Wikipedia

Myczkowce

wieś w województwie podkarpackim

Myczkowce – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie leskim, w gminie Solina[4][5].

Myczkowce
wieś
Ilustracja
Widok ogólny wsi
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

leski

Gmina

Solina

Liczba ludności (2020)

507[2]

Strefa numeracyjna

13

Kod pocztowy

38-623[3]

Tablice rejestracyjne

RLS

SIMC

0360550[4]

Położenie na mapie gminy Solina
Mapa konturowa gminy Solina, u góry znajduje się punkt z opisem „Myczkowce”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Myczkowce”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Myczkowce”
Położenie na mapie powiatu leskiego
Mapa konturowa powiatu leskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Myczkowce”
Ziemia49°26′03″N 22°24′38″E/49,434167 22,410556[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Pola wsi Myczkowce w latach 60.
Kościół - dawna cerkiew
Park z miniaturowymi cerkwiami w ośrodku Caritas w Myczkowcach

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Według danych z 2011 roku miejscowość zamieszkiwało 495 osób.[6]

Historia wsi edytuj

Jedna z najstarszych osad w Bieszczadach założona w 1376 roku. Wtedy to starosta sanocki Piotr rozgraniczył dwie sąsiadujące wsie szlacheckie stanowiące własność Oleśki (Olescho): Myczkowce i Terpiczów (dziś Średnią Wieś). Podział zatwierdził król Władysław Jagiełło w 1425 przywilejem królewskim.

W 1436 roku Jan Goligyan w imieniu żony Małgorzaty wystąpił do sądu grodzkiego w Sanoku przeciw Mikołajowi Kmicie kasztelanowi przemyskiemu, który zajął gwałtem dobra ojczyste Małgorzaty Goligyan, przypadłe jej po bracie zm. Janie Kmicie i jego dzieciach z Bachórza, tj. zamek Sobień z wsiami doń należącymi Olszanica, Myczkowce, Rajskie i inne. Spór ten trwał do 1441, kiedy doszło do ugody między Małgorzatą a jej stryjem Mikołajem Kmitą z Wiśnicza, kasztelanem przemyskim. Małgorzata była wtedy żoną Mościca z Wielkiego Koźmina. Odstąpiła Mikołajowi i jego synom zamek Sobień z wsiami do niego należącymi jak Huzele, Myczkowce, Uherce i inne. Nowy prawowity właściciel zastawiał dwukrotnie wieś Myczkowce jako poręczenie za zaciągnięte pożyczki m.in. w latach 1445, 1446, a jego synowie w 1449 i w 1453.

W 1456 Myczkowce wraz z innymi wsiami klucza dóbr sobieńskich znowu zostały najechane i zajęte przez Jana Kmitę z Wiśnicza, kasztelana lwowskiego. Nowi właściciele zajętych dóbr (w tym Myczkowiec) Stanisław, Mikołaj i Jan Kmitowie, bracia z Wiśnicza i synowie Mikołaja z Sobnia dochodzą w sądzie swych praw do dóbr sobieńskiech przypadłych im "sorte vulgariter loszem": tj. zamku Sobień i wsi Lesko, Myczkowce, Uherce, Olszanica i innych.

W 1477 źródła (Archiwum m. Leska) podają wiadomość o "via antiqua Mieczkowska" w Lesku. W 1479 – Jan i Stanisław Kmitowie – dziedzice na Sobieniu – zastawiali wsie Myczkowce i Bóbrkę Piotrowi z Rytarowiec, podkomorzemu sanockiemu. W Myczkowcach był wówczas dwór z folwarkiem, rolami, łąkami i młynem. W 1483 Jan Kmita – dziedzic z Sobienia – zastawił bratu swemu ks. Stanisławowi, kanonikowi sandomierskiemu 4 wsie: Myczkowce, Uherce, Bóbrkę i Solinę za pożyczone 1000 grzywien.

W 1488 roku nowym właścicielem Myczkowiec i wsi klucza sobieńskiego jest Stanisław Kmita, dziedzic z Sobienia. W tym roku Maciej Bal (zm. 1511) podkomorzy sanocki i ks. Piotr Bal (bracia rodzeni) pozwali do sądu tegoż Stanisława Kmitę z pobliskiego zamku Sobień za to, że nie chciał sypać granic między wsiami tam, gdzie ich było brak. W 1489 Stanisław Kmita, kasztelan sanocki zapisał swej żonie Katarzynie, córce Jana Amora z Tarnowa 6000 złotych węgierskich na połowie swych dóbr: tj. zamku Sobień, miasta Leska, wsi Myczkowce, Rajskie i inne.

W latach 1496–1499 Myczkowce dzierżawił szlachcic Andrzej Racławski ożeniony z Elżbietą, córką Mikołaja Tyrawskiego. Od 1500 Kmita wydzierżawił Myczkowce szlacheckiemu małżeństwu Anna i Marcinowi Turskiemu. Odzyskał bowiem – po spłacie długu synowi ks. Jarochny – zastawione Myczkowce, Olszanicę i Stefkową. W 1515 Myczkowce ponownie wróciły do dóbr leskich Kmity Sobieńskiego. W latach 1518–1519 Myczkowce wraz z innymi wsiami stanowiły własność Piotra i Stanisława Kmitów. W 1541 Piotr Kmita zapisał żonie swej Barbarze z Felsztyna, córce Jana Herburta 5000 złotych na dobrach Bachórz i przynależnych, Myczkowcach i innych wsiach w okolicy. Po Kmitach dobra te przeszły w posiadanie Herburtów.

