Nagawczyna
Nagawczyna – wieś w Polsce, w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, w gminie Dębica[4][5].
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) |
2677[2] |
| Strefa numeracyjna |
14 |
| Kod pocztowy |
39-200[3] |
| Tablice rejestracyjne |
RDE |
| SIMC |
0818309[4] |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Dębica  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu dębickiego  | |
 50°03′15″N 21°27′55″E/50,054167 21,465278[1]
| |
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0818315 | Budzisz | część wsi |
| 0818321 | Rzochów | część wsi |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.
Historia edytuj
Wieś powstała najprawdopodobniej w XIV wieku. Pierwsze potwierdzające jej istnienie dokumenty datowane są na 1492 rok. Miejscowość należała wtedy do Trzecieskich. W 1568 roku Jan Trzecieski, sekretarz króla Zygmunta Augusta był dziedzicem połowy miasta, Latoszynka, Pustyni i właśnie Nagawczyny. W XVI stuleciu Nagawczyna przeszła we władanie Ligęzów. Za ich panowania wieś miała 11 łanów, karczmę i sadzawki rybne. Ród ten zbudował dworek, który wraz z zabytkowym parkiem znajduje się w Nagawyczynie do dziś. Miejscowość ta należała wtedy do dębickiej parafii, a cechowała ją gospodarka folwarczno-pańszczyźniana. Losy i historia Nagawczyny zawsze były związane z Zawadą, ponieważ obie miejscowości graniczą ze sobą. W XVII wieku majątki te przechodziły w różne ręce, by ostatecznie trafić do Radziwiłłów. Nagawczyna pozostawała jednak w cieniu Zawady i dworek wzniesiony przez Ligęzów coraz bardziej niszczał. Pierwszy rozbiór Polski sprawił, że wieś znalazła się pod panowaniem austriackim. Kiedy w 1791 roku w Zawadzie powstała parafia, wydzielona z parafii Lubzina, Nagawczyna została do niej przeniesiona z dębickiej parafii. Gdy wieś przeszła we władanie Raczyńskich, Atanazy odbudował zniszczony dworek, który po II wojnie światowej służył wsi za szkołę podstawową. Nie ma żadnych wzmianek o jakichkolwiek wydarzeniach w Nagawczynie związanych z rzezią galicyjską 1846 roku. Spowodowane jest to prawdopodobnie tym, że Raczyńskich nie było wtedy w majątku dębicko-zawadzkim. Dzięki temu zamek i pałacyk ocalały.
W 1871 roku Nagawczynę nawiedziła epidemia cholery. Z tego powodu we wsi założono cmentarz dla ofiar tej choroby.
I i II wojna światowa nie oszczędziła Nagawczyny. Na terenie wsi toczyły się walki partyzanckie. W domu Anny Więcek znajdowała się tzw. melina, czyli miejsce w którym ukrywano partyzantów. We wsi przechowywano także broń i sprzęt, była tu skrzynka kontaktowa, odbywały się narady i odprawy. W lasach Nagawczyny ukrywali się partyzanci.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 85695
- ↑ Raport o stanie Gminy Dębica za 2020 rok s. 9
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 806 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
Linki zewnętrzne edytuj
- Nagawczyna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 871.