Narodowi Republikanie
Narodowi Republikanie[1] (ang. National Republican Party) – frakcja wyłoniona z Partii Demokratyczno-Republikańskiej w Stanach Zjednoczonych, która przez pewien okres funkcjonowała jako oddzielna partia polityczna. Działalność Narodowych Republikanów przypada na lata 1828–1834.
| Państwo | |
|---|---|
| Lider | |
| Data założenia |
1828 |
| Data rozwiązania |
1834 |
| Ideologia polityczna | |
| Poglądy gospodarcze |
Frakcja Narodowych Republikanów zaczęła się formować w trakcie i po zakończeniu wyborów prezydenckich w 1824 roku[2]. Ponieważ żaden kandydatów nie otrzymał wówczas wystarczającego poparcia, elekcji prezydenta dokonała Izba Reprezentantów, która zdecydowała się wybrać Johna Quincy'ego Adamsa[1]. Na decyzję wpływ miało poparcie Henry’ego Claya, który otrzymał stanowisko sekretarza stanu w nowym gabinecie[1]. Wywołało to głębokie niezadowolenie w obozie przeciwnym, co doprowadziło do rozłamu – zwolennicy Andrew Jacksona i Martina Van Burena pozostali przy nazwie „demokratycznych republikanów”, natomiast zwolennicy Adamsa i Claya nazwali się „narodowymi republikanami”[3]. W czasie kadencji Adams naciskał na centralizację, co było sprzeczne z panującym trendem uniezależniania się stanów[4]. W wyborach prezydenckich w 1828 roku ubiegał się o reelekcję, ponownie mierząc się z Jacksonem[5]. Narodowych Republikanów popierali głównie urzędnicy państwowi, bankierzy, duchowni protestanccy oraz bogaci farmerzy z Południa[5]. Mimo to poniósł on porażkę, otrzymując poparcie wyłącznie w stanach Nowej Anglii[5]. Pomimo porażki siła Narodowych Republikanów wzrosła[3]. W 1832 roku wystawili kandydaturę Henry’ego Claya, który postulował utrzymanie protekcjonistycznych taryf celnych i popierał Drugi Bank Stanów Zjednoczonych[3]. Poparli go wyborcy z Connecticut, Delaware, Kentucky, Marylandu, Massachusetts i Rhode Island[6]. Zwycięstwo ponownie odniósł Andrew Jackson[6]. W latach 30. XIX wieku Narodowi Republikanie połączyli siły z konserwatystami, zwolennikami banku centralnego i antyjacksonistami (przeciwnikami ówczesnego prezydenta) i utworzyli Partię Wigów[3].
| Wybory prezydenckie | Kandydat[a] | Głosy powszechne | Głosy elektorskie |
|---|---|---|---|
| 1824 | John Quincy Adams | 116 296[7] | 84[8] |
| 1828 | John Quincy Adams | 500 897[9] | 83[10] |
| 1832 | Henry Clay | 484 205[11] | 49[12] |
| Wybory do Izby Reprezentantów | Liczba mandatów[13][b] |
|---|---|
| 1822 | 72 |
| 1824 | 109 |
| 1826 | 100 |
| 1820 | 72 |
| 1830 | 66 |
| 1832 | 63 |
| 1834 | 75 |
| Wybory do Senatu | Liczba mandatów[14][b] |
|---|---|
| 1822 | 17 |
| 1824 | 22 |
| 1826 | 21 |
| 1820 | 23 |
| 1830 | 22 |
| 1832 | 26 |
| 1834 | 24 |
Uwagi edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c M. Jones: Historia USA. s. 161.
- ↑ I. Rusinowa: Z dziejów amerykańskich partii politycznych. s. 42.
- ↑ a b c d National Republican Party, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2018-04-22] (ang.).
- ↑ M. Jones: Historia USA. s. 162.
- ↑ a b c I. Rusinowa: Z dziejów amerykańskich partii politycznych. s. 43.
- ↑ a b I. Rusinowa: Z dziejów amerykańskich partii politycznych. s. 55.
- ↑ US President – National Vote. Our Campaign. [dostęp 2017-05-12]. (ang.).
- ↑ Electoral College Box – 1824. NARA. [dostęp 2017-05-12]. (ang.).
- ↑ US President – National Vote. Our Campaign. [dostęp 2017-05-13]. (ang.).
- ↑ Electoral College Box – 1828. NARA. [dostęp 2017-05-13]. (ang.).
- ↑ US President – National Vote. Our Campaign. [dostęp 2017-05-16]. (ang.).
- ↑ Electoral College Box – 1832. NARA. [dostęp 2017-05-16]. (ang.).
- ↑ Party Divisions of the House of Representatives. United States House of Representatives. [dostęp 2018-02-27]. (ang.).
- ↑ Party Division. United States Senate. [dostęp 2018-03-10]. (ang.).
Bibliografia edytuj
- Izabella Rusinowa: Z dziejów amerykańskich partii politycznych. Warszawa: Egross, 1994. ISBN 83-85253-52-1. (pol.).
- Maldwyn Jones: Historia USA. Gdynia: Latarnia, 2016. ISBN 978-83-65387-02-8. (pol.).