Kosmatnik rdzawy

Kosmatnik rdzawy
	Lasiurus borealis
	(P.L.S. Müller, 1776)
	; Samica z trzema młodymi
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Nadrodzina	Vespertilionoidea
Rodzina	mroczkowate
Podrodzina	mroczki
Plemię	kosmatniki
Rodzaj	kosmatnik
Gatunek	kosmatnik rdzawy
Synonimy
	Vespertilio borealis P.L.S. Müller, 1776; Vespertilio noveboracensis Erxleben, 1777; Vespertilio lasiurus Schreber, 1781; Vespertilio rubellus Palisot de Beauvois, 1796; Atalapha americana Rafinesque, 1814; Vespertilio rubra Ord, 1815; Vespertilio tesselatus Rafinesque, 1818; Vespertilio monachus Rafinesque, 1818; Vespertilio rufus Warden, 1820; Lasiurus funebris Fitzinger, 1870; Myotis quebecensis Yourans, 1930;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kosmatnik rdzawy^[13], mroczek rudy (Lasiurus borealis) – gatunek ssaka z podrodziny mroczków (Vespertilioninae) w obrębie rodziny mroczkowatych (Vespertilionidae).

Taksonomia edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1776 roku niemiecki zoolog Philipp Müller, nadając mu nazwę Vespertilio borealis^[2]. Holotyp pochodził z Nowego Jorku, w Stanach Zjednoczonych^[14].

Lasiurus borealis należy do grupy gatunkowej tzw. „czerwonych nietoperzy”^[15]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[15].

Etymologia edytuj

Lasiurus: gr. λασιος lasios „włochaty, kudłaty”; -ουρος -ouros „-ogonowy”, od ουρα oura „ogon”^[16].
borealis: łac. borealis „północny”, od boreas „północny wiatr, północ”, od gr. βορεας boreas „północny wiatr, północ”^[17].

Zasięg występowania edytuj

Kosmatnik rdzawy występuje w południowej Kanadzie (skrajny południowo-wschodni Saskatchewan, południowa Manitoba, południowe Ontario, południowy Quebec, Nowy Brunszwik i Nowa Szkocja) na południe przez środkowe i wschodnie Stany Zjednoczone do północno-wschodniego Meksyku^[15].

Morfologia edytuj

Długość ciała (bez ogona) około 55,2–59,6 mm, długość ogona 45–62 mm, długość ucha 7–13 mm, długość tylnej stopy 6–11 mm, długość przedramienia 35,7–46 mm; masa ciała 7–16 g^[18]. Samice są większe niż samce^[18]. Wzór zębowy: I ${\tfrac {1}{3}}$ C ${\tfrac {1}{1}}$ P ${\tfrac {2}{2}}$ M ${\tfrac {3}{3}}$ = 32^[18]. Kariotyp wynosi 2n = 28 i FN = 48 ze średnim submetacentrycznym chromosomem X i małym akrocentrycznym chromosomem Y^[18].

Ekologia edytuj

Tryb życia edytuj

Występuje w lasach z polanami i porębami. Kosmatnik rdzawy ma sierść ceglastoczerwoną do rdzawobrązowej, z białawym połyskiem; samce są jaśniej ubarwione od samic. Kosmatniki rdzawe, które zamieszkują kontynent północnoamerykański, lecą jesienią na południe, a wiosną znów wracają na północ.

Rozmnażanie edytuj

Gatunek ten wyróżnia się szczególnie dużymi miotami; często w czerwcu lub na początku lipca samica rodzi 3 lub 4 młode. Matka początkowo nosi potomstwo ze sobą, nawet wówczas gdy waga młodych przewyższa jej własną.

Uwagi edytuj

↑ Nowa nazwa dla Vespertilio noveboracensis Erxleben, 1777.

