Nikielkowo
Nikielkowo (dawniej niem. Nickelsdorf) – wieś w Polsce na Warmii położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Barczewo[4].
| wieś | |
 Kościół w Nikielkowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
761[2] |
| Strefa numeracyjna |
89 |
| Kod pocztowy |
10-376[3] |
| Tablice rejestracyjne |
NOL |
| SIMC |
0470036 |
Położenie na mapie gminy Barczewo  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu olsztyńskiego  | |
 53°48′00″N 20°34′18″E/53,800000 20,571667[1]
| |
| Strona internetowa | |
Podolsztyńska wieś sołecka, położona między Olsztynem, Wójtowem i Łęgajnami, z kościołem (kościół filialny), sklepem, boiskiem sportowym oraz placem zabaw. Zachował się park dworski (mocno zniszczony). Powierzchnia sołectwa: 582 ha. Od 2010 r. działa "Stowarzyszenie na rzecz rozwoju wsi Nikilekowo".
We wsi jest przystanek kolejowy Nikielkowo.
Historia edytuj
Miejscowość lokowana 12 listopada 1366 r., na 30 łanach na prawie chełmińskim z sześcioletnim okresem wolnizny. Zasadźcą był Mikołaj z Wopów (Nicolao de Wopen – prawdopodobnie rycerz pruski). Nazwa wsi najpewniej wywodzi się od imienia zasadźcy. W dawnych dokumentach nazwa wsi zapisywana była jako Nicclosdorff, Nicclosdorf (1405), Nikilsdorf (1615), Nickelsdorff, Michelsdorff (1656), Nikielsdorf (1820). Polska nazwa Nikielkowo pojawia się w dokumentach z 1879 r.
Na początku XVII wieku Nikielkowo było własnością kanonika Łukasza Bratkowskiego. Nieco później (1656 r.) wieś przeszła we władanie Jerze Nycza i niejakiej Grzymałtówny. Pod koniec XVII wieku wieś była własnością przez Jana Grzymały, rotmistrza w służbie polskiej i burgrabiego olsztyńskiego (1677–1683). Nikielkowo w latach 1686 – 1788 znajdowało się w posiadaniu rodu Grzymałów (dobra mieli także w pobliskim Tracku). W połowie XVII wieku we wsi wymieniano rodziny chłopów pańsczyźnianych oeaz dwóch wolnych chłopów na prawie chełmińskim. Do Nikielkowa należała karczma położona w Skajbotach (dane z 1773 r.).
W 1874 r. Nikielkowo (od 1928 r. wspólnie z Trackiem) ustanowiono siedzibą okręgu administracyjnego, obejmującego wsie: Kieźliny, Myki, Zalbki, Track i Wadąg.
W XIX wieku dokumenty wymieniają von Groebenów jako właścicieli Nikielkowa, Oberamtmanna Nohta (1820 r.), i od 1821 r. do 1909 r. – Hoverbecków. Leopold von Hoverbeck założył w Nikielkowie 16 morgowy sad. W okresie międzywojennym we wsi działała jednoklasowa szkoła (nauczycielem był Konrad Hinzmann). W 1920 r. wieś przeszła w posiadanie Heinricha Sterna (elbląskiego ginekologa). W tym czasie we wsi powstała ferma zwierząt futerkowych[potrzebny przypis].
W latach 1935– 1942 wieś została rozparcelowana na mniejsze gospodarstwa rolne.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Demografia edytuj
W 1773 we wsi było 46 osób dorosłych oraz 37 dzieci (w wieku 1-11 lat), jedna osoba starsza (powyżej 60 lat) oraz 38 osób, których spis nie objął. W 1782 we wsi było 12 gospodarstw domowych, w 1817 – 46, 1846 – 105, 1871 – 185, 1895 – 186. w 1939 – 130[5].
W 1863 r. w Nikielkowie było 140 mieszkańców, w tym 121 katolików, 19 ewangelików. W 1905 r. we wsi mieszkało 157 osób (20 protestantów i 137 katolików).
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 87182
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 825 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Wieś Nikielkowo w liczbach [online], Polska w liczbach, 2021 [dostęp 2023-08-25] (pol.).
- ↑ * Jerzy Kiełbik, Historia wsi na stronie sołectwa [1]
Bibliografia edytuj
- Georg Kellman, Historia parafii Klebark Wielki, jej wiosek i okolic. Klebark Wielki, 2007, ISBN 978-83-918968-1-5
- Anna Pospiszyl, Toponimia południowej Warmii. Nazwy miejscowe. Pojezierze, Olsztyn, 1987, ISBN 83-7002-289-8
- Jerzy Kiełbik, Historia wsi na stronie sołectwa [2]
Linki zewnętrzne edytuj
- Buchy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 432.