W połowie XIX wieku właścicielami posiadłości tabularnej w Myczkowie byli Julian i Eulalia Zatorscy[7].

W 1858 roku wybudowano ze składek kaplicę mieszczącą obraz cierpiącego Zbawiciela na pamiątkę zniesienia pańszczyzny (w 10 rocznicę).

W 1885 roku według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego – ... wieś należała do parafii rz. – kat. w Uhercach, posiadała cerkiew drewnianą i murowaną kaplicę greckokatolicką należącą do parafii w Bóbrce. W dworze Wiktora Złockiego mieszkały 33 osoby, a w pozostałej części wsi 465. spośród 498 mieszkańców 156 było wyznania rzymskokatolickiego, 291 greckokatolickiego i 51 izraelitów wyznania mojżeszowego[8].

W marcu 1913 dobra Myczkowce nabyli Eugeniusz i Janina Nowakowie[9].

Do 1939 roku we wsi znajdował się dwór, którego właścicielem był hr. Klemens Dzieduszycki. Istnieje jeszcze należący do niego spichlerz z XIX w. i kapliczka z 1848 roku.

II wojna światowa edytuj

Po klęsce Polski w 1939 roku rzeka San stała się linią graniczną z Niemcami, a Myczkowce znalazły się (do 22 czerwca 1941) pod okupacją sowiecką. Sowieci z tej granicznej miejscowości usunęli inteligencję, wywożąc potencjalnych przywódców antysowieckiego ruchu oporu w głąb ZSRR oraz przeprowadzali przyspieszoną kolektywizację.

Walki z UPA edytuj

Już po przejściu frontu wschodniego doszło do kilku napadów Ukraińskiej Powstańczej Armii na tę miejscowość:

  • 28 sierpnia 1944 roku banderowcy w czasie napadu na polskie zagrody zamordowali 4 osoby;
  • 2 października 1945 roku UPA zaatakowała zwiad konny 34 pp w pobliskiej Bereźnicy Niżnej i spaliła przy tym tę wieś;
  • 3 października 1945 roku, dzień później, podczas największego napadu UPA na Myczkowce zamordowano 11 Polaków i podpalono ich domy. Spalono też pobliską Solinę, mordując 15 Polaków;
  • 7 października 1945 roku w czasie trzeciego napadu partyzanci UPA zamordowali kolejne 3 osoby i podpalili zabudowania zamieszkane przez Polaków.

Współczesność edytuj

W latach 1956–1960 wybudowano zaporę wodną na Sanie u stóp dawnego Grodziska i powstało Jezioro Myczkowskie.

W 1994 roku Caritas diecezji rzeszowskiej przejęła byłe koszary po jednostce wojskowej i ośrodku wypoczynkowym rodzin wojskowych tworząc własny nowoczesny ośrodek wypoczynkowo – rehabilitacyjny. W ośrodku znajduje się kolekcja 140 makiet cerkwi greckokatolickich, prawosławnych i kościołów rzymskokatolickich z Polski, Słowacji i Ukrainy. Jest to część Centrum Kultury Ekumenicznej powstałego z inicjatywy ks. Bogdana Janika[10].

Znajduje się tu dawna cerkiew greckokatolicka, obecnie rzymskokatolicki kościół parafialny pw. MB Częstochowskiej oraz ściana skalna – pomnik przyrody.

W rejestrze NID znajduje się spichlerz z 1 poł. XIX, nr rej.: A-396 z 31.10.1972[11]

Benedykt Gajewski stworzył publikację pt. Myczkowce. Wieś nad Zalewem Myczkowskim. Zarys monograficzny (2001).

Archeologia edytuj

W sezonie archeologicznym 2016-2017 tuż obok kościoła parafialnego pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Myczkowcach podczas prac wykopaliskowych prowadzonych pod kierunkiem doktora Michała Dzika z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego odkryto ślady wcześniejszej osady datowanej wstępnie na okres od X do XII wieku[12].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 84409
  2. ↑ Raport o stanie gminy za rok 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 4 [dostęp 2022-01-11]
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 800 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ Wieś Myczkowce w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-05-27], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  7. ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 139.
  8. ↑ Myczkowce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 823.
  9. ↑ Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 12 z 16 marca 1913. 
  10. ↑ Piotr Szechyński: Miniaturowe świątynie - Centrum Kultury Ekumenicznej. [dostęp 2013-03-28]. (pol.).
  11. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.s. 54
  12. ↑ esanok.pl 2017-07-27

Bibliografia edytuj

  • Bieszczady – Przewodnik. Wydanie ósme aktualizowane. Pruszków 2002.
  • Aleksander Fredro; „Trzy po trzy”. Pamiętnik.
  • Aleksander Fredro; Bajenda albo opowieść o Kamieniu nad Liskiem.
  • Adam Fastnacht; Słownik Historyczno-Geograficzny Ziemi Sanockiej w średniowieczu, część 1, Brzozów 1991; część 2, Brzozów –Wzdów – Rzeszów 1998 i cześć 3, Kraków 2002.
  • Stanisław Kłos, Bieszczady – przewodnik. Warszawa 1986.
  • Oskar Kolberg; Sanockie – Krośnieńskie cz. I. Dzieła Wszystkie t. 49.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Myczkowce&oldid=72545126”