Wikipedia

Narodowy Islamski Ruch Afganistanu

Narodowy Islamski Ruch Afganistanu (dari: جنبش ملی اسلامی افغانستان; Dżunbisz-i-Milli Islami Afghanistan), skrótowo Dżunbisz – afgańska lewicowa partia polityczna o charakterze sekularnym[1], założona w marcu 1992 roku przez ówczesnego ministra obrony Abdula Raszida Dostuma[2][3][4][5]. Większość członków partii stanowią Uzbecy[6][7].

Narodowy Islamski Ruch Afganistanu
جنبش ملی اسلامی افغانستان
Państwo

 Afganistan

Przewodniczący

Abdul Raszid Dostum

Data założenia

marzec 1992

Ideologia polityczna

sekularyzm

Poglądy gospodarcze

etatyzm

W lipcu 1994 roku Anthony Davis opisał Narodowy Islamski Ruch Afganistanu w miesięczniku Jane's Intelligence Review jako organizację licznie zaludnioną przez byłych komunistów i islamistów[8].

Historia edytuj

 
Bojownicy zbrojnego ramienia Narodowego Islamskiego Ruchu Afganistanu w mieście Mazar-i Szarif (grudzień 2001)

Narodowy Islamski Ruch Afganistanu (Dżunbisz) powstał w marcu 1992 roku z byłych żołnierzy Sił Zbrojnych Demokratycznej Republiki Afganistanu[9] narodowości uzbeckiej oraz turkmeńskiej, którzy zbuntowali się przeciwko prezydentowi Mohammadowi Nadżibullahowi[4]. Ugrupowanie także skupiało byłych polityków Ludowo-Demokratycznej Partii Afganistanu z perskojęzycznych grup etnicznych, części dowódców uzbeckich mudżahedinów oraz dowódców należących wcześniej do Stowarzyszenia Muzułmańskiego oraz Islamskiej Partii Jedności Afganistanu, którzy jednak powrócili do swoich frakcji[4].

W latach 90. Dżunbisz było jedną z frakcji Sojuszu Północnego[2]. Podczas trwającej wojny domowej z lat 1992–1996 siły tegoż ugrupowania dopuszczały się tortur, gwałtów oraz egzekucji na północy kraju oraz w Kabulu[10][11]; wraz z siłami Stowarzyszenia Muzułmańskiego (Dżamiatu) zwalczała także siły hekmatjarowskiej Partii Islamskiej (Hezb-e Islami)[12][13].

Na początku 1992 roku Dżunbisz miał wpływy w prowincjach Samangan, Balch, Dżozdżan, Farjab i Baghlan[4]. W marcu tegoż roku pod kontrolą Dżunbiszu znalazło się miasto Mazar-i Szarif[4], któremu, w odróżnieniu od miasta Kabul, udało się uniknąć poważnych walk; mimo zróżnicowania etnicznego w tym mieście, udało się utrzymać stabilny podział władzy między Narodowym Islamskim Ruchem Afganistanu, Stowarzyszeniem Muzułmańskim oraz Partią Islamską[14]. Sytuacja zmieniła się w 1994 roku po sprzymierzeniu się sił Abdula Raszida Dostuma z siłami Gulbuddina Hekmatjara przeciwko frakcji Szura-e Nazar w walkach o Kabul; w Mazar-i Szarifie wybuchły walki między siłami Dżunbiszu a siłami Dżamiatu, w wyniku których zginęło kilkaset osób, a obie strony dokonywały egzekucji na więźniach[14].

Na początku maja 1997 roku siły talibów ruszyły w kierunku Mazar-i Szarifu, do końca miesiąca przejmując z rąk Dżunbiszu prowincje Sar-e Pol, Farjab i Baghlan[14]. Talibowie wkroczyli do miasta Mazar-i Szarif na mocy porozumienia z generałem Abdulem Malikiem Pahlawanem, pełniącym funkcję zastępcy generała Dostuma; w rzeczywistości była to zorganizowana pułapka, w wyniku której talibowie zostali schwytani, a 3 tysiące z nich stracono w ciągu następnych kilku tygodni[14]. We wrześniu tegoż roku do miasta przybył Abdul Raszid Rostum, a wśród głównych pretendentów do władzy w Mazar-i Szarifie wybuchły walki; miasto zostało ostatecznie zajęte przez talibów w sierpniu 1998 roku[14].

W styczniu 1994 roku siły Dżunbiszu, po sprzymierzeniu się z Hezb-e Islami, ostrzeliwały pozycje frakcji Szura-e Nazar w Kabulu oraz bombardowały zachodnią i środkową część miasta; ataki lotnicze zakończyły się z ich strony w lutym 1995 roku, kiedy to talibowie zajęli miejscowość Czahar Asiab, będącą siedzibą Hezb-e Islami[15]. Dżunbisz posiadał wówczas jedną z baterii artyleryjskich, która składała się z trzech dział D-30 oraz wyrzutni BM-21; dowodził nią oficer Dżaglan Omar, który zginął w trakcie walk[16].

W listopadzie 2001 roku działacze Dżunbiszu dokonali zabójstwa kilkuset talibskich jeńców, niedługo potem ugrupowanie zostało rozwiązane[17].

W 2004 roku Abdul Raszid Dostum wziął udział w wyborach prezydenckich[7].

