Nerecznica grzebieniasta

Nerecznica grzebieniasta
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	telomowe
Gromada	naczyniowe
Klasa	paprocie
Podklasa	paprotkowe
Rząd	paprotkowce
Rodzina	nerecznicowate
Rodzaj	nerecznica
Gatunek	nerecznica grzebieniasta
	Nazwa systematyczna
	Dryopteris cristata (L.) A. Gray; Manual 631. 1848
Synonimy
	Aspidium cristatum Sw.;
	Aspidium cristatum Sw.;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nerecznica grzebieniasta^[5], paprotnik grzebieniasty^[4] (Dryopteris cristata (L.) A. Gray) – gatunek rośliny należący do rodziny nerecznicowatych.

Rozmieszczenie geograficzne edytuj

Występuje w Europie i Ameryce Północnej^[6]. Przez Polskę przebiega południowa granica zwartego zasięgu tego gatunku i na obszarze nizin i pasma wyżyn występuje dość często, zwłaszcza we wschodniej i północno-wschodniej części kraju. W kierunku południowo-zachodnim jest coraz bardziej rozproszony^[7]. W górach występuje na kilku oderwanych, reliktowych stanowiskach w Karpatach: na Polanie Biały Potok pod Tatrami, na dwóch stanowiskach w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej, w Kotlinie Jeleśniańskiej i w widłach potoków Kalnica i Wetlina w Bieszczadach Zachodnich^[8].

Morfologia edytuj

Wzniesione liście zarodnionośne

Pokrój: Roślina o wysokości od 30 do 60 cm^[9].
Liście: Na ogonkach (krótszych od blaszki) skąpo pokryte wraz z główną osią liścia łuskami. Liście płonne do 30 cm długości, ukośnie rozłożone, liście zarodnionośne wzniesione ku górze, dłuższe^[9].
Gatunki podobne: Często bywa mylony z nerecznicą krótkoostną (Dryopteris spinulosa) i wietlicą samiczą (Athyrium filix-femina)^[10].

Biologia i ekologia edytuj

Bylina, hemikryptofit. W Polsce zarodnikowanie odbywa się w sierpniu i wrześniu. Występuje na torfowiskach, w lasach olsowych oraz łozowiskach. Kłącze nerecznicy (Rhizoma Filicis) zawiera pochodne floroglucyny (aspidyna, aspidynol, albaspidyna, kwas flawaspidowy i filiksowy), olejek eteryczny, garbniki. Gatunek charakterystyczny klasy Alnetea glutinosae^[11]. Liczba chromosomów 2n = 164^[8].

Zagrożenia edytuj

Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski z 2006 w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V)^[12]. W wydaniu czerwonej listy z 2016 nie została uznana za gatunek zagrożony w skali kraju^[13].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.
↑ The Plant List. [dostęp 2017-01-29].
↑ ^a ^b Jakub Mowszowicz: Pospolite rośliny naczyniowe Polski. Wyd. czwarte. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 76. ISBN 83-01-00129-1.
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-11-11].
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 202, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ ^a ^b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
↑ ^a ^b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ Bolesław Broda, Jakub Mowszowicz Przewodnik do oznaczania roślin leczniczych, trujących i użytkowych, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1973
↑ W. Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001. ISBN 83-01-13520-4.
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[ppgI-2] The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.

[tpl-3] The Plant List. [dostęp 2017-01-29].

[Mowszowicz79-4] Jakub Mowszowicz: Pospolite rośliny naczyniowe Polski. Wyd. czwarte. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 76. ISBN 83-01-00129-1.

[checklist2002-5] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[grin-6] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-11-11].

[7] Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 202, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

[K-8] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.

[rutkowski-9] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[broda-10] Bolesław Broda, Jakub Mowszowicz Przewodnik do oznaczania roślin leczniczych, trujących i użytkowych, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1973

[Matuszkiewicz-11] W. Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001. ISBN 83-01-13520-4.

[Mirek-12] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[13] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[5]

[4]

[1]

[2]

[3]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]