Novi Avion
Novi Avion (serb. Нови авион) – niezrealizowany projekt jugosłowiańskiego wielozadaniowego samolotu bojowego.
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
SOKO Metalopreradivacka Industrija |
| Konstruktor |
Vazduhoplovno Tehnički Institut |
| Typ |
myśliwsko szturmowy |
| Konstrukcja |
kompozytowo metalowa |
| Załoga |
1 |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
1 x Silnik turbowentylatorowy Snecma M88Y |
| Ciąg |
75 kN |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
8 m |
| Długość |
13,75 m |
| Wysokość |
4,87 m |
| Powierzchnia nośna |
30 m² |
| Masa | |
| Własna |
6 247 kg |
| Startowa |
13 400 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
1,88 Ma |
| Pułap praktyczny |
17 000 m |
| Zasięg |
3 765 km |
| Dane operacyjne | |
| Użytkownicy | |
| Jugosławia | |
| Rzuty | |
| |
Historia edytuj
Prace nad nowym samolotem rozpoczęto w połowie lat 80. ubiegłego wieku w oparciu o decyzję władz państwowych i dowództwa sił zbrojnych. Jugosławii. Miał to być naddźwiękowy, wielozadaniowy samolot bojowy zdolny zarówno do ataków na cele naziemne oraz do walki z innymi nieprzyjacielskim maszynami. Opierając się na analizie innych, opracowywanych w owym okresie na świecie samolotów ustalono, że nowy wielozadaniowy myśliwiec powinien charakteryzować się między innymi stosunkiem ciągu do masy startowej wynoszącym 1 : 1, prędkością maksymalną na wysokości 6000 m - 1,4 - 1,6 Ma a na wysokości 11 000 m - 1,8 Ma i promieniem zakrętu 3000 metrów (przy prędkości katowej 24°/s). Głównym wykonawcą projektu samolotu został Lotniczy Instytut Techniczny (Vazduhoplovno Tehnički Institut) mieszczący się w miejscowości Žarkovo koło Belgradu. Pomimo prowadzenia polityki samowystarczalności w dziedzinie konstrukcji i produkcji uzbrojenia, nowy samolot był wyzwaniem technologicznym, które wymagało ścisłej współpracy z zagranicznymi producentami. Do współpracy zaproszono francuską wytwórnie Dassault-Breguet[1]. Przy projektowaniu samolotu wykorzystano doświadczenia uzyskane podczas prac nad samolotem Dassault Rafale. Widać to w ogólnym układzie konstrukcyjnym jugosłowiańskiej maszyny. Novi Avion przypomina jednosilnikowego Rafale. Do napędu samolotu początkowo planowano wykorzystać silniki General Electric, Prat & Whitney lub Rolls-Royce jednak konsekwencją udziały francuskiego kooperanta był wybór silnika Snecma M88Y, jugosłowiańskiej wersji jednostki użytej do napędu Rafale. Szacowany w 1990 roku koszt całego programu w 1990 roku miał zamknąć się sumą 150 - 200 mln dolarów w okresie kolejnych 10 lat. Planowano, że nowy samolot zastąpi używane przez Jugosłowiańskie Siły Powietrzne myśliwskie MiG-21 i szturmowe Soko J-21 Jastreb. Dziewiczy lot samolotu planowany był na 1992 roku niestety dla projektu rozpad kraju na początku lat 90. przekreślił szanse na kontynuowanie prac.
Konstrukcja edytuj
Novi Avion miał być jednomiejscowym, wolnonośnym średniopłatem napędzanym pojedynczym silnikiem turbowentylatorowym z dopalaczem. Samolot pozbawiony był klasycznego statecznika poziomego, jego rolę przejęło przednie usterzenie poziome. W celu zapewnienia dużej sprawności w pełnym zakresie prędkości a zwłaszcza przy małych prędkościach, zastosowano skrzydło o trapezowym obrysie z załamaną krawędzią natarcia. Kabina urządzona według wymogów glass cockpit z trzema kolorowymi wyświetlaczami. Trójzespołowe, chowane podwozie z przednim podparciem. Dopływ powietrza do silnika miał być zamontowany podobnie jak to ma miejsce w samolocie Rafale, w postaci dwóch wlotów po obu stronach kabiny pod krawędzią natarcia przedniego usterzenia poziomego łączących się w jeden wspólny kanał doprowadzający powietrze do silnika. Rozważano również projekt w postaci pojedynczego wlotu powietrza umieszczonego pod kadłubem podobnie jak to ma miejsce w samolocie General Dynamics F-16 Fighting Falcon. Samolot miał być uzbrojony w jedno działko kalibru 30 mm oraz posiadać jedenaście węzłów do podwieszania uzbrojenia zewnętrznego.
Przypisy edytuj
Bibliografia edytuj
- Piotr Górski, Jugosłowiański samolot bojowy, "Aero technika lotnicza", nr 1 (1991), s. 27, ISSN 0867-6720.