Neowenator (Neovenator) – rodzaj teropoda z rodziny Neovenatoridae żyjącego we wczesnej kredzie na obecnych terenach Europy. Został opisany w 1996 roku przez Stevena Hutta, Davida Martilla i Michaela Barkera w oparciu o niemal kompletny szkielet nieobejmujący kości kończyn przednich i tylnej części czaszki. Skamieniałości te pochodzą z datowanych na barrem osadów formacji Wessex na brytyjskiej wyspie Wight. Początkowo opisano go jako pierwszego europejskiego przedstawiciela rodziny allozaurów[1]. Liczne cechy anatomiczne wskazują jednak, że Neovenator był bliżej spokrewniony z przedstawicielami karcharodontozaurów niż z allozaurem[2]. Wiele analiz kladystycznych sugeruje, że jest najbardziej bazalnym znanym przedstawicielem Carcharodontosauridae[3][4]. W 2010 roku Roger Benson, Matthew Carrano i Stephen Brusatte doszli do wniosku, że cechy uznawane wcześniej za autapomorfie neowenatora w rzeczywistości są wspólne dla większej grupy teropodów – taksonu siostrzanego karcharodontozaurów – której nadali nazwę Neovenatoridae. Według analizy kladystycznej przeprowadzonej przez autorów Neovenator jest najbardziej bazalnym przedstawicielem kladu Neovenatoridae[5].

Neowenator
Neovenator
Hutt, Martill i Barker, 1996
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Infragromada

archozauromorfy

Nadrząd

dinozaury

Rząd

dinozaury gadziomiedniczne

Podrząd

teropody

Infrarząd

tetanury

(bez rangi) karnozaury
Nadrodzina

allozauroidy

Rodzina

Neovenatoridae

Rodzaj

neowenator

Gatunki
  • N. salerii Hutt et al., 1996

Według niektórych autorów Neovenator osiągał rozmiary zbliżone do allozaura i prawdopodobnie również pod względem ekologii i sposobu polowania przypominał inne bazalne tetanury[5]. Inni szacują jednak, że osiągał znacznie mniejsze rozmiary od allozaura – np. według Eddy’ego i Clarke 7,5 m przy długości czaszki 70 cm, podczas gdy allozaur, odpowiednio, 9,7 m i 100,8 cm[6]. Z tych samych osadów, co noewenator, znane są także skamieniałości m.in. zauropodów i ornitopodów, takich jak hipsylofodon, waldozaur czy Dollodon[7], które mogły stanowić pożywienie dla neowenatora.

Etymologia nazwy rodzajowej: gr. νεος neos „nowy, nieoczekiwany, dziwny”; łac. venator, venatoris „łowca”, od venari „polować”[8].

Przypisy edytuj

  1. Steven Hutt, David M. Martill, Michael J. Barker. The first European allosaurid dinosaur (Lower Cretaceous, Wealden Group, England). „Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie”. 10, s. 635–644, 1996. (ang.). 
  2. Darren Naish, Stephen Hutt, David M. Martill: Saurischian Dinosaurs 2: Theropods. W: David M. Martill, Darren Naish (red.): Dinosaurs of the Isle of Wight. Londyn: The Palaeontological Association., 2001, s. 242–309. ISBN 978-0901702722.
  3. Stephen L. Brusatte, Paul C. Sereno. Phylogeny of Allosauroidea (Dinosauria: Theropoda): comparative analysis and resolution. „Journal of Systematic Palaeontology”. 6, s. 155–182, 2008. DOI: 10.1017/S1477201907002404. (ang.). 
  4. Stephen L. Brusatte, Roger B.J. Benson, Stephen Hutt. The osteology of Neovenator salerii (Dinosauria: Theropoda) from the Wealden Group (Barremian) of the Isle of Wight. „Monograph of the Palaeontographical Society”. 162 (631), s. 1–166, 2008. (ang.). 
  5. a b Roger B.J. Benson, Matthew T. Carrano, Stephen L. Brusatte. A new clade of archaic large-bodied predatory dinosaurs (Theropoda: Allosauroidea) that survived to the latest Mesozoic. „Naturwissenschaften”. 97 (1), s. 71–78, 2010. DOI: 10.1007/s00114-009-0614-x. (ang.). 
  6. Drew R. Eddy, Julia A. Clarke. New information of the cranial anatomy of Acrocanthosaurus atokensis and its implications for the phylogeny of Allosauroidea (Dinosauria: Theropoda). „PLoS ONE”. 6 (3): e17932, 2011. DOI: 10.1371/journal.pone.0017932. (ang.). 
  7. David B. Weishampel i inni: Dinosaur distribution. W: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press, 2004, s. 558. ISBN 0-520-24209-2.
  8. Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, 145, 250, OCLC 637083062 (ang.).