Niewierny Tomasz (obraz Caravaggia)
Niewierny Tomasz – obraz olejny włoskiego malarza barokowego Caravaggia, który powstał na zamówienie Vincenza Giustinianiego.
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
ok. 1595–1596 |
| Medium | |
| Wymiary |
107 × 146,1 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Motyw obrazu został zaczerpnięty z Nowego Testamentu, z Ewangelii Jana. Odnosił się do słów Tomasza Apostoła wypowiedzianych osiem dni wcześniej po pierwszym objawieniu Jezusa, przy którym nie był obecny Tomasz:
Jeżeli na rękach Jego nie zobaczę śladu gwoździ i nie włożę palca mego w miejsce gwoździ, i nie włożę ręki mojej do boku Jego, nie uwierzę (J 20, 25).
Po wydarzeniach wielkanocnych w Jerozolimie w domu Marka Ewangelisty zebrali się ponownie apostołowie. Wówczas po raz drugi ukazał się Jezus, zwracając się do swego ucznia:
Podnieś tutaj swój palec i zobacz moje ręce. Podnieś rękę i włóż do mego boku, i nie bądź niedowiarkiem, lecz wierzącym! (J 20, 27).
Mimo że Jan nie pisze, iż Tomasz uczynił to, o co prosił Jezus, późniejsi artyści wielokrotnie ukazywali właśnie gest „sprawdzającego palca”, a apostoł otrzymał przydomek „niewierny”.
Caravaggio, w odróżnieniu od pozostałych artystów, ukazał moment wsadzenia palca w ranę Jezusa w sposób wyjątkowo realistyczny. Jego postacie są skupione, stłoczone w jedną całość, która obejmuje jedno źródło światła. Chrystus odkrywa swą ranę w boku, a Tomasz wsadza wyciągnięty palec wskazujący głęboko w ranę. Jego dłoń prowadzona jest przez rękę Chrystusa, a na jego twarzy gości zdziwienie i zmieszanie. Za nim ukazane zostały postacie dwóch pozostałych apostołów z wielką ciekawością obserwujących wydarzenie. Caravaggio, malując postacie apostołów, zrywa z tradycyjnym ich przedstawieniem. Nie idealizuje wizerunków świętych. Podobnie jak w pierwszej wersji Świętego Mateusza i anioła modele apostołów to ludzie prości, naiwnie „zdziwieni rzemieślnicy i rybacy”[1]. Realizm sceny sprawia, iż widz widzi ból fizyczny Chrystusa po dotyku palca Tomasza.
Płótno Niewierny Tomasz było jednym z najczęściej kopiowanych obrazów Caravaggia w XVII wieku. Obecnie znane są dwadzieścia dwie kopie z tego okresu.
Przypisy edytuj
- ↑ R. Bergerhoff Caravaggio s. 26.
Bibliografia edytuj
- Renate Bergerhoff: Caravaggio. Warszawa: Arkady, 1971.
- Renate Zuffi: Nowy Testament. Postacie i epizody. Warszawa: Arkady, 2007. ISBN 978-83-213-4470-6.