Pod koniec 2015 roku pełniący wówczas funkcję wiceprezydenta Afganistanu Abdul Raszid Dostum zapowiedział reaktywację zbrojnego ramienia Narodowego Islamskiego Ruchu Afganistanu w odpowiedzi na zajęcie części terytoriów w prowincjach Farjab i Sar-e Pol[17]. Według organizacji pozarządowej Human Rights Watch, pod koniec czerwca 2016 roku odtworzona grupa dopuściła się ataków na ludność cywilną w prowincji Farjab[17]. Prezydent Afganistanu Aszraf Ghani zarządził śledztwo w tej sprawie; zatrzymano część osób, które miały być związane z tym incydentem[17]. Osoby działające w ramach misji UNAMA poinformowały, że 26 czerwca 2016 roku afgańskie siły zbrojne wraz ze zbrojnym ramieniem partii Dostuma przeprowadziły w prowincji Farjab operację, w wyniku której zginęło co najmniej 4 cywilów, a 20 zostało rannych[17][18]. Po opuszczeniu prowincji, siły Dżunbiszu wkroczyły do co najmniej czterech wiosek, zabijając dodatkowych 5 cywilów i raniąc 12[17][18]. Z relacji świadków, z którymi HRW przeprowadziła wywiady, ze strony Dżunbiszu miało dochodzić do oskarżeń o wspieranie talibów[18], ataków na tle etnicznym wobec ludności pasztuńskiej, gróźb oraz wymuszania przekazywania żywności oraz pieniędzy; świadkowie wspomnieli też, że mimo obecności afgańskiej armii w pobliżu, ta nie zrobiła żadnego kroku w celu powstrzymania bądź zatrzymania działań zbrojnego ugrupowania[17].

W maju 2017 roku trzech wieloletnich członków Narodowego Islamskiego Ruchu Afganistanu opuściło partię i odcięło się od Dostuma; jedną z tych osób był Sejjed Nurullah Sadat, który w 2014 roku podczas partyjnego kongresu miał zostać wybrany na przewodniczącego ugrupowania, jednak według rejestru afgańskiego Ministerstwa Sprawiedliwości, przewodniczącym partii wciąż był Abdul Raszid Dostum[19].

W wyniku wyborów parlamentarnych z 2018 roku partia utrzymała 10 deputowanych do Izby Ludowej[20].

Postulaty partii[21] edytuj

  • działanie na rzecz osiągnięcia integralności terytorialnej i zachowania suwerenności państwa,
  • działanie na rzecz odrodzenia rdzennych kultur i tradycji kultywowanych na terenie Afganistanu,
  • podniesienie poziomu życia w Afganistanie dzięki uzyskaniu pomocy zagranicznej oraz inwestowania w sektor prywatny,
  • podniesienie pozycji Afganistanu na arenie międzynarodowej,
  • reforma armii afgańskiej,
  • umożliwienie wszystkim grupom społecznym udziału w życiu politycznym państwa,
  • umożliwienie kobietom udziału w życiu politycznym i społecznym Afganistanu,
  • zakończenie wojen domowych w Afganistanie,
  • zapewnienie pokoju w kraju,
  • zapewnienie i uznanie praw wszystkich grup etnicznych,
  • zwiększenie udziału państwa w gospodarce.

Poparcie w wyborach edytuj

Wybory prezydenckie edytuj

Wybory Kandydat I tura
Głosów %
2004 Abdul Raszid Dostum 804 861 10,03 (4.)

Wybory parlamentarne edytuj

Wybory Mandaty do Izby Ludowej +/−
2005
33/249
 –
2010
10/249
   23
2018
10/249
 –

Przypisy edytuj

  1. ↑ Lee 2018 ↓.
  2. ↑ a b Katzman i Thomas 2017 ↓, s. 5.
  3. ↑ Katzman i Thomas 2017 ↓, s. 72.
  4. ↑ a b c d e Human Rights Watch: Blood-Stained Hands. Past Atrocities in Kabul and Afghanistan’s Legacy of Impunity. hrw.org, 2005. s. 132. (ang.).
  5. ↑ Northern Alliance dominates set-up. gulfnews.com, 2001-12-22. (ang.).
  6. ↑ Katzman i Thomas 2017 ↓, s. 10.
  7. ↑ a b ژنرال دوستم؛ چهره بحث برانگیز. bbc.com, 2013-10-16. (pers.).
  8. ↑ Davis 1994 ↓.
  9. ↑ Open Society Foundations 2005 ↓, s. 49.
  10. ↑ Open Society Foundations 2005 ↓, s. 5.
  11. ↑ Open Society Foundations 2005 ↓, s. 100-109.
  12. ↑ Open Society Foundations 2005 ↓, s. 61.
  13. ↑ Open Society Foundations 2005 ↓, s. 62.
  14. ↑ a b c d e Open Society Foundations 2005 ↓, s. 64.
  15. ↑ Open Society Foundations 2005 ↓, s. 66.
  16. ↑ Open Society Foundations 2005 ↓, s. 72.
  17. ↑ a b c d e f g Afghanistan: Forces Linked to Vice President Terrorize Villagers. hrw.org. (ang.).
  18. ↑ a b c Acuerdo entre Ghani y Abdulá para compartir el poder en Afganistán. lavozdeasturias.es, 2020-05-18. (hiszp.).
  19. ↑ Tadżuddin Sorousz (تاج الدین سروش): اعضای ارشد حزب جنبش با ژنرال دوستم قطع رابطه می‌کنند؟. bbc.com, 2017-10-25. (pers.).
  20. ↑ Alia Chughtai, Shereena Qazi: Understanding Afghanistan’s elections 2018. aljazeera.com, 2018-10-20. (ang.).
  21. ↑ Official Name: Jumbish-i-Milli Islami Afghanistan. angelfire.com. (ang.).

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Narodowy_Islamski_Ruch_Afganistanu&oldid=73546502”