Nornik lewantyński
Nornik lewantyński[6], nornik śródziemnomorski[7] (Microtus guentheri) – gatunek ssaka z podrodziny karczowników (Arvicolinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).
| Microtus guentheri[1] | |||
| (Danford & Alston, 1880) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj | |||
| Gatunek |
nornik lewantyński | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] | |||
 | |||
Zasięg występowania edytuj
Nornik lewantyński występuje w południowo-wschodniej Turcji, Syrii, Libanie, Izraelu i północno-zachodniej Jordanii[8].
Taksonomia edytuj
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisali w 1880 roku szkoccy zoolodzy Charles G. Danford & Edward Richard Alston nadając mu nazwę Arvicola guentheri[2]. Holotyp pochodził z bagna pod miastem Kahramanmaraş, w prowincji Kahramanmaraş, w Turcji[9].
M. guentheri należy do podrodzaju Sumeriomys i grupy gatunkowej guentheri[8]. W dawniejszych ujęciach systematycznych M. guentheri obejmował taksony hartingi i mustersi; takson philistinus w libijskiej Cyrenajce był czasami traktowany jako odrębny gatunek, ale obecnie jest uważany za synonim guentheri[8] ale jej status taksonomiczny nie jest jeszcze pewny[9]. Są to jedyne karczowniki żyjące w Afryce; stanowią one zoogeograficzną zagadkę, jako że gatunek ten nie jest spotykany na wybrzeżu Egiptu, skąd najprawdopodobniej dostał się do Libii[9]. Prawdopodobnie są to relikty polodowcowe: gryzonie te dotarły do Afryki Północnej w plejstocenie, gdy panował tam chłodniejszy klimat i wraz z jego ocieplaniem przenosiły się w coraz wyżej położone obszary, aż zostały odcięte na samotnym płaskowyżu[9]. Taksonomia podgatunkowa nie została rozwiązana[8]. Bywał łączony z M. socialis; gatunki te odróżniają cechy chromosomowe i budowy czaszki. Podobny do nornika lewantyńskiego Microtus paradoxus z Iranu i Turkmenistanu może w rzeczywistości reprezentować wschodnią populację tego gatunku. M. guentheri bywa mylony z M. irani[5][9]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[8].
Etymologia edytuj
- Microtus: gr. μικρος mikros „mały”; ους ous, ωτος ōtos „ucho”[10].
- guentheri: dr Albert Karl Ludwig Gotthilf Günther (1830–1914), brytyjsko-niemiecki zoolog, kierownik Katedry Zoologii w Muzeum Brytyjskim w latach 1875–1895[11].
Morfologia edytuj
Długość ciała (bez ogona) 109–130 mm, długość ogona 23–32 mm; masa ciała 26–47 g; samice są średnio o 2–3 g lżejsze od samców[12].
Biologia edytuj
Występują w różnorodnych środowiskach, na większości obszaru występowania na wysokościach od 150 do 500 m n.p.m., choć libijska populacja zamieszkuje płaskowyż aż do 1500 m n.p.m. Umieją się zaadaptować do antropogenicznych zmian środowiska, na niektórych terenach (np. w Izraelu) są uznawane przez człowieka rozumnego (Homo sapiens) za szkodniki[5].
Populacja edytuj
Nornik lewantyński zamieszkuje rozległy obszar i wykazuje tolerancję wobec zmian środowiska, w związku z czym jest uznawany za gatunek najmniejszej troski. Jego azjatycka populacja jest liczna, choć jej liczebność fluktuuje w odpowiedzi na intensywne deszcze; w Azji Mniejszej w niektórych latach gryzonie te osiągały bardzo dużą liczebność. W Europie zwierzęta te tworzą rozproszone populacje, rejestrowane były znaczące spadki ich liczebności, aczkolwiek nie stwierdzono, aby gatunek lokalnie wymierał. Afrykańska populacja jest zagrożona wyginięciem[5].
Przypisy edytuj
- ↑ Microtus guentheri, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Ch.G. Danford & E.R. Alston. On the Mammals of Asia Minor. Part II. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1880, s. 62, 1880. (ang.).
- ↑ O. Thomas. A new vole from Palestine. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 19, s. 450, 1917. (ang.).
- ↑ D.M.A. Bate. New Pleistocene mammals from Palestine. „The Annals and Magazine of Natural History”. Tenth series. 20, s. 400, 1937. (ang.).
- ↑ a b c d Microtus guentheri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 237. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ E. Keller, J.H. Reichholf, G. Steinbach, i inni: Leksykon zwierząt: Ssaki. Cz. 2. Warszawa: Horyzont, 2001. ISBN 83-7227-614-5.
- ↑ a b c d e C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 364. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b c d e D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Microtus (Microtus) guentheri. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-12-06].
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 424, 1904. (ang.).
- ↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 171. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
- ↑ U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 346. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).