NAIRU

NAIRU (ang. non-accelerating inflation rate of unemployment) − ekonomiczna teoria bezrobocia stabilizującego poziom inflacji, inaczej teoria bezrobocia równowagi.

Bezrobocie NAIRU pojawia się gdy płace odpowiadające wymaganiom pracowników zrównują się z płacami zgodnymi z realiami gospodarczymi czyli przy ustabilizowanej dynamice procesów inflacyjnych. Gdy występuje zrównanie oczekiwań płacowych, nie oddziałują one na inflację. Tak więc NAIRU zależy od płacy realnej i poziomu postulowanych płac. Zakładając brak szoków podażowych, w przypadku wystąpienia bezrobocia niższego od poziomu NAIRU w gospodarce pojawia się zwiększenie tempa inflacji. Jeśli poziom bezrobocia jest wyższy od NAIRU, inflacja spada. NAIRU jest wyznaczana z krzywej Phillipsa (pokazuje związek pomiędzy bezrobociem a inflacją). Punkt, w którym krzywa Phillipsa krzyżuje się z linią poziomą oznacza NAIRU. NAIRU odpowiada potencjalnej wydajności, czyli maksymalnemu poziomowi Produktu Krajowego Brutto. Przesunięcie krzywej NAIRU może być spowodowane zasiłkami, kulturą pracy, poprzez związki zawodowe jak i zmianą globalnego popytu.

Historia

Koncept NAIRU pojawił się wraz ze wzrostem popularności krzywej Phillipsa, która przedstawiała zależność pomiędzy stopą bezrobocia a stopą inflacji dla krajów przemysłowych o mieszanej gospodarce. Analitycy stwierdzili, że ta zależność uniemożliwia jednoczesne starania rządu mające na celu zmniejszenie bezrobocia i stabilizację cen. Dlatego rząd powinien znaleźć punkt równowagi pomiędzy inflacja a bezrobociem, taki który doprowadzi do społecznego dobrobytu.

Spadek popularności

Krzywa Phillipsa

W latach 70. XX wieku w Stanach Zjednoczonych i kilku innych przemysłowych krajach, krzywa Phillipsa straciła na popularności. Wynikało to stąd iż jednocześnie rosło bezrobocie jak i inflacja. Wielu ekonomistów wzbudzało obawy, że krzywa Phillipsa nie ma naukowych podstaw. Jednakże Milton Friedman i Edmund Phelps, którzy popierali koncept Phillipsa, utrzymywali, że krzywa Phillipsa nie może być podstawą do określania całej wiedzy o gospodarce ponieważ przedstawia ona jedynie zależność pomiędzy zmiennymi bezrobocia i inflacji. Przeciwnicy tej teorii uważali iż makroekonomiczna polityka rządu, która jest zdeterminowana przez cel obniżenia bezrobocia, powoduje iż oczekiwania inflacyjne zmieniają się tak że inflacja nieustannie wzrasta a nie następuje redukcja bezrobocia. Wynikające z tego zalecenia były następujące: Żaden poziom bezrobocia będący poniżej poziomu krytycznego (NAIRU) nie powinien wpływać na politykę gospodarczą rządu. Teoria mówi, że jeżeli U to stopa bezrobocia, a N oznacza NAIRU to gdy:

• U<N oczekiwania inflacyjne będą rosły czyli poziom inflacji będzie wzrastał
• U>N oczekiwania inflacyjne będą spadać czyli wystąpi deflacja
• U=N oczekiwania inflacyjne pozostaną na tym samym poziomie (przy założeniu braku szoków podażowych)

Teorie pokrewne

Wielu ekonomistów nie postrzega teorii NAIRU jako wyjaśnienia całej inflacji. Natomiast da się zaobserwować, posuwając się wzdłuż krótkookresowej krzywej Phillipsa, że bezrobocie może spadać bądź rosnąć w zależności od zmian inflacji. Inflacja może być również spowodowana szokami podażowymi jak np. w latach 70. XX wieku. Teoria NAIRU była zamierzona jako argument przeciw keynsowskiemu zarządzaniu popytem a na korzyść wolnego rynku. Nie istnieje teoretyczna podstawa do przewidywania NAIRU. Monetaryści natomiast popierają stwierdzenie, że poprawne podejście do bezrobocia następuje jedynie przez miary mikroekonomiczne, a nie makroekonomiczne jak NAIRU.

Zobacz też

• Koncepcja NAIOG