Przypisy edytuj

↑ Lasiurus borealis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b P.L.S. Müller: Des Ritters Carl von Linne’ vollständigen Natursystems Supplements- und Register-Band über alle sechs Theile oder Classen des Thierreichs. Nürnberg: Gabriel Nicolaus Raspe, 1776, s. 20. (niem.).
↑ J.Ch.P. Erxleben: Systema regni animalis per classes, ordines, genera, species, varietates: cvm synonymia et historia animalivm: Classis I. Mammalia. Lipsiae: Impensis Weygandianis, 1777, s. 155. (łac.).
↑ J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1781, s. ryc. lxii.b. (niem.).
↑ A.M.F.J. Palisot de Beauvois: A scientific and de scriptive catalogue of Peal’s museum. Philadelphia: S. H. Smith, 1796, s. 204. (fr.).
↑ C.S. Rafinesque: Précis des découvertes et travaux somiologiques. Palerme: Royale typographie militaire, aux dépens de l’auteur, 1814, s. 12. (fr.).
↑ G. Ord: Zoology. W: W. Guthrie: A new geographical, historical, and commercial grammar; and present state of the several kingdoms of the world. Wyd. 2. Cz. 2. Philadelphia: Johnson & Warner, 1815, s. 291. (ang.).
↑ ^a ^b C.S. Rafinesque. Further discoveries in natural history made during a journey through the western region of the United States. „The American Monthly Magazine and Critical Review”. 3, s. 445, 1820. (ang.).
↑ D.B. Warden: Description statistique, historique et politique des Estats-Unis de l’Amerique septentrionale, depuis l’epoque des premiers establissmens jusqu’a nos jours. Paris: Rey et Cravier, 1820, s. 606. (fr.).
↑ L.J.F.J. Fitzinger. Kritische Durchsicht der Ordnung der Flatterthiere oder Handflügler (Chrioptera). Familie der Fledermäuse (Vespertiliones). V. Abtheilung. „Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. 62 (1), s. 398, 1870. (niem.).
↑ E. Yourans. Un Cheiroptere nouveau a Quebec. „Le Naturaliste Canadien”. 57, s. 65, 1930. (fr.).
↑ J.J. Arroyo-Cabrales J.J. i inni, Lasiurus borealis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2022-1 [dostęp 2022-08-05] (ang.).
↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 117. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Lasiurus (Lasiurus) borealis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-08-05].
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 246. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 365, 1904. (ang.).
↑ borealis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-08-05] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d R. Moratelli, C. Burgin, V. Cláudio, R. Novaes, A. López-Baucells & R. Haslauer: Family Vespertilionidae (Vesper Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 877. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

Bibliografia edytuj

Ilustrowana Encyklopedia Zwierząt - Warszawa 1997 - Dr Philip Whitfield

[6] Nowa nazwa dla Vespertilio noveboracensis Erxleben, 1777.

[itis-1] Lasiurus borealis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[mul-2] P.L.S. Müller: Des Ritters Carl von Linne’ vollständigen Natursystems Supplements- und Register-Band über alle sechs Theile oder Classen des Thierreichs. Nürnberg: Gabriel Nicolaus Raspe, 1776, s. 20. (niem.).

[erx-3] J.Ch.P. Erxleben: Systema regni animalis per classes, ordines, genera, species, varietates: cvm synonymia et historia animalivm: Classis I. Mammalia. Lipsiae: Impensis Weygandianis, 1777, s. 155. (łac.).

[sch-4] J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1781, s. ryc. lxii.b. (niem.).

[bea-5] A.M.F.J. Palisot de Beauvois: A scientific and de scriptive catalogue of Peal’s museum. Philadelphia: S. H. Smith, 1796, s. 204. (fr.).

[raf1-7] C.S. Rafinesque: Précis des découvertes et travaux somiologiques. Palerme: Royale typographie militaire, aux dépens de l’auteur, 1814, s. 12. (fr.).

[ord-8] G. Ord: Zoology. W: W. Guthrie: A new geographical, historical, and commercial grammar; and present state of the several kingdoms of the world. Wyd. 2. Cz. 2. Philadelphia: Johnson & Warner, 1815, s. 291. (ang.).

[raf2-9] C.S. Rafinesque. Further discoveries in natural history made during a journey through the western region of the United States. „The American Monthly Magazine and Critical Review”. 3, s. 445, 1820. (ang.).

[war-10] D.B. Warden: Description statistique, historique et politique des Estats-Unis de l’Amerique septentrionale, depuis l’epoque des premiers establissmens jusqu’a nos jours. Paris: Rey et Cravier, 1820, s. 606. (fr.).

[fit-11] L.J.F.J. Fitzinger. Kritische Durchsicht der Ordnung der Flatterthiere oder Handflügler (Chrioptera). Familie der Fledermäuse (Vespertiliones). V. Abtheilung. „Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. 62 (1), s. 398, 1870. (niem.).

[you-12] E. Yourans. Un Cheiroptere nouveau a Quebec. „Le Naturaliste Canadien”. 57, s. 65, 1930. (fr.).

[iucn-13] J.J. Arroyo-Cabrales J.J. i inni, Lasiurus borealis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2022-1 [dostęp 2022-08-05] (ang.).

[miiz-14] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 117. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[msw-15] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Lasiurus (Lasiurus) borealis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-08-05].

[icmw-16] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 246. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[pal-17] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 365, 1904. (ang.).

[18] borealis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-08-05] (ang.).

[hmw-19] R. Moratelli, C. Burgin, V. Cláudio, R. Novaes, A. López-Baucells & R. Haslauer: Family Vespertilionidae (Vesper Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 877. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[13]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[a]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]