Niedokrwistość zakaźna koni
Niedokrwistość zakaźna koni (ang. equine infectious anaemia, łac. anaemia infectiosa equorum) w skrócie NZK – choroba wirusowa występująca u koni, kuców, osłów, mułów oraz zebr i przebiegająca z objawami gorączki, anemii oraz spadku masy ciała[1][2][3].
Etiologia edytuj
Wywoływana jest przez wirus niedokrwistości zakaźnej koni (lentivirus) (ang. equine infectious anemia virus, EIAV), należący do rodziny retrowirusów (podrodzina Lentivirinae), przenoszony głównie przez owady z rodziny bąkowatych takie jak muchy końskie, much jeleniowatych oraz bąki. Mniej skutecznymi wektorami są muchy stajenne czy komary. Do zakażenia najczęściej dochodzi podczas mechanicznego przeniesienia (wkucia się) przez owada[1][2].
Oprócz owadów wektorem choroby mogą być sprzęt weterynaryjny np. narzędzia chirurgiczne uszkadzające skórę lub błony śluzowe. Ponadto do zakażenia może dojść drogą płciową – podczas kopulacji[1].
Występowanie edytuj
Po raz pierwszy opisano ją we Francji w roku 1843, natomiast w XIX wieku pojawiło się wiele doniesień z wielu rejonów świata: Azji, Afryki, Ameryki, Australii oraz Europy.
W Europie choroba pojawiała się sporadycznie, głównie w Anglii, Francji oraz we Włoszech[1]. Bardzo liczne przypadki notowano w Kanadzie oraz Stanach Zjednoczonych Ameryki – jeszcze w latach 80[1].
W Polsce pierwszy raz choroba została odnotowana w roku 1924[1]. W 1960 roku w Polsce odnotowano ostatni przypadek NZK, od tego czasu kraj ten jest uznany za wolny od choroby[1].
Patogeneza i objawy edytuj
Choroba może mieć postać ostrą, podostrą, przewlekłą i utajoną. U zebr najczęściej choroba występuje bez objawów[1]. Najczęściej pojawia się latem, w środowisku zalesionym, nizinnym i bagnistym o ciepłym klimacie w postaci enzootii[1].
Okres inkubacji choroby może trwać od 6 do 90 dni[1]. Czynnikami wpływającymi na pojawiające się objawy są między innymi: odporność zwierzęcia, pogoda, środowisko życia, sposobu użytkowania i stres związany z transportem[1].
Objawy obejmują wysoką gorączkę, która po 2–6 dniach spada by po kolejnych 3 wzrosnąć. W postaci ostrej choroby pomiędzy 5 a 10 dniem może dochodzić do śmierci zwierzęcia. Innymi objawami są: niedokrwistość, pojawienie się wybroczyn na błonach śluzowych (najczęściej na spojówkach, skrzydełkach nosowych wargach, śluzówce jamy ustnej i pochwy), osłabienie, postępujący spadek masy ciała (przy zachowanym apetycie) i ronienie u klaczy[2][4][1].
Postępowanie edytuj
Niedokrwistość zakaźna koni jest chorobą nieuleczalną; ponadto brak jest skutecznych szczepionek przeciw wirusowi NZK[1][4].
Zgodnie z prawem choroba podlega obowiązkowi rejestracji[5].
W przypadku podejrzenia choroby wykonuje się badania laboratoryjne takie jak AGID (test immunodyfuzji w żelu agarowym) lub ELISA[1].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Zdzisław Gliński, Krzysztof Kostro, Choroby zakaźne zwierząt z elementami epidemiologii i zoonoz, Warszawa: Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2011, ISBN 978-83-09-01082-1.
- ↑ a b c Ewelina Iwan, Maria Szczotka, Jacek Kuźmak, Retrowirusy i ich znaczenie w zakażeniach zwierząt, „Życie Weterynaryjne”, 90 (2), 2015, s. 85–90.
- ↑ Tomasz Dzieciątkowski, Anna Golke, Anna Słońska, Zakażenia wirusem niedokrwistości zakaźnej koni, „Życie Weterynaryjne”, 86 (12), 2011, s. 960–963.
- ↑ a b Magdalena Zaleska, Joanna Nerc, Artur Żbikowski, Monitoring serologiczny koni, „Życie Weterynaryjne”, 87 (12), 2012, s. 1005–1008.
- ↑ Dz.U. z 2023 r. poz. 1075
