pałac w Mroczeniu Feliksa Wężyka, posła na Sejm Pruski, późno klasycystyczny, wybudowany w latach 1840-1850 w stylu klasycystycznym. Na uwagę zasługuje sposób rozwiązania fasady z dużym czterokolumnowym portykiem, zwieńczonym trójkątnym tympanonem. Fasada ujęta jest po bokach potężnymi wieżami alkierzowymi. Wewnątrz, na wprost wejścia znajduje się salon, w którym zachowały się do dzisiaj elementy dekoracji sztukatorskiej. Wokół rozciąga się angielski park krajobrazowy. Pierwszy właściciel pałacu, dóbr Mroczenia i Baranowa, hrabia Feliks z Osin Wężyk był zasłużonym działaczem politycznym i posłem na sejm pruski w 1849 r. Pod koniec XIX wieku w okresie nasilającej się akcji germanizacyjnej trudności finansowe hrabiego Feliksa Wężyka spowodowały, że pałac został przejęty przez Komisję Kolonizacyjną a majątek rozparcelowano. Z okresu I wojny światowej i dwudziestolecia międzywojennego nie ma bliższych informacji o pałacu. Znajdował on się wówczas w rękach niemieckiej rodziny von Kerstenów. Z czasów II wojny światowej i okupacji hitlerowskiej zachowały się pogłoski o próbach stworzenia przez Niemców obozu jenieckiego w pałacu. Takie podejrzenia budziło ogrodzenie z drutu kolczastego, którym otoczono budynek i park. W pierwszych miesiącach 1945 roku w pałacu stacjonowały oddziały Armii Czerwonej. Po zakończeniu działań wojennych budynek został przekazany władzom oświatowym powiatu kępińskiego. Została w nim zorganizowana szkoła powszechna przekształcona następnie w szkołę podstawową. Aktualnie jest siedzibą gimnazjum.
• Park krajobrazowy w stylu angielskim.
• Dąb szypułkowy przy jednej z zagród, o obwodzie 420 cm i wysokości 18 metrów został objęty ochroną prawną jako pomnik przyrody.
• Budynek z 4 ćw. XIX w., murowany, jako dawna gorzelnia, piętrowy, przebudowany na mieszkania i obecnie jest budynkiem wielorodzinnym.
• Znajduje się na skrzyżowaniu dróg obok parku, XIX/XX wiek, drewniana na czterech metalowych nóżkach – owalne zwieńczone z metalowym krzyżem, wewnątrz figura Matki Boskiej z dwoma aniołami.
• Dom pochodzący z połowy XIX w., murowany. Obecnie jako budynek mieszkalny wielorodzinny.
• Stacja kolejowa z 1909 r.

Oświata

• Przedszkole nr 1 w Mroczeniu.
• Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Mroczeniu.

Linki zewnętrzne

• Mroczeń, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 762 .