Nowogródek Pomorski
Nowogródek Pomorski (niem.Neuenburg) – wieś (dawniej miasto) w północno-zachodniej Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie myśliborskim, w gminie Nowogródek Pomorski.
| wieś | |
.JPG) Centrum miejscowości | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
538[2] |
| Strefa numeracyjna |
95 |
| Kod pocztowy |
74-304[3] |
| Tablice rejestracyjne |
ZMY |
| SIMC |
0185123 |
Położenie na mapie gminy Nowogródek Pomorski  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu myśliborskiego  | |
 52°54′41″N 15°01′41″E/52,911389 15,028056[1]
| |
W 2002 r. wieś miała 560 mieszkańców[4].
Nowogródek uzyskał lokację miejską w 1317 roku, zdegradowane przed 1500 rokiem[5].
Lokalizacja i walory turystyczne edytuj
Niegdyś miasto, obecnie duża wieś położona 24 km na północny zachód od Gorzowa Wielkopolskiego, obok lokalnej drogi łączącej Myślibórz (12 km) z Barlinkiem (16 km). Około 0,3 km na zachód od Nowogródka Pomorskiego przebiega droga krajowa nr 3 Szczecin – Gorzów Wlkp. Miejscowość jest siedzibą gminy Nowogródek Pomorski. Oprócz siedziby władz gminy w Nowogródku Pomorskim znajduje się Gminne Centrum Informacji, Szkoła Podstawowa im Unii Europejskiej, Biblioteka Publiczna, boisko sportowe, poczta, ośrodek zdrowia, lecznica zwierząt, sklepy spożywczo – przemysłowe, sala wiejska, remiza strażacka, parafia, cmentarz i przystanki PKS[6].
Najbliższy duży zbiornik wodny (jezioro Karskie Wielkie) położony jest 4 km na wschód od Nowogródka Pomorskiego, w otulinie Barlinecko-Gorzowskiego Parku Krajobrazowego. Na południe i wschód od Nowogródka leżą są duże obszary leśne.
Historia edytuj
Badania archeologiczne potwierdzają istnienie w tym miejscu osady z okresu kultury łużyckiej, później w X–XIV w. istniał tu gród. W 1232 r. okoliczne tereny zostały nadane przez Władysława Odonicza zakonowi templariuszy, którzy w 1261 r. zrzekli się ich na rzecz margrabiów brandenburskich. Nie jest znana data nadania praw miejskich Nowogródkowi, Nienborch wzmiankowany był w 1298 r., w XIII w. powstaje solidny murowany kościół, od tego czasu istnieją tu majątki rycerskie. Rodzina von Liebenthal miała tu dobra do XVII w. Miasteczko nie posiadało obwarowań i miało charakter otwarty.
W czasie wojny trzydziestoletniej (1618–1648), Nowogródek zostaje całkowicie zniszczony i zdegradowany do roli wsi. Odbudowa trwała bardzo długo, kościół odnowiono dopiero po 100 latach. Na początku XIX w. wieś liczyła 70 domów, powstała cegielnia i dwa wiatraki. W I połowie XX w. wieś miała charakter rolniczy, hodowano bydło, trzodę chlewną i konie, największe gospodarstwo posiadał Hans Grap[7].
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Nowogródek Pomorski. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego.
Zabytki edytuj
- Kościół wczesnogotycki z II połowy XIII w. wzniesiony z ciosów granitowych, spalony w czasie wojny trzydziestoletniej, odbudowany w 1752 r., wieża szachulcowa z barokowym hełmem i szeroką, ośmioboczną latarenką. Wewnątrz barokowe organy, ciekawa ludowa polichromia z XVIII w. i stylizowany, neobarokowy ołtarz z XIX w[8].
- park wiejski z ciekawym drzewostanem (aleje grabowa i kasztanowców, ponadto klon zwyczajny, jawor, wiąz szypułkowy, jesion wyniosły, lipa, buk, dąb, topola czarna).
- ruina wiatraka holenderskiego z XIX w. (przy ulicy Gorzowskiej).
Sport edytuj
W miejscowości działał klub piłki nożnej – Klub Sportowy Mercury Nowogródek Pomorski. Założony został w 1995 roku, rozwiązany wiosną 2008 roku. Reaktywacja klubu nastąpiła w 2015 roku. Po rundzie jesiennej sezonu 2018/19 klub po raz kolejny został rozwiązany[9].
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 89691
- ↑ https://www.polskawliczbach.pl/wies_Nowogrodek_Pomorski
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 838 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowogródek Pomorski. Regionalne Biuro Gospodarki Przestrzennej Województwa Zachodniopomorskiego, 2006, s. 11. (Załącznik do Uchwały Nr XXX/185/06 Rady Gminy w Nowogródku Pomorskim z dnia 12 kwietnia 2006 r.).
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 54-55.
- ↑ Strona internetowa gminy Nowogródek Pomorski.
- ↑ J. Zysnarski, Z. Miler, Słownik Gorzowski, odc. 194, 195, Tygodnik Ziemia Gorzowska – Gorzów Wlkp.
- ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 96, ISBN 978-83-7495-133-3.
- ↑ Klub Sportowy Mercury Nowogródek Pomorski. 90minut.pl. [dostęp 2017-09-29].
Bibliografia edytuj
- B. Kucharski, Informator Turystyczno-Krajoznawczy Województwa Gorzowskiego, Gorzów Wielkopolski, Urząd Wojewódzki w Gorzowie Wielkopolskim, 1998, ISBN 83-908511-1-3.