Ngola Ana Nzinga Mbande
Ngola Ana Nzinga Mbande (ur. 1583, zm. 1663) – królowa państwa Ndongo (1624–1663) położonego na terenie dzisiejszej północnej Angoli.
| |
| Data urodzenia |
1583 |
|---|---|
| Data śmierci |
1663 |
Życiorys edytuj
Urodziła się w 1582 roku[1], była córką króla Mbande a Ngola (władcy Ndongo przyjmowali tytuł Ngola)[2]. Ojciec traktował ją ze szczególną sympatią, pozwalał jej brać udział w naradach wojskowych i politycznych[3].
W młodości brała udział w wojnie, którą jej brat toczył z Luísem Mendesem de Vasconcellos, portugalskim gubernatorem Angoli. Vasconcellos zamierzał dokonać podboju Ndongo. Dowodziła oddziałami na terenie wschodniego Ndongo i w okolicach Matamby[4].
W 1622 roku była liderką delegacji dyplomatycznej, którą jej brat, król Ndongo Ngola Mbande, wysłał do Luandy w celu rozpoczęcia negocjacji pokojowych z Portugalczykami[5]. Podczas wielomiesięcznego pobytu w Luandzie przygotowywała się do chrztu, uczyła się katechizmu, w końcu przyjęła chrzest i imię Ana da Sousa[6]. Pomimo chrztu nigdy nie odrzuciła tradycyjnych wierzeń ludów Mbundu (w tym takich jak ofiary z ludzi czy przechowywanie kości członków rodziny, co oburzało portugalskich misjonarzy)[6].
W 1624 roku, po śmierci brata, objęła władzę w Ndongo[7]. Po wstąpieniu na tron krwawo rozliczyła się z potencjalnymi rywalami, zamordowała m.in. swojego kuzyna[7].
Podczas rządów prowadziła nieustanne walki z portugalskimi gubernatorami Angoli, którzy próbowali podporządkować sobie jej królestwo[8].
W kulturze popularnej edytuj
W 2023 Netflix wyemitował pierwszy sezon serialu Afrykańskie królowe, którego bohaterką jest Nzinga. Producentką wykonawczą serialu i narratorką jest Jada Pinkett Smith[9][10][11].
Upamiętnienie edytuj
W Luandzie znajduje się jej pomnik. Jej imieniem nazwano szkołę capoeiry w Brazylii[12].
Przypisy edytuj
- ↑ Heywood 2019 ↓, s. 57.
- ↑ Heywood 2019 ↓, s. 15.
- ↑ Heywood 2019 ↓, s. 58.
- ↑ Heywood 2019 ↓, s. 60.
- ↑ Heywood 2019 ↓, s. 61.
- ↑ a b Heywood 2019 ↓, s. 75.
- ↑ a b Heywood 2019 ↓, s. 65.
- ↑ Heywood 2019 ↓, s. 1.
- ↑ Afrykańskie królowe | Serial | 2023. [dostęp 2023-03-02].
- ↑ Afrykańskie królowe: Nzinga | Oficjalny zwiastun | Netflix. [dostęp 2023-03-02].
- ↑ Afrykańskie królowe: Nzinga - serial (2023) [online], naEKRANIE.pl [dostęp 2023-03-02] (pol.).
- ↑ Njinga Mbandi pedagogical unit 4 | Women [online], en.unesco.org [dostęp 2023-03-02].
Bibliografia edytuj
- Linda Heywood: Njinga of Angola Africa's warrior queen. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 2019. ISBN 978-0-674-23744-5. (ang.).