Nowe (gmina)
Nowe – gmina miejsko-wiejska w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie bydgoskim.
gmina miejsko-wiejska | |||||
zabytkowy wiatrak w Nowem | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||
Powiat | |||||
TERC |
0414063 | ||||
Burmistrz |
Czesław Woliński | ||||
Powierzchnia |
106,36 km² | ||||
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności |
| ||||
• gęstość |
98,4 os./km² | ||||
Nr kierunkowy |
52 | ||||
Tablice rejestracyjne |
CSW | ||||
Adres urzędu: ul. Św. Rocha 586-170 Nowe | |||||
Szczegółowy podział administracyjny | |||||
| |||||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego | |||||
Położenie na mapie Polski | |||||
53°39′N 18°44′E/53,649444 18,725556 | |||||
Strona internetowa | |||||
Biuletyn Informacji Publicznej |
W skład gminy wchodzi 10 sołectw: Bochlin, Gajewo, Mały Komorsk, Mątawy, Milewko, Morgi, Osiny, Rychława, Tryl, Zdrojewo.
Siedzibą gminy jest miasto Nowe.
Według danych z 30 czerwca 2007 gminę zamieszkiwały 10 693 osoby[2]. Natomiast według danych z 31 grudnia 2017 roku gminę zamieszkiwało 10 371 osób[3].
Struktura powierzchni edytuj
Według danych z roku 2005 gmina Nowe ma obszar 106,36 km²[4], w tym:
- użytki rolne: 59%
- użytki leśne: 26%
Gmina stanowi 7,22% powierzchni powiatu.
Demografia edytuj
Dane z 30 czerwca 2007[2]:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
populacja | 10 693 | 100 | 5385 | 50,4 | 5308 | 49,6 |
gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
100,5 | 50,6 | 49,9 |
- Piramida wieku mieszkańców gminy Nowe w 2014 roku[1].
Ochrona przyrody edytuj
Część obszaru gminy obejmuje Zespół Parków Krajobrazowych nad Dolną Wisłą – część północna oraz Wschodni obszar chronionego krajobrazu Borów Tucholskich. Na pograniczu województw znajduje się Rezerwat przyrody Wiosło Duże, którego część znajduje się w gminie Nowe.
Pomniki przyrody edytuj
Na terenie gminy znajduje się 13 pomników przyrody ożywionej.
Użytki ekologiczne edytuj
W gminie Nowe występuje jeden użytek ekologiczny, bagno w Twardej Górze o powierzchni 3,73 ha, na terenie Nadleśnictwa Dąbrowa[5].
Zabytki edytuj
- zespół dworski w Kończycach obejmujący: dwór z połowy XIX w.; park; spichrz; obora; stodoła; kuźnia, nr 124/A z 10.01.1983
- kościół poewangelicki w Małym Komorsku, obecnie rzymskokatolicki filialny pod wezwaniem św. Floriana z 1904, nr A/47 z 31.12.2001
- kościół pomennonicki wraz z ogrodzeniem żeliwnym w Mątawach, obecnie rzymskokatolicki pod wezwaniem NMP Królowej Polski z lat 1896-98, nr A/16/1-2 z 23.12.1999
- drewniana chata holenderska w Mątawach 18 z 1811 roku, nr 339 z 28.02.1956
- zespół dworski w Milewie obejmujący: dwór z początku XIX w. przebudowany na przełomie XIX/XX w.; park z początku XIX; zabudowania folwarczne z przełomu XIX/XX w.; nr 143/A z 15.06.1985
- dzielnica Starego Miasta Nowego z połowy XIV w., nr 370 z 23.09.1957
- kościół parafialny pod wezwaniem św. Mateusza w Nowem z 1366 roku, nr IE 2391 z 19.03.1930
- kościół filialny franciszkanów pod wezwaniem św. Maksymiliana Kolbe w Nowem z lat 1311-50, nr IE 2392 z 19.03.1930
- kaplica pod wezwaniem św. Jerzego w Nowem z połowy XIV w., na cmentarzu przy ul. Kolejowej, nr KOK 5/50 z 12.07.1936
- cmentarz rzymskokatolicki w Nowem z II połowy XIX w., nr A/323/1 z 29.05.1992
- cmentarz rzymskokatolicki w Nowem z II połowy XVIII w., nr A/324/1 z 29.05.1992
- mury obronne z II połowy XIV w. w Nowem ul. Tylna, Pod Murami, Długa, Targowisko, nr 438 z 10.02.1960
- zamek krzyżacki z 1350 roku w Nowem, nr 386 z 16.10.1957
- wiatrak typu holenderskiego z XX w. w Nowem, nr 119/A z 27.09.1983
- pompownia z 1910 roku (muzeum) w Kończycach
Cmentarze ewangelickie edytuj
Na terenie gminy funkcjonowało wiele cmentarzy ewangelickich[6] m.in. w Trylu (2), Mątawach, Pastwiskach, Zdrojewie, Morgach (3), Nowem (4), Bochlinie, Gajewie, Głodowie, Osinach, Rychławie. Oprócz cmentarzy na terenie gminy funkcjonował kościół ewangelicki i synagoga w Nowem oraz mennonicki dom modlitwy w Mątawach.
Pozostałe miejscowości niesołeckie edytuj
Dolne Morgi, Głodowo, Kończyce, Kończyce (kolonia), Kozielec, Milewo, Pastwiska, Piaski, Przyny, Twarda Góra, Zabijak, Zabudowania Gajewskie
Sąsiednie gminy edytuj
Dragacz, Gniew, Grudziądz, Osiek, Sadlinki, Smętowo Graniczne, Warlubie
Przypisy edytuj
- ↑ a b Gmina Nowe w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-14] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ a b Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2007 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2006. ISSN 1734-6118. (pol.).
- ↑ Gmina Nowe w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-03-09] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ Renata Sobieralska, Jarosław Pająkowski: Formy ochrony przyrody na terenie Ziemi Świeckiej. W: Jarosław Pająkowski: Przyroda Ziemi Świeckiej. Świecie: Towarzystwo Przyjaciół Dolnej Wisły, 1998, s. 134. ISBN 83-909579-0-6.
- ↑ lapidaria.wikidot.com. [dostęp 2012-01-09].