Nabinae
Nabinae – podrodzina pluskwiaków z podrzędu różnoskrzydłych i rodziny zażartkowatych. Rozprzestrzeniona jest kosmopolitycznie. Przedstawiciele są głównie generalistycznymi drapieżnikami. Dość licznie występują w agrocenozach, odgrywając pożyteczną rolę w zwalczaniu szkodników.
| Nabinae[1] | |
| Costa, 1853 | |
 Zażartka mrówkowata | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| (bez rangi) | Cimiciformes |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Podrodzina |
Nabinae |
.jpg)
Morfologia
edytujPluskwiaki te zwykle osiągają średnie rozmiary, rzadko przekraczając 10 mm długości ciała[2]. Ich ubarwienie zazwyczaj jest maskujące: szare, żółtoszare lub brązowe[2][3]. Na głowie, tułowiu jak i odwłoku nie mają długich, sterczących włosków[3]. Kłujka jest stosunkowo długa i cienka; w pozycji spoczynkowej nie przylega do spodu głowy, lecz wygina się łukowato[2][3]. Tarczka ma trójkątny kształt i pozbawiona jest trichobotrii[2]. Odnóża mają długie, przeciętnie grube, pozbawione ząbków uda pierwszej pary. Pierwsza para goleni jest tylko nieco rozszerzona[3]. Odwłok może mieć przy przetchlinkach dołki parastigmalne na sternicie siódmym, kilku sternitach lub być pozbawionym takiż dołków. Samiec ma pygofor z otworem umieszczonym grzbietowo. U części gatunków samce mają narząd Ekbloma i od 30 do 40 sztywnych szczecinek na tylnych goleniach współpracujących z tymże w rozprzestrzenianiu feromonów z gruczołów rektalnych. Samice mają spermatekę w postaci robakowatego gruczołu oraz lancetowate pokładełko, tylko u Arachnocoris zredukowane[2].
Biologia i ekologia
edytujZarówno osobniki dorosłe jak i ich larwy są generalistycznymi drapieżnikami aktywnie wyszukującymi swe ofiary, którymi padają owady i ich larwy, pajęczaki, a także jaja stawonogów[3][2]. Nierzadki jest u nich kanibalizm, zwłaszcza względem młodszych stadiów rozwojowych[3]. Wyjątkiem wśród Nabinae są Arachnocorini, którzy to bytują w sieciach łownych pająków, żerując tam na ich zdobyczy[2].
Kopulacja u Nabinae odbywa się podobnie jak u większości pluskwiaków, w przeciwieństwie do Prostemmatinae brak u nich zaplemnienia hemocelicznego[2]. Zapłodnione jaja składane są przez samicę do nacięć wykonanych pokładełkiem w tkankach traw i roślin zielnych. Kształt jaj jest walcowaty, pociągły, nieco zgięty, a na ich wierzchołku znajdują się wieczka, które wystają poza tkanki rośliny[3].
W rozwoju pozazarodkowym występuje pięć stadiów larwalnych[3][4], jedynie w przypadku Nabicula limbata jest ich cztery[4]. Zwykle są one podobne do owadów dorosłych, często też zamieszkują podobne siedlisko, ale niektóre, celem ochrony przed drapieżnikami, upodobniają się do mrówek wyglądem i zachowaniem, niekiedy trzymając się mrowisk[3].
Rozprzestrzenienie
edytujPodrodzina kosmopolityczna. Spośród zaliczanych do niej plemion Nabini mają zasięg kosmopolityczny, Gorpini pantropikalny, a Arachnocorini i Carthasini neotropikalny[2]. W Polsce rodzinę reprezentuje 13 gatunków z 2 rodzajów, Nabis i Himacerus[5] (zobacz: zażartkowate Polski).
Taksonomia
edytujTakson ten wprowadził w 1852 roku Achille Costa[6], jednak umieszczał go w obrębie zajadkowatych. Podział na cztery plemiona wprowadzony został w 1981 roku przez Izjasława Kierżnera[2]. Klasyfikacja podrodziny wygląda następująco[6]:
- plemię: Arachnocorini Reuter, 1890
- Arachnocoris Scott, 1881
- plemię: Carthasini Blatchley, 1926
- Carthasis Champion, 1900
- Praecarthasis Kerzhner, 1986
- plemię: Gorpini Reuter, 1909
- plemię: Nabini Costa, 1853
- Arbela Stål, 1866
- Himacerus Wolff, 1811
- Hoplistoscelis Reuter, 1890
- Lasiomerus Reuter, 1890
- Metatropiphorus Reuter, 1872
- Nabis Latreille, 1802
- Omanonabis Asquith & Lattin, 1991
- Stenonabis Reuter, 1890
Znaczenie gospodarcze
edytujNabinae odgrywają dużą rolę pożyteczną w zbiorowiskach roślin uprawnych (agrocenozach), efektywnie polując na rozmaite szkodniki i biorąc udział w ich biologicznym zwalczaniu. Najlepiej przebadane pod tym względem został zażartki z rodzaju Nabis. Biorą one udział w redukowaniu populacji m.in. Anticarsia gemmatalis, Hypena scabra, skośnika bawełnowego, słonecznicy orężówki i różnych mszyc[4].
Przypisy
edytuj- ↑ Nabinae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j Randall T. Schuh, James Alexander Slater: True bugs of the world (Hemiptera:Heteroptera): classification and natural history. Cornell University Press, 1995, s. 186–189. ISBN 0-8014-2066-0. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Alicja Cmoluchowa: Klucze do oznaczania owadów Polski. T. XVIII: Pluskwiaki różnoskrzydłe - Heteroptera. Cz. zeszyt 7: Nabidae, Reduviidae, Phymatidae. Wrocław: PWN, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1978. ISBN 83-88518-20-8.
- ↑ a b c S. Kristine Braman: Damsel Bugs (Nabidae). W: Heteroptera of Economic Importance. Carl W. Schaefer, Antonio Ricardo Panizzi. Boca Raton, London, New York, Washington D.C.: CRC Press, 2000, s. 639–656. ISBN 978-0-8493-0695-2.
- ↑ podrodzina: Nabinae A. Costa, 1853. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2020-06-04].
- ↑ a b subfamily Nabinae Costa, 1853. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2020-06-04].