Neuroliza
Neuroliza (z gr. neuron - komórka nerwowa; z łac. lysis - rozkład) to procedura medyczna, która ma na celu zniszczenie włókien nerwowych i może dotyczyć nerwów obwodowych, zwojów autonomicznych lub włókien czuciowych w przestrzeni podpajęczynówkowej lub zewnątrzoponowej.
Jest podobna do blokady nerwu, jednakże w jej przebiegu nie stosuje się leków znieczulających miejscowo, tylko substancję powodującą nieodwracalne uszkodzenie (lizę) danej struktury nerwowej. W tym celu najczęściej stosowany jest fenol, alkohol etylowy lub glicerol. W niektórych przpadkach neuroliza może być również wykonywana nieinwazyjnie, za pomocą promieniowania jonizującego, na przykład w przypadku leczenia neuralgii nerwu trójdzielnego[1] lub blokady splotu trzewnego[2].
Neuroliza powoduje efekt przeciwbólowy, który utrzymuje się do kilku miesięcy. Zmniejszenie dolegliwości bólowych może się nawet utrzymać do kilkunastu miesięcy.
Zabiegi neurolizy stosowane są w przypadkach bólu, który nie może być zlikwidowany. Najczęściej zabieg ten wykonuje się w paliatywnym leczeniu chorych na nowotwory[3], choć opisywane są też przypadki wykorzystania w leczeniu bólu związanego z niedokrwieniem kończyn[4].
W zależności od lokalizacji bólu, wykonuje się[5]:
- neurolizę splotu trzewnego w przypadkach bólu zlokalizowanego w nadbrzuszu w przebiegu na przykład raka żołądka, raka trzustki, raka wątrobowokomórkowego,
- neurolizę zwoju Gassera lub obszaru zazwojowego nerwu trójdzielnego w przebiegu neuralgii nerwu trójdzielnego
- neurolizę splotu podbrzusznego górnego[6] lub zwoju nieparzystego w przypadkach bólów w obrębie miednicy i krocza,
- neurolizę korzeni tylnych i nerwów obwodowych,
- neurolizę odcinka piersiowego pnia współczulnego w przypadku guza Pancoasta,
- neurolizę można także wykonać w obrębie splotu ramiennego, co wiąże się jednak z porażeniem kończyny górnej.
Przypisy edytuj
- ↑ Constantin Tuleasca i inni, Stereotactic radiosurgery for trigeminal neuralgia: a systematic review, „Journal of Neurosurgery”, 130 (3), 2018, s. 733–757, DOI: 10.3171/2017.9.JNS17545, ISSN 1933-0693, PMID: 29701555 [dostęp 2020-12-29].
- ↑ Dr. Yaacov Lawrence, Celiac Plexus Radio-Surgery for Pain Management in Advanced Cancer Patients - a Phase II Trial [online], 21 stycznia 2020 [dostęp 2020-12-28].
- ↑ Elwira Góraj, Leczenie interwencyjne bólu u chorych na nowotwory, Poznań: Tormedia Wydawnictwa Medyczne, 2020, s. 179-182, ISBN 978-83-7988-352-3.
- ↑ Chemiczna neuroliza lędźwiowych zwojów współczulnych w leczeniu zaawansowanego niedokrwienia kończyn dolnych - sześciomiesięczna skuteczność w bazie „Prace badawcze” portalu Nauka Polska (OPI).
- ↑ Małgorzata Malec-Milewska, Jerzy Wordliczek, Interwencyjne metody leczenia bólu u chorego na nowotwór, [w:] Krystyna de Walden-Gałuszko, Aleksandra Ciałkowska-Rysz (red.), Medycyna paliatywna, Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2021, s. 104-111, ISBN 978-83-200-6466-7.
- ↑ Arkadiusz Przybył, Zbigniew Morawiec. Śródoperacyjna neuroliza splotu podbrzusznego górnego - opis przypadku. „Ból”. Tom 7, Nr 2, 2006. [dostęp 2010-01-03]. (pol.).
Bibliografia edytuj
- Choroby wewnętrzne. Andrzej Szczeklik (red.). s. 2272. ISBN 83-7430-069-8.
