Nazwy Jerozolimy

W ciągu stuleci miasto Jerozolima (Jeruzalem) znane było pod wieloma nazwami w różnych językach.

Nazwy

Jerozolima – widok z 1910 roku

Salem

• Biblijny hebrajski שלם š-l-m "cały", "kompletny" (prawdopodobnie w idiomatycznym znaczeniu "w pokoju")
• Akadyjski (Uru) Salim
• Asyryjski (dialekt akadyjskiego) (Ur) Salimmu

(Akadyjskie Uru oraz asyryjskie Ur współgrają z hebrajskim rdzeniem Ir ("miasto należące do..."), którego nie należy mylić z Jeru- w nazwie Jeruzalem pochodzącego od jerusza - "dziedzictwo".)

• Biblijny grecki Σαλημ Salēm, Σολυμα Solyma
• Klasyczna łacina Solyma
• Biblijna łacina Salem
• Arabski ساليم Sālīm
• Hebrajski tyberiadzki שָׁלֵם Šālēm
• Hebrajski standardowy שָׁלֵם Šalem
• Biblijny polski Salem, Szalem

W biblijnej Księdze Rodzaju, Salem występuje jako nazwa miasta w czasach Abrahama. Panował tam Melchizedek, którego imię oznacza "król prawości".

Salem to również skrótowa nazwa Jerozolimy.

Moria

• Biblijny hebrajski מוריה m-o-r-y-h "wybrane przez Jahwe"
• Biblijny grecki Μωριας Mōrias
• Biblijna łacina Moria
• Arabski مريّا Muriyyā lub Murayyā (?)
• Hebrajski tyberiadzki מוֹרִיָּה Môriyyāh
• Hebrajski standardowy מוֹרִיָּה Moriyya
• Biblijny polski Moria

W biblijnej księdze Rodzaju, Moria to nazwa Wzgórza Świątynnego, zanim zostało zamieszkane. W tym miejscu Abraham miał ofiarować swego syna.

Jebus

• Biblijny hebrajski יבוס y-b-w-s
• Biblijny grecki Ιεβους Iebous
• Biblijna łacina Iebus
• Arabski يبوس Yabūs
• Hebrajski tyberiadzki יְבוּס Yəvûs
• Hebrajski standardowy יְבוּס Yəvus
• Biblijny polski Jebus, Jebuz

W Starym Testamencie jest to nazwa kananejskiej fortecy w czasach króla Dawida, które zamieszkiwali Jebuzejczycy. Dawid zdobył to miasto i uczynił je swoją stolicą, którą nazywano Miastem Dawida.

Jerozolima

• Biblijny hebrajski ירושלם y-r-w-š-l-m prawdopodobnie "Dziedzictwo [podwójnego] pokoju"
• Aramejski יְרוּשְׁלֶם Yərûšəlem
• Biblijny grecki Ιερουσαλημ Hierousalēm, Ierousalēm, Ιεροσολυμα Hierosolyma, Ierosolyma
• Syriacki ܐܘܪܫܠܡ Ūrišlem
• Biblijna łacina Hierusalem
• Arabski اورشليم trl. Ūršalīm, trb. Urszalim
• Hebrajski tyberiadzki יְרוּשָׁלַםִ / יְרוּשָׁלָםִ Yərûšāláim / Yərûšālāim
• Hebrajski standardowy יְרוּשָׁלַיִם trl. Yerušalayim, trb. Jeruszalajim
• Staronordyjski Jorsalir
• Biblijny polski Jerozolima, Jeruzalem

Jerozolima to nazwa miasta najczęściej występująca w Biblii i dlatego preferowana przez Żydów i chrześcijan na świecie. Arabski odpowiednik, Ūrshalīm, jest używany przez rząd Państwa Izrael w języku arabskim, oraz przez Arabów w kontekście historycznym lub biblijnym.

Greckie formy Hierousalēm i Hierosolyma oraz łacińska wersja Hierusalem przywodziły w starożytności do interpretacji nazwy w połączeniu z greckim słowem hieros czyli "święty".

Syjon

• Biblijny hebrajski ציון Z-y-w-n "wysokość"
• Biblijny grecki Σιων Siōn
• Biblijna łacina Sion
• Syryjski ܨܗܝܘܢ Zehyôn
• Arabski صهيون Ṣahyūn
• Hebrajski tyberiadzki צִיּוֹן Ziyyôn
• Hebrajski standardowy צִיּוֹן Ziyyon
• Biblijny polski Syjon, Sjon, Sion

Syjon to tradycyjna nazwa Miasta Dawida i Wzgórza Świątynnego.

Ariel

• Biblijny hebrajski אריאל `-r-y-`-l "Lew Boży"
• Biblijny grecki Αριηλ Ariēl
• Arabski اريئيل Arī'īl
• Hebrajski tyberiadzki אֲרִיאֵל `Ărî`ēl
• Hebrajski standardowy אֲרִיאֵל Ari`el
• Biblijny polski Ariel

Ariel to poetycka nazwa miasta.

Aelia Capitolina

• Łacina Aelia Capitolina "Wzgórze Kapitolińskie (domu) Aeliusa"
• Arabski إيلياء, Īlyā
• Hebrajski tyberiadzki אֵילִיָּה קַפִּיטוֹלִינָה `Êliyyāh Qappîtôlînāh
• Hebrajski standardowy אֵילִיָּה קַפִּיטוֹלִינָה Eliyya Qappitolina
• Polski Aelia Capitolina

Aelia Capitolina to nadana przez Rzymian nazwa dana Jerozolimie po stłumieniu powstania Bar Kochby (132 - 135 n.e.). Nazwa nawiązuje do rodu Eliuszów, do którego należał Hadrian i do świątyni Jowisza Kapitolińskiego, zbudowanej na Wzgórzu Świątynnym.

Al-Quds

• Arabski القدس trl. Al-Quds, trb. Al-Kuds "Święte Miejsce", القدس الشريف Al-Quds aš-Šarīf "Szlachetne Święte Miejsce"
• Turecki Kudüs
• Hebrajski tyberiadzki הַקֹּדֶשׁ haqQōdeš "Święte"
• Hebrajski standardowy הַקֹּדֶשׁ haQódeš

Al-Quds jest najczęściej spotykaną nazwą arabską Jerozolimy, przyjętą także przez inne narody wyznające islam. Nazwa ta pochodzi prawdopodobnie od hebrajskiego określenia Ir Ha-Qodesh ("Miasto Świętości"), które dostało się do arabskiego prawdopodobnie za pośrednictwem aramejskiego.

Bayt ul-Maqdis

• Arabski بيت المقدس Bayt al-Maqdis, Bayt al-Muqaddas "Dom Świętości"

Bayt al-Maqdis lub Bayt al-Muqaddas to rzadszy wariant arabskiej nazwy Jerozolimy, częściej spotykany w źródłach historycznych i to raczej chrześcijańskich. Pochodzi od hebrajskiego Beit Ha-Miqdash ("Świątynia", dosłownie "Dom Świętości").

Al-Balat

• Arabski البلاط Al-Balāṭ, rzadkie poetyckie określenie Jerozolimy, z łaciny palatium "pałac".

Bibliografia

• Nazwa Jerozolimy i jej historia (ang.) - dokument PDF