My, Pierwsza Brygada
My, Pierwsza Brygada („Legiony”) – pieśń I Brygady Legionów Polskich, dowodzonych przez Józefa Piłsudskiego. Znana jest również pod tytułem Legiony to żołnierska nuta. Od 2007 oficjalna Pieśń Reprezentacyjna Wojska Polskiego.
 Skan broszury, ok. 1920 | |
| Wydany | |
|---|---|
| Gatunek |
pieśń legionowa |
| Twórca | |
My, pierwsza brygada w wykonaniu Stanisław Ratolda-Zadarnowskiego (1893 - 1926)Istnieje kilka wersji słów utworu[1].
Historia edytuj
Melodia pieśni to melodia Marsza Kieleckiego nr 10, utworu zapisanego w śpiewniku orkiestry Kieleckiej Straży Ogniowej pod numerem 10. Prawdopodobnym jej autorem był kpt. Andrzej Brzuchal-Sikorski, który od 1905 roku był kapelmistrzem orkiestry Kieleckiej Straży Ogniowej, a potem, orkiestry I Brygady Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego. Był on pierwszym wykonawcą i aranżerem tego utworu[2].
Gdy 10 września 1914 r. Andrzej Brzuchal-Sikorski z orkiestrą Kieleckiej Straży Ogniowej wstąpili w szeregi żołnierzy Józefa Piłsudskiego, Marsz Kielecki nr 10 zaczął towarzyszyć strzelcom i legionistom.
We wspomnieniach z tamtych lat oficer legionów Zygmunt Pomarański podaje[3]:
Przed bitwą pod Łowczówkiem, na parę dni przed świętami Bożego Narodzenia 1914 roku, orkiestra nasza z ochotników, kieleckich strażaków sformowana zagrała nam Marsza, który wówczas nie był jeszcze znany. Melodia sprawiła na nas wrażenie olbrzymie, nie mieliśmy jeszcze do niej słów, a mimo to przebrzmiewająca z niej moc tonów związana z realiami nadchodzącej bitwy, była nam bliska. Pod jej wrażeniem usłyszeliśmy rozkaz dowódcy batalionu por. Stanisława Burhardt-Bukackiego – „bagnet na broń” i pod jej wrażeniem poszliśmy do ataku.
Słowa Pierwszej Brygady, do melodii Marsza Kieleckiego[3], powstawały żywiołowo, układane na kwaterach i w okopach. Po 1925 r. zostało ustalone, że pierwsza podstawowa wersja tekstu powstała latem 1917 r. w pociągu wiozącym internowanych legionistów do Szczypiorna i w samym obozie. Ostatecznie, w końcu lat trzydziestych, w Wojskowym Instytucie Historycznym sąd polubowny orzekł, że autorem trzech pierwszych zwrotek jest literat, pułkownik Andrzej Hałaciński, a sześciu zwrotek – oficer legionów Tadeusz Biernacki. W pierwszych latach po I wojnie światowej Andrzej Hałaciński nie przyznawał się do autorstwa słów utworu, jednak później oświadczył to publicznie i przedstawił dowody na to, że jest ich autorem.
My, Pierwsza Brygada w latach powojennych uważana była przez żołnierzy Marszałka Piłsudskiego niemal za hymn państwowy. Kiedy w latach 1926–1927 rozpoczęła się dyskusja, którą ze znanych pieśni uznać za hymn państwowy, m.in. proponowano, aby połączyć Mazurka Dąbrowskiego z Pierwszą Brygadą.
Według niektórych opinii część pieśni:
Krzyczeli, żeśmy stumanieni,
Nie wierząc nam, że chcieć – to móc!
Laliśmy krew osamotnieni,
A z nami był nasz drogi Wódz!
może nawiązywać do nieudanej próby wywołania powstania w 1914 roku w Polsce. Akcja nie spotkała się wówczas z odzewem wśród ludności i Pierwsza Kompania Kadrowa musiała się wycofać.
Postanowieniem z 23 marca 1937 minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Wojciech Alojzy Świętosławski ustalił jedyny odtąd obowiązujące wszystkie szkoły w Polsce tekst pieśni „Pierwsza Brygada”[4][5].
14 sierpnia 2007 Minister Obrony Narodowej swym postanowieniem uznał marsz My Pierwsza Brygada za Pieśń Reprezentacyjną Wojska Polskiego[6].
Wykonania edytuj
Pieśń była kanwą do powstania innych utworów o charakterze wojskowym, którymi były „Marsz 3 Batalionu strzelców” 3 batalionu Strzelców Sanockich (ok. 1918-1919)[7], pieśń polskich marynarzy wojskowych (ok. 1923)[8].
Utwór był także wykorzystywany w produkcjach filmowych[9].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Biblioteka Polskiej Piosenki. bibliotekapiosenki.pl. [dostęp 2016-04-17].
- ↑ „VADEMECUM KURACJUSZA 21 Wojskowego Szpitala Uzdrowiskowo-Rehabilitacyjnego w Busku-Zdroju” – przewodnik po Busku-Zdroju, wydanie z 2005r, s. 47, autor Leszek Marciniec.
- ↑ a b Wiesław Chmielewski, Legionowy epizod, „Strażak”, nr 12/2004.
- ↑ 92. Postanowienie. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 4, s. 121–122, 30 kwietnia 1937.
- ↑ Ustalenie tekstów pieśni „Boże, coś Polskę” i „Pierwsza Brygada”. „Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. Nr 5, s. 283, 29 maja 1937.
- ↑ Decyzja Nr 374/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 15 sierpnia 2007 r. w sprawie ustanowienia Pieśni Reprezentacyjnej Wojska Polskiego. [dostęp 2008-11-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 marca 2016)].
- ↑ P. W.. Marsz III. Batalionu strzelców. „Ziemia Sanocka”. Nr 12, s. 2, 18 maja 1919.
- ↑ Pieść polskich marynarzy. „Nowości Illustrowane”. Nr 28, s. 2, 14 lipca 1923.
- ↑ Andrzej Tadeusz Hałaciński. filmpolski.pl. [dostęp 2014-04-14].
Bibliografia edytuj
- Marek Białka: My pierwsza Brygada.... brzesko.ws. [dostęp 2014-04-14].
- Ppłk w st. spocz. Andrzej Hałaciński. Komendant miasta Kowel. archiwumcaw.wp.mil.pl. [dostęp 2014-04-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (9 marca 2014)].
- Kinga Hałacińska: Koledzy z Pierwszej Brygady. tygodnik.onet.pl (Tygodnik Powszechny Nr 46/2005), 13 listopada 2005. [dostęp 2014-04-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (15 kwietnia 2014)].
- Andrzej Romanowski, „My, Pierwsza Brygada”: powstanie pieśni – przemiany – recepcja społeczna
Linki zewnętrzne edytuj
- Pieśń „My, pierwsza brygada” w formacie mp3. capolonia.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)].